Gemeenten en zorg moeten samen werken aan financieel tekort
Instellingen in de zorg en welzijn staan financieel onder druk. Gerard Nieuwe Weme, Karin Moor en Julian Edens – adviseurs bij B&A – herkennen het beeld uit de praktijk en zien in de oplossing voor de sector ook een rol weggelegd voor gemeenten.
Instellingen die subsidie vanuit de gemeente ontvangen komen financieel vaker in het nauw. Dit komt onder andere door loonstijgingen, prijsstijgingen en het niet indexeren van de budgetten van instellingen.
Wij constateren alleen naast deze redenen andere verklaring die tot financiële moeilijkheden voor instellingen leiden. Vanuit de praktijk zien wij dat de afgelopen jaren gemeenten zelf financieel in de knoop komen omdat zij ook niet met hun budgetten uitkomen.
Grote tekorten in 2026
Uit een landelijk onderzoek vanuit de Vereniging van Nederlandse Gemeenten blijkt dat het financieel tekort van gemeenten de komende jaren zal oplopen. Op verzoek van de VNG maakte BDO een nadere analyse van de eerdere benchmark van gemeentelijke jaarrekeningen 2021, waaruit bleek dat gemeenten in 2026 met grote tekorten te maken krijgen.
In de praktijk leidt dit tot de vraag hoe gemeenten efficiënter kunnen sturen op het doelbereik ofwel de doeltreffendheid en doelmatigheid bij instellingen zodat het budget uiteindelijk toch voldoende is.
Beleidsdoelen niet specifiek genoeg
Onze eerste constatering is dat de gemeentelijke beleidsdoelen regelmatig te algemeen zijn geformuleerd. Bijbehorende kpi’s met streefwaarden worden veelal dan ook niet beschreven.
Verder zien we veelvuldig dat beleidsdoelen niet altijd terugkomen in een opdracht of beschikking. Daarnaast sturen veel gemeenten ieder jaar op hetzelfde budget aan dezelfde organisaties, terwijl niet gekeken wordt naar de doeltreffendheid van de activiteiten van deze organisaties.
De bijdrage die dan wordt ontvangen door organisaties in de zorg en welzijn wordt in een groot aantal gevallen niet voldoende geïndexeerd, hoewel vaak wel eenzelfde resultaatverplichting blijft bestaan. Hierdoor komen zorginstellingen alsnog financieel tekort omdat zij niet hun kosten kunnen dekken.
Meer samenwerking vereist
Ten slotte zien wij in de praktijk dat gedurende het proces van uitvoering naar verantwoording en vaststelling niet wordt bijgestuurd. Allemaal verklaringen die ertoe leiden dat inefficiënt met budgetten wordt omgegaan, waar zorginstellingen uiteindelijk de dupe van worden.
Ons advies is dan ook dat gemeenten en zorginstellingen moeten samenwerken en zich moeten richten op de doeltreffendheid en doelmatigheid om efficiënt en realistisch met de beperkte financiële middelen om te gaan. Het zou ervoor zorgen dat zorginstellingen in het sociaal domein zich in kalmer vaarwater gaan begeven.
