Joy van Baren over de noodzaak van open innovatie: ‘Alleen samen toekomstbestendig’
Het is een bekend gevaar voor grote bedrijven: te lang leunen op oude successen, om vervolgens met lede ogen aan te zien hoe nieuwkomers plotseling hun markt afpakken. Bedrijven kunnen echter óók profiteren van elkaars innovatiekracht. We spraken erover met Joy van Baren. Als Portfolio Director is ze verantwoordelijk voor het innoveren van het dienstenaanbod van Sopra Steria, zodat de IT-dienstverlener zelf andere bedrijven kan helpen innoveren.
Innovatie loopt als een rode draad door de carrière van Joy van Baren – van haar vroege dagen in het R&D lab van Philips tot het meewerken aan de eerste academische zoekmachine bij Elsevier, het ontwikkelen van consumentenervaringen bij Fabrique en het transformeren van de onderzoeksoplossingen van Wolters Kluwer.
“Het is mijn grote passie”, vertelt ze. “Het verbreden van je perspectief, en in hoog tempo nieuwe concepten testen en aanpassen.”
Van het belang van innovatie hoef je vandaag de dag niemand meer te overtuigen. Toch blijft vernieuwing in de praktijk vaak nog uit.
“Naarmate bedrijven in omvang toenemen, lopen ze het risico vastgeroest te raken in hun verdienmodel”, legt Van Baren uit. “Dat kan het bestaansrecht van organisaties in gevaar brengen, in een wereld die in duizelingwekkend tempo verandert en waarin aandeelhouders sturen op een beperkte tijdshorizon.”
Naar buiten
De reden dat met name grote bedrijven vaak te weinig innoveren is vrij simpel: innoveren is moeilijk. Met 25 jaar ervaring binnen het vakgebied weet Van Baren het maar al te goed.
Bij Wolters Kluwer – een multinational met meer dan 20.000 medewerkers wereldwijd – kreeg ze de opdracht om het digitale researchportfolio voor juristen meer toekomstbestendig te maken. Daarbij liep ze tegen een bekend probleem aan.
“Het bleek te lastig om de verantwoordelijkheid voor behoud van omzet te combineren met de opdracht om de omzet toekomstbestendig te maken”, vertelt ze.
“Echte vooruitgang boeken, continu leren – dat doe je het beste met een andere partij die je aanvult en uitdaagt.”
Daarom besloot ze het van buitenaf te doen, met een klein team. “We brachten de volledige markt en waardeketen in kaart, om vanuit daar de problematiek opnieuw te bezien. En vervolgens zetten we nieuwe technologie, waaronder AI, in om deze problemen op een geheel nieuwe manier op te lossen. Dit bracht de innovatie op gang die uiteindelijk resulteerde in een volledig nieuwe productsuite voor Wolters Kluwer.”
Open innovatie
Het is inmiddels een beproefd recept: opereren als een startup – buiten de grote moederorganisatie – zodat je snel, wendbaar en vrij kunt innoveren. Hierbij zoeken bedrijven bovendien steeds vaker de samenwerking op met andere bedrijven. Het idee achter dit zogeheten ‘open innoveren’ is dat je bewust externe kennis, ideeën en technologieën gebruikt én deelt om sneller en beter te vernieuwen.
“Echte vooruitgang boeken, continu leren – dat doe je het beste in een open innovatietraject, met een andere partij die je aanvult en uitdaagt”, stelt Van Baren.
Elkaar versterken
Deze visie past ze nu ook volop toe binnen Sopra Steria. “Ik ben verantwoordelijk voor het portfolio van Sopra Steria Benelux: het aanbod waarmee we grote organisaties binnen de financiële, overheids- en industriesector helpen versnellen in hun digitale transformatie. Ook daarin zie je dat soms een nichespeler nodig is om specifieke problemen van klanten te adresseren.”
Vanuit deze gedachte ging Van Baren een samenwerking aan met XXII (spreek uit: twenty-two), een startup gespecialiseerd in computer vision en realtime video-analyse. “Hun platform zet videobeelden om in direct bruikbare data. Zo zie je bijvoorbeeld waar in je winkel je het beste een reclamezuil kunt plaatsen. Maar je kunt ook verkeers- en bezoekersstromen monitoren of veiligheidsincidenten sneller signaleren.”
Door samen te werken kunnen Sopra Steria en XXII profiteren van elkaars unieke krachten. “Voor ons biedt hun gespecialiseerde platform een mooie toevoeging aan onze dienstverlening. Andersom bieden wij XXII kennis van de markten en use cases. Ook hebben we de capaciteit om hun diensten bij grote klanten te implementeren. Kortom, een mooi voorbeeld waarin we elkaar aanvullen: allebei technische bedrijven, die verschillen in schaal en kernkwaliteiten.”
Europees alternatief
Een andere interessante samenwerking is die met Mistral, een snelgroeiende Franse AI-startup gespecialiseerd in large language models. Onlangs kwam Mistral nog groot in het nieuws, toen ASML €1,3 miljard investeerde in het bedrijf.
“De opkomst van AI is vergelijkbaar met de industriële revolutie – maar dan honderd keer zo snel.”
“Kort gezegd biedt Mistral een Europees alternatief voor partijen als OpenAI en DeepSeek”, legt Van Baren uit. “En in het kader van digitale soevereiniteit zijn veel van onze klanten hard op zoek naar zulke alternatieven.”
“Wij helpen Mistral bij het vinden van passende use cases bij onze klanten, en kunnen daarmee onze klanten helpen hun afhankelijkheden van bijvoorbeeld de VS te verkleinen. En door concrete projecten uit te voeren met Mistral – van experimenten en proof of concepts tot opschaling – kunnen wij Mistral weer helpen om hun modellen beter te maken en bijpassende tooling te ontwikkelen.”
Verantwoord innoveren
Zo kunnen Sopra Steria, de bedrijven waarmee het samenwerkt én de klanten die ze bedienen samen innoveren. En zeker bij een technologie die zo’n gigantische impact heeft als AI, is dat volgens Van Baren essentieel. Want innoveren brengt ook verantwoordelijkheid met zich mee.
“AI verandert de wereld in een ongekend tempo, en ik maak me zorgen wat dit gaat doen met de verdeling van rijkdom op onze planeet”, geeft ze aan. “AI heeft impact op onze leefomgeving, zoals de arbeidsomstandigheden én ons milieu. We moeten zorgen dat AI verantwoord wordt toegepast.”
Daarbij gaat het niet alleen om wat kan, maar vooral ook wat wenselijk is. “Het is net zo goed een ethisch als een technologisch vraagstuk. En daar moeten we samen antwoorden op vinden. Wat als je nog maar de helft van de medewerkers nodig hebt? Wat betekent het voor de ontwikkeling van talent als junioren minder kansen krijgen om ervaring op te doen? Kortom: hoe gaan we de economie en maatschappij opnieuw vormgeven.”
“Geen enkele organisatie kan dit alleen oplossen”, benadrukt ze. “De opkomst van AI is vergelijkbaar met de industriële revolutie – maar dan honderd keer zo snel.”
Deze snelheid maakt het des te belangrijker om de vooruitgang in goede banen te leiden. “Als grote techspeler hebben wij hierin ook een rol te spelen”, stelt Van Baren. “Maar dat kunnen we uiteraard niet alleen. Daarom blijven we verder bouwen aan ons ecosysteem op Europese schaal, met start- en scale-ups, partners en onderwijsinstellingen. Alleen samen kunnen we bouwen aan een positieve toekomst voor iedereen.”
