Arcadis biedt verontschuldigingen aan voor oorlogsverleden
Ingenieurs- en adviesbureau Arcadis biedt zijn verontschuldigingen aan voor de rol die zijn voorloper – de Nederlandsche Heidemaatschappij (NHM) – heeft gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Dat doet Arcadis op basis van een studie van historicus Lennert Savenije van de Radboud Universiteit. Savenije onderzocht op welke manier de NHM tussen 1930 en 1955 betrokken is geweest bij werkverschaffingsprojecten om werklozen een voor de samenleving nuttige tijdsbesteding te geven.
Uit dat onderzoek blijkt dat NHM tijdens de crisisjaren vóór de Tweede Wereldoorlog in opdracht van de Nederlandse overheid toezicht hield bij verschillende werkverschaffingsprojecten – denk aan het ontginnen van heiden en het graven van kanalen en sloten.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog gingen werkverschaffingsprojecten verder, maar dan in opdracht van de Duitse bezetter, terwijl de NHM in deze periode toezicht bleef houden op tal van projecten, schrijft Savenije in zijn boek.
“De Nederlandse Heidemaatschappij kreeg te maken met allerhande oorlogsdilemma’s in het bezette Nederland. Politieke en morele vraagstukken werden onder aanvoering van president-directeur Kees Staf op een technische manier benaderd.”
Zo hield de NHM tussen januari en oktober 1942 toezicht op projecten waar de segregatie van Joodse Nederlanders werd ingevoerd. De NHM verzette zich niet tegen de racistische maatregelen die op last van de bezetter werden doorgevoerd zoals een lager loon dan gebruikelijk, niet of nauwelijks verlof en een kleiner rantsoen.
“De uitvoeringsverantwoordelijkheid die NHM droeg in deze projecten, ontsloeg NHM niet van de plicht om een eigen afweging te maken over het dulden van segregatie en racisme”, zegt Tim Preger namens Arcadis. “Voor deze zaken past het, ook nu nog in 2023, om excuses te maken voor het handelen van onze voorgangers.”
Verder biedt Arcadis ook zijn excuses aan voor het feit dat de NHM ook na de oorlog slechts in beperkte mate rekenschap gaf van zijn betrokkenheid bij de Joodse tewerkstelling. “En tevens betuigen wij spijt voor het feit dat de NHM weinig compassie toonde met tewerkgestelden en hun nabestaanden”, voegt Preger toe.
Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van de KNHM Foundation – een uit NHM voortgekomen stichting die mensen ondersteunt om hun leefomgeving socialer en mooier te maken. Het onderzoek is ook gefinancierd door Arcadis.
“We zijn dankbaar voor het grondige onderzoek over deze donkere periode uit de Nederlandse geschiedenis die NHM voor moeilijke keuzes stelde. De bevindingen maken ons nederig en laten zien dat diversiteit, gelijkheid, inclusiviteit en het voorkomen van discriminatie iets van alle tijden is en ook nu onze volle aandacht vereist.”
