Consultants vrezen inhuurstop en recessie door coronavirus
De corona-pandemie heeft een gigantische impact op de economie, en daarmee ook op de adviesbranche. De precieze omvang van de schade is nog verre van duidelijk, maar onderzoekers hebben een dappere poging gedaan er een getal op te plakken. Ze schatten in dat dit jaar bijna een vijfde van de omvang van de mondiale consultingmarkt – oftewel zo’n $30 miljard – zal worden weggevaagd.
Na de financiële crisis wist de consultancybranche wereldwijd sterk terug te komen. Geholpen door de overal gevoelde noodzaak tot digitale transformatie slaagden adviesbureaus erin hun omzetten flink op te schroeven. Nu, een kleine tien jaar na de kredietcrisis, ziet de branche zich voor het eerst weer geconfronteerd met een mondiale catastrofe. Corona stopt niet bij landsgrenzen en legt over heel de wereld complete landen lam, waarmee ook alle economieën plotseling tot stilstand komen.
Momenteel wordt de omvang van de wereldwijde adviesbranche geraamd op zo’n $160 miljard. Met een omvang van circa €1,5 miljard is Nederland goed voor iets minder dan 1% hiervan. Corona zorgt echter dat klanten consultancyopdrachten stilleggen. Terwijl tot op heden maar weinig projecten definitief zijn stopgezet, zijn velen wel afgeschaald of gepauzeerd. Uiteraard voelen consultants dit in hun portemonnee.
Om een iets beter beeld te krijgen van de te verwachten impact, hebben onderzoekers van Source Global Research wereldwijd het sentiment gepeild onder honderden adviesbureaus, waaronder bij kantoren in Nederland. Op basis van de respons wagen ze zich aan een voorzichtige voorspelling van de economische schade.
Ze verwachten ze dat de uitbraak van COVID-19 de adviesbranche met 19% kan doen krimpen – van $160 miljard in 2019 tot $130 miljard in 2020. Met name in het tweede en derde kwartaal van dit jaar kunnen weleens flinke klappen vallen. Gelukkig is er ook goed nieuws: het herstel, dat naar verwachting inzet na de zomer, zou snel kunnen gaan.
Regio’s
De financiële schade van de corona-uitbraak zal verschillen per regio, branche en type kantoor. In de VS – goed voor iets minder dan de helft van de mondiale adviesmarkt – blijft de economische terugval tot op heden relatief beperkt. Veel experts denken echter dat de VS achterloopt op Europa, wat zou betekenen dat de echte ellende daar nog moet beginnen.
In drie van de vijf belangrijkste staten voor de Amerikaanse economie – Californië, New York en Illinois (met name Californië is essentieel: als het een autonoom land was zou het ’s werelds vijfde grootste economie zijn) – is inmiddels een lockdown afgekondigd. De onderzoekers van Source Global Research voorzien een flinke terugval van de Amerikaanse adviesmarkt – een die vrijwel zeker groter zal uitpakken dan de meeste Amerikaanse kantoren momenteel zien aankomen. De onderzoekers gooien het op zo’n 15% krimp.
Ondanks dat de corona-uitbraak begon in China, wordt in de Aziatisch-Pacifische regio procentueel gezien de minste economische schade verwacht. In tegenstelling tot in Europa, zijn de landen in de regio over het algemeen zeer effectief te werk gegaan in het beheersen van de uitbraak. In sommige landen binnen de regio beginnen klanten zelfs alweer voorzichtig voorbij de crisis te kijken. De schade wordt daarom al met al geraamd op ‘slechts’ 12% krimp.
Met 14% krimp geldt voor Afrika een iets slechtere prognose. Het Midden-Oosten (18%) en Latijns Amerika (19%) kunnen zich volgens de onderzoekers opmaken voor nog meer schade.
Dicht bij huis zien we echter dat het allemaal nog veel erger kan. Op basis van feedback vanuit de Europese adviesbranche, verwachten de onderzoekers dat de vraag naar consultants hier met 28% kan teruglopen. De adviesmarkt in Duitsland – waar de voor het land zo belangrijke productiesector te maken heeft met compleet ontregelde aanvoerketens – zou nog harder kunnen worden getroffen. Hetzelfde geldt voor de UK, waar de vooruitzichten door de Brexit sowieso al niet best waren.
Het zwaarste weer wordt echter voorspeld voor – hoe kan het ook anders – Italië. Het epicentrum van de Europese uitbraak noteert inmiddels met afstand ’s werelds hoogste aantal coronadoden. Ondanks dat het land al twee weken stilligt, blijft het dodental vooralsnog snel oplopen.
Ook op de middellange termijn kan Europa het weleens disproportioneel zwaar te verduren krijgen. Na verwachting zal – evenals na de financiële crisis – het herstel trager verlopen omdat Europese klanten in vergelijking met hun Amerikaanse collega’s minder bereid blijken externe consultants in te huren om te helpen bij de inzet van nieuwe technologie binnen hun bedrijf. Dit geldt zowel in het algemeen als na specifieke crises.
Branches
Gekeken naar de verschillende branches, vallen de klappen met name in de hoek van de dienstensector. Binnen de sector – die onder meer luchtvaartmaatschappijen en evenementenbedrijven bevat – zal de vraag naar consultants met een geschatte 29% dalen. De daling zou nog grote uitpakken als de ingezakte vraag naar reguliere adviesdiensten niet deels werd gecompenseerd door een stijging in herstructureringsopdrachten.
Ook de energie- en grondstoffensector krijgt het volgens de onderzoekers zwaar te verduren. De gekelderde olieprijs speelt hierbij een sleutelrol, en draagt eraan bij dat de vraag vanuit deze sector zomaar met een kwart kan gaan teruglopen.
Uiteraard heeft het coronavirus ook een gigantische impact op de gezondheidszorg, die zich doorvertaalt in de vraag naar consultants. Nu al het beschikbare budget wordt vrijgemaakt voor de bestrijding van de crisis, blijft er op de korte termijn niets over voor het inhuren van externe adviseurs. Wel kan een tekort aan capaciteit er op de langere termijn toe leiden dat zorgpartijen zich alsnog tot adviesbureaus wenden voor ondersteuning.
Aangaande de publieke sector verschillen de prognoses per land. Waar sommige bureaus nu al melding maken van projecten die worden gestaakt omdat geld en tijd nu elders worden ingezet, gaan andere opdrachten vooralsnog door, zeker als het gaat om langlopende technologieprojecten.
In vergelijking met andere branches, lijkt de schade binnen de financiële sector mee te vallen. Er wordt wel krimp voorspeld, maar – anders dan ten tijde van de kredietcrisis, toen ze massaal moesten worden gered – beschikken banken nu over grote financiële reserves. Dankzij deze buffers kunnen ze zelfs een actieve rol spelen in het ondersteunen van het herstel van de economie. Daarmee zullen ze initiatieven blijven inzetten en – binnen een nog altijd competitieve omgeving – ook flink blijven investeren in digitalisering.
De private equity-branche, tot slot, zal op de korte termijn zeer terughoudend zijn met investeren. Maar, zo verwachten de onderzoekers, in het derde kwartaal zouden ze weleens een stuk actiever kunnen worden. Doordat de waarderingen van veel bedrijven flink zijn gedaald, kunnen zij dan voor weinig geld hun slag slaan op de overnamemarkt.
Kantoren
De mate waarin individuele kantoren worden blootgesteld aan de economische schade van corona zal afhangen van de diensten die ze aanbieden en de branches die ze daarmee bedienen. Dit betekent dat hun aanpassingsvermogen van cruciaal belang zal zijn.
Weinig verrassend, worden momenteel met name diensten getroffen waarvoor consultants fysiek naar de werkplek van de klant afreizen. Denk bijvoorbeeld aan veranderkundige opdrachten en operationele verbetertrajecten, die in Europa al grotendeels stilliggen.
Anderzijds worden strategische opdrachten vaak uitgevoerd vanuit het eigen kantoor. Deze projecten zullen dan ook minder te lijden hebben onder de uitbraak. Ook langlopende technologieprojecten vergaat het relatief nog goed, deels omdat een groot deel van het werk op afstand kan worden gedaan, maar ook deels omdat klanten huiverig zijn om hun al verrichte investeringen kwijt te raken.
Over het algemeen geldt de verwachting dat grotere kantoren de storm beter zullen doorstaan dan hun (middel)grote branchegenoten. Ze werken vaker aan langetermijnprojecten die klanten niet snel voortijdig afblazen. Ze hebben meer financiële reserves, waardoor ze hun prijzen kunnen verlagen om marktaandeel af te pakken van hun kleinere concurrenten. Ze hebben ook meer middelen om te investeren in technologie die hun adviseurs in staat stelt op afstand te werken.
Bovendien zijn de grote jongens – denk naast de Big Four aan namen als Accenture, McKinsey en BDO – dankzij hun gediversifieerde portfolio’s beter uitgerust om zich aan te passen aan de marktvraag. Ook hun sterke merken helpen hierbij. Tijdens de financiële crisis bleek al dat veel klanten gedurende tijden van grote onzekerheid uitsluitend geld uitgeven aan consultants als het werk wordt verricht door een vertrouwde naam.
Voor alle kantoren – groot of klein – zal het de komende kwartalen echter een uitdaging van formaat zijn om klanten binnen te slepen en het opdrachtenportfolio voor de komende jaren opnieuw op te bouwen.
Dynamische voorspelling
Tot slot benadrukken de onderzoekers van Source Global Research dat hun voorspellingen moeten worden gezien als zeer grove schattingen. Zelfs in rustig vaarwater is het doen van economische voorspellingen niet eenvoudig, laat staan midden op de stormachtige zee waarop we ons nu bevinden. Net als met de voorspellingen over de corona-uitbraak zelf, verandert alles continu. Ongetwijfeld zullen de verwachtingen dan ook nog moeten worden bijgesteld. De gemaakte prognoses zijn bedoeld om enige richting aan te geven, maar dat niets in beton is gegoten mag inmiddels duidelijk zijn.
