Formuleren van visie en strategie moeilijker geworden

Bedrijven met een strategie voor de lange termijn presteren nog steeds beter dan bedrijven die minder ver vooruit kijken, blijkt uit onderzoek van A.T. Kearney. Het ontwikkelen van een dergelijke strategie is de afgelopen jaren echter moeilijker geworden, voornamelijk als het gaat om het formuleren en inzetten van strategieën.

Dynamische wereld
De omstandigheden waarin bedrijven vandaag de dag hun toekomststrategieën opstellen veranderen snel, blijkt uit recent onderzoek* van management consultancybureau A.T. Kearney. De huidige marktrealiteit is onderhevig aan tal van macro- en micro veranderingen, variërend van wereldwijde kredietproblemen tot nieuwe verstorende technologieën, die de traditionele markten een heel nieuw gezicht dreigen te geven. Tegen deze achtergrond is 62% van de ondervraagde CEO’s van mening, dat het ontwikkelen van een strategie voor de lange termijn in de laatste tien jaar een stuk moeilijker is geworden. Bijna drie kwart (74%) vertelt dat de toegenomen complexiteit leidt tot meer moeite en tijd voor het formuleren van strategieën. Ondanks de toegenomen aandacht, behaalt 46% van de strategieën zijn doelstellingen niet.

De natuurlijke reactie van een bedrijf in een snel veranderende en vijandige omgeving, is het aannemen van een flexibele houding, van waaruit snel gereageerd kan worden op bedreigingen. Het kiezen voor een gemakkelijk te veranderen bedrijfsopzet, maakt plannen en strategieën echter zo goed als overbodig. Dit standpunt komt ook terug in het onderzoek. 80% van de leidinggevenden wereldwijd geeft aan wendbaarheid belangrijk te vinden, of belangrijker dan strategie – als het gaat om het toekomstige succes van hun bedrijf. Slechts 19% gelooft dat anno 2015 het behalen van competitief voordeel mogelijk is door een onderscheidende strategie.

Lange termijn
Veel bestuurders zetten hun vraagtekens bij het nut van een langetermijnstrategie in het huidige bedrijfsklimaat. Het onderzoek toont echter aan dat bedrijven met een langetermijnstrategie (5 jaar of langer) veel beter presteren. Deze bedrijven hebben een succespercentage van 85%, terwijl bedrijven met een korte termijn strategie (< 5 jaar) en bedrijven die ad hoc strategische beslissingen nemen minder vaak succesvol zijn – respectievelijk 53% en 46%.

Volgens het consultancybureau zit er weinig waarheid achter de gedachte dat wendbaarheid strategie zou kunnen vervangen. Maar wat zet leidinggevenden en managers er dan toe aan om zo’n cruciaal aspect van het runnen van een bedrijf op te geven? Volgens de strategieconsultants ligt het antwoord in het samenspel tussen strategieformulering en –implementatie. Van de respondenten geeft 6% de schuld ten aanzien van falende strategie aan de uitvoering en 7% aan de formulering daarvan. De implementatie draagt volgens 29% van de respondenten echter vaker bij aan het mislukken van de strategie dan de formulering daarvan (19%).

Formulering
Een van de belangrijkste momenten in het strategieproces – waar kennis, ervaring en voorbereiding onmisbaar zijn – is het formuleren van de visie en strategie. De meeste leidinggevenden klagen over onvoldoende inspirerende, onrealistische, onpraktische, en losstaande beschrijvingen:

• Gebrek aan begrip van toekomstige trends (88%)
• Weinig begrip van interne kwaliteiten en capaciteiten (87%)
• Te veel top-down gericht (84%)
• Onvoldoende logische denkprocessen (84%)

Implementatie
Aan de implementatie- en invoerzijde van strategie blijkt het samenspel tussen formulering en implementatie vaak het belangrijkste probleem. De belangrijkste obstakels zijn:

• Gebrek aan begrip van de strategie binnen de organisatie (90%)
• Gebrek aan interne capaciteiten om de strategie ten uitvoer te brengen (90%)
• Gebrek aan eigenaarschap (86%)

A.T. Kearney concludeert dat een succesvolle strategie afhangt van top-down leiderschap, waarbij het topmanagement de ideeën, basisregels, teamindeling en algemene richting bepaalt. Zij formuleren deze vervolgens voor uitvoering door het middenmanagement en de onderliggende managementlagen. Strategie wordt daardoor meer een inspirerende richting voor de organisatie om te volgen in plaats van een vaststaand besluit. Deze richting wordt niet eenmalig verkondigd, maar is constant aanwezig en wordt versterkt door de leidinggevenden in de organisatie. Een van de CEO’s omschrijft het als volgt: “Strategie en leiderschap gaan hand in hand, het een werkt niet zonder het ander.”

* Het onderzoek, getiteld ‘The State of Strategy Today’, vroeg aan meer dan 2.000 bestuurders en managers om hun gedachten te delen over de huidige staat van strategieformulering en -implementatie.