Europese landen zetten stappen met gebruik van open data
Europese landen hebben afgelopen jaar wederom stappen voorwaarts gezet op het gebied van open data. Dat concludeert Capgemini Invent in de nieuwste editie van zijn jaarlijkse open data-volwassenheidsonderzoek.
Dat data het nieuwe goud is hoef je vandaag de dag niemand meer uit te leggen. De enorme waarde van de twee verschilt echter op één cruciaal punt: waar je goud niet kunt delen zonder dat je er zelf minder van overhoudt, kan dat met data wel. Sterker nog: de waarde van data kan er zelfs mee toenemen.
Neem een van de voornaamste bevindingen uit de nieuwste editie van Capgemini Invents Open Data Maturity Report: de coronapandemie heeft aangetoond dat het open delen van data “een grote sociale impact heeft op de bewustmaking op het gebied van gezondheid en welzijn”.
Te midden van de ongekende crisis zijn veel landen begonnen met het publiceren van relevante data – van besmettingscijfers tot vaccinatiegraden en alles ertussenin – en het ontwikkelen van initiatieven en dashboards om gegevens begrijpelijker en inzichtelijker te maken voor de Europese burgers.
Daarmee is het een schoolvoorbeeld van het enorme potentieel van open data. Niet voor niets zet de EU vol in op het stimuleren van open data-uitwisseling. Dit doet het via data.europa.eu., een platform dat wordt ondersteund door een consortium onder leiding van Capgemini Invent. Het platform functioneert (onder meer) als het officiële EU-portaal voor het delen en beheren van open data en draagt bij aan educatie.
Ook het open data-volwassenheidsonderzoek vindt plaats binnen dit verband. Het inventariseert jaarlijks hoever de verschillende EU-landen zijn in het faciliteren en stimuleren van open datadeling.
In 2021 blijken de EU-lidstaten een gemiddelde volwassenheidsscore van 81% hebben neergezet – een verbetering van 3 procentpunt in vergelijking met de 78%-score van het jaar ervoor. Worden ook de Europese niet-EU landen meegenomen in de berekening, dan komt de gemiddelde volwassenheid juist dit jaar uit op 78%.
Met een score van maar liefst 97,5% wordt de datavolwassenheidsranglijst aangevoerd door de Fransen, gevolgd door Ierland, Spanje, Polen en Estland. Nederland staat op de tiende plaats, net voor Cyprus en net achter Slovenië. Met scores rond de 90% zitten deze landen nog wel ruim boven het gemiddelde.
Vier dimensies
De datavolwassenheid wordt gemeten langs vier dimensies: beleid, impact, portaal en kwaliteit. Bij ‘beleid’ wordt gekeken naar het beleid en de strategie, bij ‘impact’ naar de activiteiten om het hergebruik van open data te monitoren, bij ‘portaal’ naar de functies die de nationale portalen bieden om data-uitwisseling te stimuleren en bij ‘kwaliteit’ naar de mechanismes die de kwaliteit van de (meta)data garanderen.
Op alle vier de dimensies werd in vergelijking met 2020 vooruitgang geboekt, waarbij de datakwaliteit echter slechts marginaal vooruitging (1 procentpunt). De grootste winst werd geboekt binnen de dimensie ‘impact’, waar de volwassenheid met 6 procentpunt steeg.
Zicht op de impact van open data
Capgemini Invent schrijft de gemiddeld toegenomen volwassenheid deels toe aan het zogeheten Open Data Directive. Deze in 2019 van kracht geworden EU-richtlijn vormt het centrale juridische raamwerk voor open data en het hergebruik daarvan, en wordt nu (of is in sommige gevallen al) door de lidstaten doorvertaald in hun nationale wetgeving.
De onderzoekers geven aan dat – in lijn met de richtlijn – steeds meer landen goed zicht beginnen te krijgen op de mate waarin open data worden hergebruikt en waarde die daarmee wordt gecreëerd. “Dit zal op lange termijn resulteren in een meer gestructureerde en op elkaar afgestemde aanpak van het meten van de impact van open data.”
Daphne van Hesteren, consultant bij Capgemini Invent en medeauteur van het rapport, geeft aan dat het creëren van impact op sociaal, economisch of milieugebied “kan worden beschouwd als het ultieme doel van open data-inspanningen in heel Europa”.
“Het rapport laat zien dat het hebben van het juiste beleid, het aanbieden van geavanceerde portalen om data te vinden en de interactie tussen uitgevers en hergebruikers te bevorderen, en het hebben van een hoge datakwaliteit cruciaal zijn om hergebruik gemakkelijker te maken. De talrijke datagestuurde dashboards en initiatieven in verband met de Covid-19-pandemie zijn mooie voorbeelden van de impact die met open data kan worden bereikt”, aldus Van Hesteren.
