Nieuwe omgevingsvisie Nieuwendijk breed omarmd

P2 heeft geholpen met het concretiseren van een nieuwe omgevingsvisie voor buurtschap Nieuwendijk. Doordat het buurtschap dit jaar is opgegaan in de gemeente Hoeksche Waard, kreeg het te maken met een al vastgestelde omgevingsvisie. Dit te midden van toenemende onrust omtrent ontwikkelingen in en rond Nieuwendijk. Om inwoners toch zoveel mogelijk inspraak te geven binnen de nieuwe visie, werden ze nauw betrokken bij de concretisering. Terwijl het proces aanvankelijk stroef verliep, is het plan inmiddels omarmd door burgers en politiek. “Dankzij de aanpak van P2 en Atelier 1:1 is het vertrouwen snel gegroeid”, aldus Paul Boogaard, wethouder van Hoeksche Waard. Liesbeth Couwenberg van P2 en Janneke van Bergen van Atelier 1:1 geven toelichting. 

Twee ontwikkelingen waar veel Nederlandse gemeenten vandaag de mee te maken krijgen zijn gemeentelijke herindelingen en de nieuwe Omgevingswet. Voor de gemeente Korendijk – en het daarbij behorende buurtschap Nieuwendijk – vallen deze twee ontwikkelingen samen. De Zuid-Hollandse gemeente, grofweg gelegen tussen Rotterdam en Zeeland, is per 1 januari opgegaan in gemeente Hoeksche Waard. Die gemeente had in het kader van de aanstaande nieuwe Omgevingswet al een nieuwe omgevingsvisie geformuleerd. Deze is vanwege de fusie nu ook van toepassing op de voormalige gemeente Korendijk, zonder dat de inwoners er inspraak op hebben gehad.

In de aanloop naar de gemeentelijke fusie, werd adviesbureau P2 vorig jaar door gemeente Korendijk ingeschakeld om de omgevingsvisie te concretiseren voor buurtschap Nieuwendijk voor de komende tien jaar. De opdracht werd uitgevoerd door procesmanager Liesbeth Couwenberg, die samenwerkte met landschapsarchitect Janneke van Bergen van Atelier 1:1. De twee werkten samen met de bewoners en alle andere betrokken partijen aan een concretisering van de visie die past bij het karakter, de kracht en de schaal van Nieuwendijk.

Op de achtergrond van de gesprekken spelen diverse ontwikkelingen in en rond het buurtschap. Zo is er de ontwikkeling van een vakantiepark in het Bos van Los, de aanleg van recreatieve fietsroutes en andere aanpassingen aan de verkeerssituatie rondom het buurtschap. De ontwikkelingen zorgen voor onrust bij en deel van de inwoners en zetten de verhoudingen tijdens de concretisering van de omgevingsvisie dan ook op scherp.

Gelijkwaardig

“De eerste uitdaging was om alle betrokkenen aan tafel te krijgen en een veilige omgeving te creëren waarin we elkaar vertrouwden”, vertelt Couwenberg: “Belangrijk voor de slagingskans is dat zowel gemeente, de WON [Werkgroep Overlast Nieuwendijk, red.], Natuurmonumenten en de ondernemers als gelijkwaardige partners aan het proces deelnemen. Zo werd ook het vertrouwen van de WON gewonnen. Ook van belang is dat er niet star vanuit vooringenomen standpunten moet worden gedacht, maar vanuit gemeenschappelijke belangen. Er wordt gewerkt aan toekomstbeelden die ook uitvoerbaar zijn en waarvoor voldoende draagvlak bestaat.” 

Van Bergen voegt toe hoe tijdens de bijeenkomsten met de verschillende partijen het idee ontstond om iets te doen met het DNA van het dorp: “Ik liet de bewoners kijken naar hun genen. Hoe is het dorp ontstaan? Wat zijn de kernkwaliteiten? Op die manier konden de mensen hun eigen verhaal vertellen, vanuit hun eigen achtergrond. Een aantal mensen legde zich toe op de geschiedenis van het dorp. De watersnoodramp speelt daarin bijvoorbeeld een belangrijke rol. Na die ramp is het dorp helemaal opnieuw opgebouwd.”

Verhaallijnen

“Vanuit de geschiedenis werd een overstap gemaakt naar het heden”, vervolgt de landschapsarchitect: “Wat zijn de goede dingen en waar liggen de verbeterpunten? Zo kwamen verschillende opgaven naar voren. Vijf onderwerpen waarover de partijen van inzicht verschilden, werden in beeld gebracht en er werd gezocht naar mogelijke oplossingen, waarbij alle belangen konden worden gerespecteerd.” Couwenberg vult aan: “De kwaliteit van leven en van natuurbeleving in het dorp is in ieders belang. Het dorp moet vitaal blijven als een krachtige kern in de regio. Daar was iedereen het over eens. Er moet ook een sociale ontmoetingsplek zijn, waar je elkaar tegen kunt komen. Hoe ga je dat invullen met in je achterhoofd het karakter en de schaal van Nieuwendijk? Daar ging het in wezen over.”

“We zijn vanuit een ruzieachtige sfeer met de gemeente naar een vertrouwensband gegroeid.”

“Vanuit het perspectief van bewoners, bezoekers en ondernemers die over tien jaar in het dorp wonen, werken en recreëren werden fictieve verhaallijnen opgesteld, gekoppeld aan specifieke plekken in en rond Nieuwendijk”, legt Couwenberg uit: “De verhalen werden samen opgesteld zodat ze tot een ieders verbeelding spraken. Hiervoor hebben we ook de verhalen gevisualiseerd in beeld. We hebben gekeken naar hoe die verhalen elkaar versterkten en daar kwam bijvoorbeeld uit dat de haven de belangrijke ontmoetingsplek is voor iedereen.”

Beginpunt

Zo kwamen de verschillende partijen gezamenlijk tot een plan dat inmiddels ook is omarmd door bestuur en politiek, die het zien als een belangrijk en vooral direct bruikbaar document om op te nemen in de omgevingsvisie van de nieuwe gemeente. Tegelijkertijd legt Couwenberg uit dat de gecreëerde toekomstvisie geen eind- maar beginpunt is: “Het gesprek begint nu pas echt. We zijn blij te zien dat er nu een verhaal ligt dat door alle betrokken partijen wordt omarmd en waarmee zij het gesprek aan kunnen gaan om te plannen te realiseren. We zagen ook dat de werkgroep door het proces en het resultaat meer zelfbewustzijn had gekregen Voor Janneke en mij was dat een hele grote oogst.” 

Ook andere betrokkenen zijn zeer te spreken over de opbrengst van het traject: “We zijn vanuit een ruzieachtige sfeer met de gemeente naar een vertrouwensband gegroeid”, vertelt Stef Capelle, de oprichter van de WON: “Liesbeth was verantwoordelijk voor die mindset, terwijl Janneke meer de artiest was die input uit de vergaderingen haalde en dat mooi wist te verbeelden middels artist impressions.” Hij voegt toe dat het een uniek proces was dat als voorbeeld kan dienen voor andere gemeenten, maar zeker voor de nieuwe fusiegemeente. Het grootste compliment kwam echter in een andere vorm: inmiddels is WON omgedoopt van Werkgroep Overlast Nieuwendijk tot Werkgroep Omgeving Nieuwendijk.

Perspectief

Wethouder Paul Boogaard onderschrijft dat er een grote omslag heeft plaatsgevonden: “Er was aanvankelijk argwaan onder de inwoners van Nieuwendijk naar de gemeente. Het eerste gesprek met de inwoners verliep nogal stekelig. Dankzij de aanpak van Liesbeth is het vertrouwen snel gegroeid. Ze wist alle partners aan tafel te krijgen, ze kende de namen, legde verbanden en haalde de grootste gevoeligheden weg. Ik had het gevoel dat we met meer wethouders aan tafel zaten. We hadden een gezamenlijk doel. P2 is een prima partij voor de toekomst. Het zou mooi zijn als we in elk dorp in de gemeente Korendijk het DNA van de inwoners konden ophalen.”

“We hebben een waardevolle aanpak in huis”, stelt Couwenberg tot slot: “Onze kracht als onafhankelijk procesbegeleider is om partijen samen te brengen en de nieuwe omgevingswet dwingt ook daartoe. We besteden veel aandacht aan het begrijpen van alle betrokkenen door alle belangen met elkaar te delen en de mensen met elkaar in verbinding te brengen. Wanneer je de inwoners voorhoudt dat ze medeverantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van hun gebied, biedt je hen een lonkend perspectief.”