Berenschot: Een gemeente Vijfheerenlanden voordelig
De kans dat de gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik tezamen de gemeente Vijfheerenlanden gaan vormen wordt steeds groter. Adviesbureau Berenschot deed onderzoek naar de gevolgen en is ervan overtuigd dat dit voordelig zal werken, op zowel de korte als lange termijn.
Door de decentralisaties komen veel taken voor de Jeugdwet, Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Participatiewet bij de gemeentes te liggen. In dit kader van de decentralisaties in het sociale domein gaan steeds meer gemeenten dan ook samenwerken. De gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik bekijken de mogelijkheden om niet alleen samen te werken, maar ook werkelijk samen te smelten tot één gemeente: Vijfheerenlanden. Om de voor- en nadelen van het samenwerkingsverband verder uit te zoeken is eerder dit jaar adviesbureau Berenschot ingehuurd.
Voordelen
Uit de doorlichting blijkt dat, indien de gemeenten samengevoegd worden, de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden zo’n 55.000 inwoners zal tellen. Dat de gemeenten veel samenhang vertonen maakt het des te gemakkelijker om werkelijk tot de fusie over te gaan. “Landschappelijk, historisch, zowel in cultuur als sociaal opzicht passen de gemeenten in de Vijfheerenlanden goed bij elkaar. Dit is niet alleen feitelijk waar, maar ook in de beleving van de gemeenschap onderschreven”, aldus Berenschot. Ook de ambities van de gemeentes lijken goed samen te vallen. Leerdam en Zederik hebben hun visie bijvoorbeeld geformuleerd in Visie2030, welke sterke overeenkomsten vertoont met de ambities van gemeente Vianen, die zijn opgetekend in de Toekomstvisie 2025. Berenschot: “De gemeenten hebben dezelfde centrale thema’s.”
Mogelijkheden
Het Utrechtse adviesbureau heeft tevens naar andere mogelijkheden gekeken, waaronder bestuurlijke zelfstandigheid. De analyse toont aan dat het op korte termijn wellicht interessant is in combinatie met pragmatisch samenwerken, waarbij bestaande samenwerkingsverbanden nauwer aangehaald kunnen worden. Het adviesbureau twijfelt er echter aan of het ook een goede mogelijkheid is voor op lange termijn: "De constructie blijft immers complex, gekunsteld en suboptimaal.”
Een andere mogelijkheid waar naar gekeken is, is de ambtelijke fusie. Hierbij zouden raad, college en ambtelijke organisaties sterk met elkaar betrokken zijn. Hoewel de schaalgrootte in voldoende mogelijkheden voorziet, maar toch eenvoudig te besturen valt, blijft de bestuurlijke kracht van het college vrijwel onveranderd, wat het niet tot de beste optie maakt.
Het idee van de gemeente Vijfheerenlanden lijkt toch het beste bij alle – nu nog afzonderlijke – gemeenten te passen. Het ambtelijk apparaat zou in dit geval 2,5 tot 3 keer zo groot zijn: een optie die voor zowel korte als lange termijn als beste uit de bus komt. “Bestuurlijk krachtig en onafhankelijk”, vat Berenschot het idee samen.
