Hoe is het gesteld met de datageletterdheid van medewerkers? Nieuwe scan geeft inzicht
Data biedt grote kansen voor publieke organisaties. Beleidsvoorstellen baseren op feiten in plaats van aannames zorgt bijvoorbeeld voor transparantere en beter onderbouwde keuzes. Dit vraagt echter om veel meer dan nieuwe technologie: de échte uitdaging is zorgen dat mensen datagedreven leren werken. Een nieuwe scan helpt hierbij, door inzicht te bieden in de datageletterdheid van medewerkers.
Van de waarde van data hoef je anno 2025 niemand meer te overtuigen. Bedrijven zetten massaal data-analyse in om klanten beter te begrijpen, processen te optimaliseren, hun service op te schroeven en nog veel meer.
Ook publieke organisaties zetten hierin de nodige stappen, al blijven ze vooralsnog een beetje achter bij private bedrijven. Heel gek is dat niet, gezien de verschillende extra overwegingen waarmee zij rekening moeten houden.
Zo wegen bepaalde risico’s zwaarder vanwege de maatschappelijke rol van overheden en andere publieke instellingen. Tegelijkertijd is het juist gezien deze maatschappelijke functie extra goed als ze de kracht van data wel optimaal kunnen benutten.
“Je wil natuurlijk dat beleid en keuzes zo goed mogelijk worden onderbouwd”, stelt Douwe van der Zee, manager van de Academy van Van Dam Datapartners. “Bovendien kan de inzet van data de dienstverlening aan burgers en bedrijven verbeteren en zorgen dat efficiënter wordt gewerkt – ook niet onbelangrijk aangezien publieke organisaties draaien op gemeenschapsgeld.”
Datageletterdheid
Kortom, meer dan genoeg reden voor publieke organisaties om datagedreven werken naar een hoger niveau te tillen. Maar waar de aandacht al snel uitgaat naar de nieuwste technologische oplossingen, ligt de sleutel tot een succesvolle aanpak volgens Van der Zee vooral bij de medewerkers.
“Zij vormen met afstand het belangrijkste onderdeel van je organisatie”, stelt hij. “Effectief datagebruik is dus alleen mogelijk wanneer je hen de handvatten biedt om de data effectief te gebruiken.”
Veel medewerkers blijken echter nog te worstelen met het (effectief) inzetten van data. Het is dan ook belangrijk om ze te trainen. Voor je daarmee begint is het goed om een helder beeld te hebben van het huidige niveau van hun datavaardigheden. Dit is waarvoor Van Dam Datapartners zijn Kwalificatiescan Datageletterdheid ontwikkelde.
“Met onze scan identificeren we de sterktes en ontwikkelpunten van medewerkers en vertalen die vervolgens naar een aanpak op organisatie- en/of teamniveau”, legt Sharona Jansen uit, Senior Business Intelligence Consultant bij Van Dam Datapartners en trainer bij de Academy. “Zo wordt bijvoorbeeld duidelijk of medewerkers in staat zijn om data te interpreteren en hoe data effectief gebruikt kan worden in beleidsvorming.”
Ze benadrukt dat datageletterdheid draait om meer dan alleen technische vaardigheden. “Minstens zo belangrijk is kritisch kunnen nadenken over data en de context waarin deze wordt gebruikt.”
Basis voor trainingsplan
Via een vragenlijst brengt de scan het kennisniveau van medewerkers op het gebied van datagedreven werken in kaart. Ook worden hun competenties en vaardigheden beoordeeld en geven medewerkers aan hoe ze de huidige datagedreven activiteiten binnen de organisatie beoordelen.
Op basis van de resultaten stelt Van Dam Datapartners het datageletterdheidsniveau van medewerkers vast. Dit vormt vervolgens de basis voor het trainingsplan. “Daarin bepalen we ook welk datageletterdheidsniveau nodig is om de organisatiedoelen te ondersteunen en hoe dat niveau kan worden bereikt”, aldus Jansen. “Het plan bevat concrete aanbevelingen, zoals specifieke trainingen om de benodigde vaardigheden en kennis te ontwikkelen.”
“Zo kun je gerichte interventies plannen”, vult Van der Zee aan. “Denk bijvoorbeeld aan een laagdrempelige serious game, workshops over datavisualisatie of trainingen in tools zoals Power BI.”
Ambassadeurs
Ook laat de scan zien welke medewerkers data zien als positieve aanvulling op hun werkzaamheden. “Zij treden vervolgens op als de data-ambassadeurs van de organisatie”, vertelt Van de Zee. “Ze kunnen andere medewerkers enthousiasmeren en coachen, zodat je een duurzame transitie naar datagedreven werken realiseert.”
“Met de uitkomsten van een Kwalificatiescan leg je de basis voor een cultuur waarin data niet alleen een hulpmiddel is, maar een integraal onderdeel van beleids- en besluitvorming”, voegt Jansen toe. “Zo kun je ook als publieke organisatie verantwoord profiteren van de kracht van data.”
Quickscan Datagedreven Werken
Vorig jaar introduceerde Van Dam Datapartners ook een andere scan: de Quickscan Datagedreven Werken helpt organisaties op weg met datagedreven werken en AI. Deze scan richt zich meer op de andere voorwaarden voor datagedreven werken, zoals de juiste technologie, strategie en processen.
