Aandachtspunten voor digitale transformatie binnen het onderwijs
De onderwijssector moet de komende jaren flink digitaliseren. De ambities zijn hoog, de technologie is aanwezig, toch lukt het veel instellingen niet om hun digitale transformatie met succes te versnellen. Jeroen Stoop en Henri Pater van Mobilee lopen door enkele van de belangrijkste obstakels en hoe onderwijsinstellingen deze kunnen weghalen.
De voordelen van digitalisering voor het onderwijs zijn evident. Slimme inzet van technologie vergroot bijvoorbeeld de toegankelijkheid van het onderwijs, doordat tijd en plaats minder belangrijk worden. De Covid-19-pandemie heeft dit meer dan ooit aangetoond.
Ook kan de stof op verschillende manieren worden aangeboden om het lerend vermogen te bevorderen. Iedereen leert tenslotte anders. Of denk aan gepersonaliseerde lesstof of het ondersteunen van leraren, zodat zij zich kunnen focussen op de leerlingen of onderwerpen die specifieke aandacht nodig hebben.
De afgelopen jaren heeft het onderwijs hierin al grote stappen gezet. De meeste onderwijsinstellingen werken bijvoorbeeld al met digitale leerlingvolgsystemen en werken aan de digitale vaardigheden van leerlingen.
Maar er is veel meer mogelijk – een behoorlijke groep instellingen wordt vertraagd in hun digitale ambities. Zo vinden veel instellingen het lastig om hun onderwijsprocessen te digitaliseren, nieuwe tools in gebruik te nemen (denk aan e-learnings en simulaties) of zelfs vernieuwende technologieën als virtual reality in gebruik te nemen.
In onze praktijk komen we bij opdrachtgevers verschillende obstakels tegen voor digitale transformatie binnen het onderwijs. Vier aandachtspunten voor het weghalen van obstakels.
1: Investeer in ICT-bekwaamheid binnen het onderwijs
Binnen onderwijsinstellingen denken docenten ICT-bekwaam te zijn, maar tegelijk geeft men aan dat bijscholing op digitale didactiek nodig is. Dit gaat dan met name over de inzet van online tools en de inzet van nieuwe werk- en toetsingsvormen.
ICT-bekwaamheid is op alle lagen in onderwijsinstellingen een fundamentele basis om digitaal te transformeren. Technologische ontwikkelingen in de vorm van edtech zijn er al, worden ook al gebruikt, maar stuiten ook op structurele obstakels.
Zo zagen wij bij één van onze klanten, een school in het voortgezet onderwijs, een aanbestedingstraject voor een online leeromgeving. De specificaties waren een kopie van aanbestedingen van andere scholen, omdat het ontbrak aan specifieke kennis om deze zelf op te stellen. Na afronding van het traject en implementatie van het product werd de nieuwe leeromgeving niet gebruikt door hun docenten.
Daarom hebben wij de onderwijsprocessen die ondersteund worden door de nieuwe leeromgeving opnieuw geanalyseerd. Het gebruik van de applicatie hebben wij daarop aangepast met aandacht voor de onderwijsstrategie, adoptie, didactische meerwaarde, organisatieveranderingen en compliance, zoals privacy en security.
Hieruit blijkt dat als de kennis of ervaring ontbreekt, een succesvolle implementatie vrijwel onmogelijk is. Met alle negatieve gevolgen van dien.
2: Zorg voor de juiste mensen op de juiste plek
Als je wilt veranderen, helpt duidelijkheid. Zorg ervoor dat duidelijk is wie of welke afdeling binnen de onderwijsinstelling het aanspreekpunt is voor initiatieven gericht op onderwijsinnovatie.
Denk daarbij aan zowel personen die ermee werken, personen die ondersteunen, alsook één of meerdere inhoudsdeskundigen op directieniveau. Daarnaast moeten er duidelijke processen zijn ingericht.
3: Zorg voor budget, resources en faciliteiten
Het gebrek aan beschikbaar budget betekent dat digitale initiatieven ad hoc gefinancierd worden. Financiering wordt vaak alleen toegekend aan tijdelijke projecten en dat gevoel van tijdelijkheid zit structurele innovatie in de weg.
Daarnaast is de jaarlijkse begrotingscyclus nog steeds vaak de norm bij onderwijsinstellingen. Is de aanvraag te laat, dan kan pas een jaar later weer financiering worden aangevraagd. Ook moeten medewerkers in het proces van onderwijsvernieuwing met digitalisering beschikbaar zijn.
4: Zorg voor een heldere aanpak
Zoals met elke verandering begint digitale transformatie met visie en strategie. Een transformatie zonder (duidelijke) visie of strategie met betrekking tot digitalisering of vernieuwende technologieën in het onderwijs leidt tot reactieve en ad hoc inspanningen, in plaats van een proactieve en strategische aanpak.
Vanuit de strategie en visie volgt de bedrijfscultuur. Veel professionals binnen het onderwijs hebben nog een traditioneel beeld van ICT en onderwijs. Zij denken dat een nieuwe tool hun leven makkelijker maakt, maar onderwijsinnovatie is meer dan dat.
Die mentaliteit moet veranderen om adoptie en implementatie van technologische ontwikkelingen te stimuleren, om zo het onderwijs te verrijken. Zo’n verandering is een continu proces.
