Middelgrote ondernemingen iets optimistischer gestemd
Nu de intelligente lockdown langzaamaan wordt versoepeld, zijn middelgrote ondernemingen iets minder somber over de economische impact van de coronacrisis op hun bedrijf, zo blijkt uit een enquête gehouden door Kruger.
Het Rotterdams managementadviesbureau vroeg in de week van 18 mei 239 bestuurders van middelgrote ondernemingen (omzet tussen de €2,5 miljoen en €500 miljoen) naar de verwachte kortetermijneffecten van corona op hun bedrijf. De resultaten werden vergeleken met die van de vorige enquête een maand eerder.
Waar half april 56% van de ondernemingen verwachtte zelfstandig de crisis door te komen, is dat een maand later 63%. Dit percentage is opgebouwd uit 40% die verwacht de coronacrisis te doorstaan zonder grote schade en 23% die weliswaar rekent op (grote) verliezen maar het desondanks op eigen houtje denkt te redden. De groep die naast de overheidsmaatregelen ook nog verwacht aanvullend krediet nodig te hebben is gekrompen van 21% naar 8%. Net als een maand eerder verwacht 1% van de ondernemingen de crisis niet te overleven.
Omzetten omlaag
Uiteraard voorzien de meeste bestuurders een omzetdaling ten opzichte van 2019: slechts 18% verwacht een stijging, nog eens 18% verwacht dat de omzet grofweg gelijk blijft en de overige 64% voorspelt een daling. Een maand eerder was dit echter zelfs nog 84%. Momenteel ziet de grootste groep (24%) de daling uitkomen tussen de 10% en 20%, maar ook een aanzienlijk deel (20%) voorspelt een daling tussen de 20% en 50%. 2% ziet de omzet zelfs met meer dan 75% kelderen.
De omzetverwachtingen lopen sterk uiteen per sector. Weinig verrassend is het sentiment in de sector horeca, evenementen en leisure het somberst. Hier wordt 56% minder omzet verwacht dan vorig jaar. Ook in de media en detailhandel zijn de vooruitzichten negatief. Anderzijds verwacht de bouw ‘slechts’ 5% omzet verlies en de ICT & automatisering 8%.
Verder blijken de grotere bedrijven (meer dan €25 miljoen omzet) duidelijk positiever dan de kleinere bedrijven (minder dan €25 miljoen omzet). 30% van de kleinere bedrijven verwacht meer dan 20% omzetverlies. Bij de grotere bedrijven is dit slechts de helft daarvan (15%).
Voor 2021 worden de verwachting alweer wat positiever. Meer dan de helft (47%) verwacht dat de omzet dan weer minimaal op het niveau van 2019 is, ten opzichte van slechts een kwart in de enquête van een maand eerder. Een derde (32%) denkt nu zelfs dat de omzet boven die van 2019 zal uitkomen. Ook voor volgend jaar is de sector horeca, evenementen en leisure echter nog weinig positief: er wordt nog altijd 29% minder omzet verwacht dan in 2019. De (maak)industrie en detailhandel voorzien een vertraagd herstel: 40% verwacht wel een herstel in omzet, maar slechts 7% denkt dat de omzet van 2019 zal worden overtroffen.
V of W?
Niemand weet natuurlijk precies hoe de economie zich de komende tijd gaat ontwikkelen. Dit hangt ook grotendeels af van de verdere verspreiding van het coronavirus: hebben we de uitbraak nu echt onder controle of komt er straks een tweede besmettingsgolf? Verschillende scenario’s vertalen zich in verschillende verlopen van de recessie.
Slechts weinig bestuurders houden rekening met een zogeheten W-curve, waarbij het virus opnieuw hard de kop opsteekt en de economie een tweede flinke tik krijgt. Slechts 3% ziet dit als het waarschijnlijkste scenario en 14% als het één na waarschijnlijkste scenario. De consensus lijkt te zijn dat we te maken hebben met een V-curve, waarvan de diepte en breedte dan wel weer uiteenloopt per bedrijf.
De grootste groep (29%) rekent op een laat dal met gestaag herstel. 17% ziet een vroeger dal dat bovendien blijvende schade oplevert. Een iets grotere groep (22%) denkt dat de omzet stabiel blijft of zelfs groeit. Deze groep is maar liefst twee keer zo groot als een maand eerder. Tegelijkertijd wordt dit scenario ook door een grote groep (28%) als minst waarschijnlijk gezien, wat wel weer een kleinere groep is dan een maand eerder (38%). Het andere uiterste – een faillissement – wordt nu door meer dan de helft (52%) als het minst waarschijnlijke scenario gezien. Een maand eerder was dat nog 40%.
Blijven besparen
Terwijl het sentiment dus duidelijk positiever is geworden, constateert Kruger dat bijna alle bedrijven wel blijven vasthouden aan forse bezuinigingsmaatregelen. “De focus ligt hierbij nog steeds op indirecte kosten, zoals indirect personeel, marketingbudget en overige overhead. Ook wordt er bezuinigd op investeringen”, aldus de onderzoekers.
De grootste verandering is dat de bestuurders nu verwachten dat er minder gesneden gaat worden in het personeelsbestand. Waar ze in april nog rekenden op een afname van gemiddeld 11,4% van het personeelsbestand in 2020, gaven ze een maand later aan een gemiddelde afname van 6,5% te voorzien. Kruger benadrukt wel dat ten tijde van de enquête nog geen duidelijkheid bestond over de aanpassing van de ontslagboete bij gebruik van de NOW-regeling.
Verder merken de onderzoekers op dat kleine ondernemingen grotere omzetdalingen verwachten, maar juist minder bezuinigen dan grotere bedrijven. Kruger-partner Kees Lieve denkt dat dit mede komt door het verschil in besparingsmogelijkheden: “Bij grotere ondernemingen zijn doorgaans meer mogelijkheden om bijvoorbeeld het personeelsbestand te verkleinen dan bij een kleinere onderneming.” Tot slot geeft hij ook aan dat – hoewel het gestegen optimisme welkom is – bedrijven moeten waken voor onderschatting van de risico’s voor de continuïteit van het eigen bedrijf.
De grootste ellende achter de rug?
De resultaten van het onderzoek van Kruger zijn in lijn met die van het laatste onderzoek van het CBS. Dat meldde gisteren dat ondernemers een stuk positiever zijn geworden over hun overlevingskansen. Waar in april slechts 9% van de detailhanden het nog een jaar te kunnen volhouden was is dit in mei gestegen naar 65%. “De tijd van grootste zwartgalligheid is voorbij”, zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen hierover tegen NOS.
Uiteindelijk weet natuurlijk niemand hoe de economie zich precies gaat ontwikkelen. Maandag kwam de Nederlandsche Bank wel met een schatting. In het basisscenario van de centrale bank wordt uitgegaan van een krimp van 6,4% van de Nederlandse economie en een licht herstel in 2021.
