Het Nederlandse innovatieklimaat in top 10 wereldwijd
De Nederlandse economie behoort tot de wereldwijde top tien op het gebied van innovatievermogen. Dat blijkt uit onderzoek van Roland Berger.
In de meest recente ‘Innovatie Indicator’ van het consultancykantoor staat Nederland op de achtste plaats. De ranglijst wordt samengesteld op basis van een analyse van meer dan twintig innovatie-indicatoren, waaronder uitgaven van het bedrijfsleven aan R&D, het aantal patenten, de omvang van hightech-industrieën, toegang tot durfkapitaal en het aantal wetenschappelijke publicaties.
De ranglijst van Roland Berger kijkt naar de huidige innovatieprestaties en houdt daarnaast rekening met activiteiten die invloed hebben op het toekomstige innovatievermogen van een land.
Nederland laat in de lijst 27 landen achter zich, waaronder grote economieën als Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten. De wereldwijde koploper is Zwitserland, gevolgd door Singapore en Denemarken als nummer twee en drie. Europa domineert de top van de lijst, met Denemarken, België, Ierland en Zweden nog boven Nederland.
Nederland heeft zijn wereldwijde nummer acht-positie volgens Koen Besteman, partner bij Roland Berger in Amsterdam, vooral te danken aan drie thema’s waarin we als land uitblinken.
1: Onderzoeksoutput
Ten eerste genereert Nederland relatief veel en kwalitatief goede onderzoeksoutput. Nederland publiceert aanzienlijke aantallen wetenschappelijke en technische artikelen in verhouding tot de populatie en ontvangt op deze publicaties relatief veel citaties. Wat betreft het aandeel in de 10% meest geciteerde wetenschappelijke en technische publicaties staat Nederland zelfs al negen jaar op rij op plaats één.
“Nederland is in staat deze hoogwaardige wetenschappelijke output te realiseren terwijl de investeringen in ons kennisapparaat ondergemiddeld zijn. Dit laat zien dat we zeer efficiënt met investeringen omgaan”, legt Besteman uit.
2: Publiek-private samenwerkingen
Ten tweede kent Nederland een sterke interactie tussen onderzoeksinstellingen en het bedrijfsleven. Dit is terug te zien in het hoge aandeel van universitaire R&D-uitgaven dat gefinancierd wordt door bedrijven, evenals het relatief grote aantal co-publicaties en co-patenten dat de academische wereld en het bedrijfsleven delen.
Zo is het aantal co-publicaties tussen Nederlandse universiteiten en het bedrijfsleven gestegen van totaal 8.289 co-publicaties in de periode 2006-2009 naar 19.092 co-publicaties in de periode 2018-2021. Voor co-patenten geldt dat Nederland wereldwijd nu de derde plek inneemt – in 2010 stond Nederland nog op de zevende plaats in de ranglijst.
“Deze resultaten illustreren de nauwe samenwerking tussen het kenniscreatiesysteem en de industrie in Nederland, waarmee de beschikbare kennis wordt doorontwikkeld, breed verspreid en toegepast”, reageert Benno van Dongen, partner bij Roland Berger in Amsterdam.
“Deze ontwikkeling sluit aan bij het pleidooi voor de overgang van Nederlandse universiteiten naar de vijfde generatie-universiteit, waarbij de focus nog nadrukkelijker komt te liggen op het vinden van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen door kennis en innovatie te genereren via langetermijn- en transformationele samenwerkingen tussen publieke en private partijen.”
3: Durfkapitaal
Ten derde is er de afgelopen tijd een aanzienlijke toename geweest in de beschikbaarheid van durfkapitaal voor Nederlandse startups. Op het gebied van durfkapitaal voor de vroege fase bezet Nederland de negende plaats, een stijging van zestien plaatsen ten opzichte van 2015. Deze stijging volgt op de toename in seed-financiering, die in 2021 een recordhoogte bereikte.
“Deze ontwikkeling zorgt voor een sterkere verbinding tussen het kenniscreatiesysteem en industriële output, omdat durfkapitaalinvesteringen een belangrijke hefboom zijn voor het vertalen van nieuwe onderzoeksresultaten naar innovatie en economische groei”, aldus Besteman.
Verder lezen: Nederland loopt voorop in startups, maar blijft achter in scale-ups.
Verbeterpotentieel
Het onderzoek van Roland Berger toont tegelijkertijd aan dat ons land flinke stappen moet zetten, wil het echt doorstoten tot de absolute wereldtop. De belangrijkste adviezen die het rapport meegeeft aan onze beleidsbepalers zijn: investeer meer in het kennisapparaat (meer geld naar onderwijs en wetenschappelijk onderzoek) en in research & development (zowel binnen de overheid als in het bedrijfsleven).
De onderzoekers wijzen verder op de arbeidsmarkt, die mogelijk een remmend effect heeft op innovatie. Het gaat dan vooral over het tekort aan STEM-talent (talent met een achtergrond in science, technology, engineering, mathematics).
Slechts 4,9 van de 1.000 inwoners in ons land behaalt een bèta-en-techniekmasterdiploma, waarmee Nederland onderaan de Roland Berger-ranglijst bungelt. Ook met 0,6 bèta-en-techniekpromoties op 1.000 inwoners (leeftijdscategorie 25-34 jaar) scoort ons land het laagst.
“Wil Nederland de stap zetten naar de wereldtop, dan moeten het bedrijfsleven, de overheid en de samenleving een aantal gedurfde keuzes maken”, zegt Van Dongen. “Durf meer te investeren in ons zeer efficiënte kennisapparaat, durf keuzes te maken omtrent onze sectorstructuur, durf talentbeleid te maken en hierop proactief te sturen, en durf de lange termijn centraal te stellen in landelijk beleid.”
Innovatieklimaat
Wereldwijd zijn er tal van onderzoekers die het innovatieklimaat van landen in kaart brengen en met elkaar vergelijken. Denk aan het WEF, INSEAD, IMF, de World Bank, enzovoorts. Over het algemeen bestaat er consensus over waar Nederland staat op het mondiale toneel: ergens in de top 10.
