Programma EnergieRijk Den Haag gaat volgende fase in

Het programma EnergieRijk Den Haag (ERDH) moet ervoor zorgen dat ruim 30 overheidsgebouwen in 2040 klimaatneutraal opereren. Onlangs is de opdracht voor de vormgeving en uitvoering van ERDH ondertekend door het Rijksvastgoedbedrijf en het consortium Motion2040+, bestaande uit DWA, Rebel, TwynstraGudde en Witteveen+Bos. Daarmee is de volgende fase van het programma aangebroken.

In EnergieRijk Den Haag hebben onder meer het Rijk, gemeente Den Haag en provincie Zuid-Holland de handen ineengeslagen voor het verwezenlijken van de ambitie om de belangrijkste (semi-)overheidsgebouwen in het centrumgebied van Den Haag klimaatneutraal te maken. In eerste instantie ging het om 16 gebouwen, maar inmiddels is dat aantal bijna verdubbeld – met 31 deelnemende gebouwen die samen goed zijn voor meer dan 1 miljoen m2 vloeroppervlak.

Daarmee moet het project een flinke energiebesparing opleveren. Bovendien wil de overheid een voorbeeldfunctie vervullen voor verduurzaming in heel Nederland. Al met al moet het programma een belangrijke bijdrage leveren aan het versneld invullen van de ambities in het Klimaatakkoord.

De afgelopen jaren is hard gewerkt aan een gezamenlijke aanpak voor warmte- en koudeopslag (wko)-netwerken, duurzame warmte en gebouwmaatregelen. Nu het contract is ondertekend, is de weg vrij gemaakt voor projectvoorstellen waarmee samen met gebouweigenaren en betrokkenen de strategie voor verschillende type gebouwen omgezet wordt naar concrete energiesystemen. Daarin wordt uitgegaan van een gebiedsgerichte aanpak, waarbij herhaalbaarheid en schaalbaarheid van de aanpak centraal staan.

“ERDH komt in een nieuwe fase: van planvoering naar meer realisatie. Met genoegen en vertrouwen kijken wij uit naar deze samenwerking”, stelt Cees Boele, directeur Intern Dienstencentrum Gemeente Den Haag, namens de stuurgroep ERDH. “De komende jaren worden meer duurzaamheidsoplossingen concreet uitgevoerd. Hiermee wordt de impact van ERDH vergroot”, voegt Stephan Lutters toe, directeur van SPC Safire, dat verantwoordelijk was voor ontwerp, realisatie, onderhoud en exploitatie van het ministerie van Financiën – één van de overheidsgebouwen die ingrijpend verduurzaamd zal worden in het kader van ERDH.

Trias Territoria

Bij de uitwerking van de gebiedsaanpak wordt gewerkt volgens de zogeheten ‘Trias Territoria’. Deze door het consortium ontwikkelde ontwerpfilosofie ordent de verduurzaming van de overheidsgebouwen via een drievoudige sturende benaderingsvolgorde. In eerste instantie worden de lokale mogelijkheden voor energieopwekking en -reductie te onderzocht. Als deze optimaal zijn benut, wordt gekeken naar de mogelijkheden die de omgeving biedt, bijvoorbeeld door opslag in de bodem. De energiebehoefte die daarna nog overblijft, wordt in de derde stap ingevuld met de inkoop van duurzame energie.

“Voor ERDH betekent dit concreet eerst energiereductie en -opwek op gebouwniveau, dan opslag en uitwisseling van energie tussen de ERDH-gebouwen in een wko-netwerk, aansluiting van de gebouwen op een verduurzaamd warmtenet en ten slotte de inkoop van groene stroom”, aldus het consortium, dat de benaderingsvolgorde van de Trias Territoria uitwerkt in een herhaalbare en schaalbare gebiedsaanpak die het Rijk en partners ook in andere steden kunnen uitrollen. Daarbij ligt de focus op drie hoofdthema’s: gedeelde wko-netwerken middels ‘smart thermal grids’, geothermie voor de levering van duurzame warmte en het aanjagen van innovaties voor de duurzame energievoorziening van gebouwen.

Motion2040+

De opdracht om een advies op te stellen voor een gebiedsgerichte aanpak bij de voorgenomen verduurzaming werd al drie jaar geleden gegund aan Witteveen+Bos, Rebel en DWA als samenwerkingsverband Motion2040. Later sloot ook TwynstraGudde zich aan, waarbij de naam van het consortium werd gewijzigd in ‘Motion2040+’. Met de toetreding van het bureau heeft het samenwerkingsverband nu “alle kennisdomeinen in huis voor dergelijke verduurzamingsvraagstukken”, aldus het consortium.

“Deze combinatie van partijen zorgt voor een sterke eenheid. Met veel vertrouwen zien wij de samenwerking tegemoet.”

DWA – een adviesbureau voor de gebouwde omgeving – treedt op als “trekker” en brengt technische, financiële en procesmatige kennis in van de energietransitie in complexe bestuurlijke omgevingen. Rebel richt zich op de organisatorische, financiële en juridische vraagstukken bij verduurzaming. Witteveen+Bos zorgt voor de expertise op het gebied van energietechnologieën en -strategieën. TwynstraGudde, tot slot, focust zich op stakeholdermanagement, programmamanagement en risicobeheersing.

Het is zeker niet de eerste keer dat de vier bureaus samen optrekken. Al meer dan tien keer werkten ze integraal samen, waaronder in de oprichting van een programmabureau warmte-koude in de Metropoolregio Amsterdam.

“Zeer tevreden zijn wij met dit consortium”, stelt Frans Deeleman, programmadirecteur ERDH Rijksvastgoedbedrijf. “Deze combinatie van partijen zorgt voor een sterke eenheid. Met veel vertrouwen zien wij de samenwerking tegemoet.”

Paul van Beem, projectmanager bij DWA, laat namens Motion 2040+ weten “enorm trots” te zijn gezamenlijk ondersteuning te bieden bij de realisatie van de gebiedsgerichte aanpak: “Wij kijken met enthousiasme en veel vertrouwen uit naar deze samenwerking.”