Care@Home biedt kansen voor zorginstelling en patiënt
Vintura en Roche werken met drie ziekenhuizen samen aan pilots op het gebied van thuistoediening van immuun- en chemotherapie. Op deze manier willen ze een bruikbaar basisconcept ontwikkelen voor (oncologische) thuistoedieningen. In een whitepaper geven de samenwerkingspartners inzicht in de belangrijkste succesfactoren in het opzetten van de pilots voor Care@Home.
Gezondheidszorg vindt steeds vaker plaats buiten de muren van het ziekenhuis. “Deze transformatie helpt in de kwaliteit van leven van patiënten”, vertelt Mirjam van Velthuizen, lid Raad van Bestuur van het UMC Utrecht. “Zij geven zelf aan deze zorg prettiger en minder belastend te vinden. Het reizen naar het ziekenhuis vervalt, als ook de wachttijd in het ziekenhuis. De patiënten zijn in hun eigen vertrouwde omgeving maar voelen zich veilig omdat ze weten dat we 24/7 monitoren en beschikbaar zijn wanneer nodig.”
Zowel vanuit het perspectief van de patiënt als dat van de maatschappij en het ziekenhuis zijn er diverse redenen waarom thuisbehandeling wenselijk kan zijn. In sommige opzichten is de ontwikkeling richting zorg aan huis zelfs noodzakelijk. Zo is het de verwachting dat de vergrijzing en stijging van het aantal chronisch zieken zullen leiden tot een toenemende druk op de ziekenhuisfaciliteiten. Met meer zorg bij mensen thuis kan worden voorkomen dat wachtlijsten langer worden of ziekenhuizen moeten uitbreiden.
Patiënten blijken verschillend te denken over zorg in eigen huis. 49% prefereert het ziekenhuis, 33% kiest voor thuis en de overige 18% gaat voor een afwisseling tussen beide. Terwijl sommigen de vertrouwde omgeving van thuis prettig vinden en het heen en weer reizen naar het ziekenhuis zien als mentale en fysieke belasting, wijzen anderen erop dat ze niet willen dat thuis een filiaal van het ziekenhuis wordt.
Nu er door ziekenhuizen versneld wordt ingezet op zorg aan huis, kan er een tegenstelling ontstaan tussen de belangen van patiënten en zorgverleners: “Bieden we als zorginstelling thuistoedieningen aan omdat wij het willen of zijn de behoeften van de patiënt hierin leidend?”
Om oplossingen te bedenken voor dergelijke dilemma’s hebben Vintura en Roche de handen ineengeslagen. De zorgadviseur en farmaceut werken sinds eind vorig jaar samen met drie partnerziekenhuizen aan ‘Care@Home’, een basisconcept voor (oncologische) thuistoedieningen. “Sommige ziekenhuizen bereiden zich voor op de thuistoediening van immuun- en chemotherapie. Andere zijn al lang bezig en willen groeien. Er zijn echter nog veel vragen en uitdagingen”, vertelt Jacqueline Sosef, Strategic HealthCare Partner bij Roche.
Zorgverlener én patiënt leidend
De belangrijkste conclusie van het verkennend onderzoek van de samenwerkingspartners is dat er behoefte is aan een concept waarbij (1) de zorgverleners én de patiënt leidend zijn en waarbij (2) de thuistoediening niet beperkt blijft tot één product, maar breder kan worden aangeboden. Op basis van de ervaringen in de voorbereidende fase van de pilots zijn vijf succesfactoren opgesteld die “cruciaal zijn om kwaliteit, veiligheid en ook vertrouwen te creëren”.
Ten eerste wordt gewezen op het belang van een gestructureerde aanpak, waarbij zowel wordt gefocust op de zorginhoud als de mogelijke impact voor het ziekenhuis. In de tweede plaats moet er brede betrokkenheid zijn. Bij dit Care@Home-project waren naast werkgroepen, een stuurgroep en de RvB’s ook overige afdelingen en externe partijen betrokken om de inrichting en uitvoering van thuisbehandelingen “in de volle breedte af te stemmen”. Vintura trad op als externe adviseur en projectmanager van de drie ziekenhuisprojecten.
Ten derde moeten kwaliteit en veiligheid natuurlijk altijd vooropstaan. “Het is belangrijk dat er voldoende vertrouwen en enthousiasme is vanuit de betrokken artsen en verpleegkundigen om een specifiek geneesmiddel naar thuis te verplaatsen”, aldus Fiona Suwandy, Senior consultant bij Vintura. “In de beginfase van het project is het daarom belangrijk om met elkaar concrete randvoorwaarden te definiëren.”
“Wij pakken graag de handschoen op om samen met verschillende stakeholders in het veld te onderzoeken hoe de maatschappelijke businesscase voor thuistoediening kan worden vormgegeven.”
Als deze drie factoren op orde zijn is het ten vierde belangrijk gezamenlijk keuzes te maken – onder meer over de geschikte patiëntgroepen en geneesmiddelen, de inzet van eigen verpleegkundigen of een externe partij, en wanneer men gereed is om te starten met de pilot. Tot slot moet gedurende deze voorbereidende stappen steeds het momentum worden behouden. Bepalend hierbij zijn zaken als het besluitvormingsproces voor formeel akkoord, de actuele situatie van het ziekenhuis en de beschikbaarheid van de werkgroepleden en van de benodigde data voor de financiële businesscase.
Meer dan geld
Alhoewel deze financiële businesscase belangrijk is, benadrukken Vintura en Roche dat de businesscase voor thuistoediening draait om meer dan alleen geld: “De simpele vraag ‘Is thuistoediening kosteneffectief?’ blijkt erg moeilijk te beantwoorden. De businesscase reikt immers verder dan alleen de kosten en ook verder dan de ziekenhuismuren.” Er moet volgens de samenwerkingspartners ook worden gekeken naar het perspectief van de patiënt, of het verplaatsen van zorg naar thuis aansluit bij de visie van het ziekenhuis en de mogelijkheden om meer patiënten te behandelen met de bestaande middelen.
Bovendien stellen ze dat er ook op maatschappelijk niveau moet worden nagedacht over de businesscase. “Ziek zijn heeft invloed op de patiënt en op de directe omgeving, bijvoorbeeld de zoon of dochter die vrij neemt om mee te gaan naar het ziekenhuis”, aldus Suwandy. “Aspecten als arbeidsparticipatie (patiënt en mantelzorger) en de totale kosten rondom het bezoek aan een ziekenhuis (overheadkosten in ziekenhuis, taxi- en reiskosten, etc.) horen onderdeel te zijn van de maatschappelijke businesscase. Wij denken dat op termijn vanuit een macro-economisch standpunt deze zorg kostenneutraal geleverd kan worden (rekening houdend met kosten en besparingen zowel binnen als buiten de zorg).”
Wordt vervolgd
De eerste pilots van Care@Home zijn inmiddels gestart. “Na de zorgvuldige voorbereidingen op papier zullen we nu gaan leren van de praktijk. Daarnaast zullen we het financieringsvraagstuk nader uitzoeken”, vertelt Sosef. “Wij pakken graag de handschoen op om samen met verschillende stakeholders in het veld te onderzoeken hoe de maatschappelijke businesscase voor thuistoediening kan worden vormgegeven.”
Aan het eind van dit jaar zullen de praktijkervaringen uit de pilots naar buiten worden gebracht in een nieuw whitepaper.