De zorgmarkt in 2020 volgens Atos Consulting

De zorg moet goedkoper. Dat staat voor vrijwel alle spelers in de zorgsector als een paal boven water. Maar hoe die zorgkosten moeten worden teruggedrongen en de manier waarop de sector zich moet organiseren, daarover verschillen meningen sterk. .

Atos Consulting heeft met de input van bestuurders van ziekenhuizen en zorgverzekeraars de belangrijkste trends in de zorgmarkt in kaart gebracht en in vier toekomstscenario’s beschreven hoe deze sector er in 2020 uit kan zien en vervolgens vastgesteld welke vormen van samenwerking daarbinnen wel en geen zin hebben. De deelnemers aan het onderzoek hebben de rol en de houding van de consument als een zeer belangrijke, maar ook onvoorspelbare, factor gedefinieerd. Als de consument in staat gesteld wordt een prominente rol voor zichzelf op te eisen, zullen zij van betekenis zijn bij het realiseren van efficiency en effectiviteit in de zorgmarkt.

Terugdraaien marktwerking?

“De zorgmarkt is gebaat bij een goed werkende zorginkoopmarkt, waarbij partijen beschikken over de juiste informatie en waarbij zij elkaar scherp houden.”, aldus Leo Wildeman, partner bij het adviesbureau. “Grote vraag is nu of de overheid de marktwerking gaat terugdraaien of niet. De mogelijke introductie van de regionale zorginkoopkantoren lijkt hierop te duiden. Maar als ruimte wordt gegeven aan de consument als zorginkoper, kan er ook marktwerking optreden, al is dit op een andere dan de zorgverzekeraars voor ogen hadden.”

Consument als alliantiepartner

In het huidige zorgstelsel lopen zorgaanbieders een een steeds groter financieel risico. Bovendien worden zij meer afhankelijk van private financiering en ontstaat mogelijk een spanningsveld tussen zorgbelangen en de, veelal op korte termijn gerichte, financiële belangen. Daarnaast staan ziekenhuizen voor de uitdaging de zorgverlening efficiënter in te richten. “Tegelijkertijd zijn consumenten uitstekend geïnformeerd en verlangen zij steeds vaker maatwerk”, vertelt Wildeman. In deze onzekere tijden sluiten zowel ziekenhuizen als zorgverzekeraars allianties om flexibiliteit te creëren, zoals samenwerking in shared service centers, gezamenlijke inkoop, ketenzorg en het koppelen van specialisaties binnen de keten. “De vraag is of zulke allianties ook op lange termijn productief zijn. De concurrentie zal verharden, waardoor de huidige alliantiepartners in de toekomst elkaars concurrenten kunnen worden. Daarbij kan ook de consument een alliantiepartner worden.”

Consumenten, verenigd in grote collectiviteiten, kunnen transparantie afdwingen door zelf prijs- en prestatieafspraken met zorgaanbieders te maken en de administratie ervan over te laten aan de verzekeraars. “Die rol van de consument wordt in de huidige discussie over het zorgstelsel nog niet of nauwelijks gehoord”, aldus Wildeman. “Hoe groter de eigen bijdrage van consumenten aan de zorg wordt, hoe kritischer ze zullen gaan kijken naar de aanbieder waarvan ze de zorg willen afnemen.”

De zorgmarkt in 2020 - vier werelden

In het door Atos Consulting opgestelde white paper wordt stilgestaan bij de belangrijkste trends die door zorgaanbieders en zorgverzekeraars worden onderkend. De markt ziet als belangrijkste en meest onzekere ontwikkelingen de steeds mondiger wordende consument en de houding van de overheid in de zorgmarkt. Deze twee ontwikkelingen zullen een grote invloed hebben op de uitkomst van huidige van samenwerkingsverbanden en in de toekomst te vormen allianties. De vier scenario's zijn:
- Scenario 1: Marktwerking
- Scenario 2: Bipolarisatie
- Scenario 3: Geleide economie
- Scenario 4: Compenserende krachten