Xpedition to the Source: De grenzen aan de groei van de gezondheidszorg

Terwijl de bevolking steeds verder vergrijst neemt de vraag naar zorg hard toe. Ondertussen wordt personeel almaar schaarster, lopen de kosten op en is de zorg nu al een van de sectoren die de meeste CO2 uitstoot. Dit roept de vraagt op of er grenzen zijn aan de groei van de gezondheidszorg. Deze vraag stond daarom centraal in de achtste ‘Xpedition to the Source’.

Iedere maand organiseert Been Management Consulting een rondetafelgesprek, waarin kennisleiders binnen een bepaald vakgebied hun standpunten rond een strategisch thema uitwisselen. In deze achtste en laatste aflevering van de eerste reeks stond de (on)houdbaarheid van het huidige zorgsysteem centraal.

Bijna alle schakels van de zorgketen werden vertegenwoordigd aan tafel – een zorgverzekeraar (Jeroen Kemperman, strategy director Zilveren Kruis), een duurzame dokter (huisarts Jorieke van der Stelt), een grote Amerikaanse farmaceut (Michel van Agthoven, Lead Janssen Campus NL), een Italiaanse B Corp-farmaceut (Harriet Lewis van Chiesi), een bloedbank (Daphne Thijssen, RvB-lid van Sanquin) en een holistische zorgorganisatie (Lucian van Heumen, oprichter van SlowCare).

Van genezen naar voorkomen

Vele facetten van het thema passeerden de revue, van het oplopende personeelstekort tot innovatie en andere manieren van zorg organiseren, maar een thema dat er logischerwijs uitsprong was preventie. Want voorkomen is toch beter dan genezen? En als de zorg niet kan blijven groeien is het toch het beste om te voorkomen dat mensen zorg nodig hebben?

Deze kanteling richting preventie vraagt wel om een veel bredere visie op gezondheid, die ook weer nieuwe uitdagingen met zich meebrengt.

“We weten allemaal hoe belangrijk voedsel en beweging zijn in onze gezondheid en het voorkomen van ziekten. Toch is het voor mensen lastig om deze kennis om te zetten naar het juiste gedrag”, stelt Van Agthoven. “Ook voor mijzelf hè. Hoe kunnen we mensen helpen om dat gezonde gedrag vertonen, dat is een maatschappelijke kwestie.”

Huisarts Van der Stelt meent dat de 1 miljoen zorgverleners in Nederland hierbij wel degelijk een positieve rol kunnen spelen: “In mijn spreekkamer ga ik zeker het gesprek aan over de rol van stress, goed eten, de gemeenschap waarin je leeft. Wij zijn de meest vertrouwde beroepsgroep, dus wij hebben zeker impact.”

Lewis, die eerder werkte voor de Britse nationale gezondheidsdienst (NHS), wijst op de politieke obstakels. “Het probleem is dat politici op de korte termijn denken en elk jaar, elke twee jaar nieuw beleid maken. Terwijl de effecten van investeren in preventie veel later zichtbaar zijn.”

Het grotere plaatje

Wat ook naar voren komt is hoe enorm veel groter het thema wordt wanneer je werk wil maken van het verbeteren van de gezondheid van de bevolking. “Ook wij kijken als zorgverzekeraar steeds meer naar het grotere plaatje”, aldus Kemperman. “Het milieu, de gemeenschap, je financiële situatie, of je gezonde relaties hebt – het heeft allemaal impact op je gezondheid.

Dit weerhoudt Zilveren Kruis er volgens Kemperman echter niet van hierop in te zetten. “Zo werken we met de gemeente Amsterdam samen om de kloof in gezonde levensjaren tussen arm en rijk te dichten. En we kijken ook met de woningbouw zodat er ook voldoende geschikte woningen voor ouderen worden gebouwd.”

En ook Sanquin besteedt steeds meer aandacht aan preventie. “Wij hebben als bloedbank 400.000 donors en we willen natuurlijk dat zij gezond blijven”, aldus Thijssen. “Wij gaan een pilot starten om deze donoren ook te helpen door lifestyle-gerelateerde indicatoren te detecteren. En dan zo te helpen voorkomen dat zij ziek worden.”

De waarde en de kosten

Uiteraard werd er nog veel meer besproken aan tafel, zoals de kansen en uitdagingen rond value-based healthcare. Hoe bepaal je bijvoorbeeld voor wie de waarde die centraal staat in deze filosofie moet worden gecreëerd?

“Het is een te smalle definitie om alleen naar de patiënt te kijken, je moet ook de sociale en ecologische kosten meenemen”, vindt Van der Stelt.

Benieuwd hoe de rest van de gasten hier tegen aankijken? Bekijk het rondetafelgesprek hier in zijn geheel: