Wat gebeurt er met de bijstandsbudgetten van gemeenten in 2025?
Wat gebeurt er komend jaar met de bijstandsbudgetten van Nederlandse gemeenten? Adviesbureau Berenschot bracht de veranderingen in kaart.
Bijstandsbudgetten worden door gemeenten gebruikt om de verschillende vormen van bijstand aan mensen te betalen.
Denk aan reguliere bijstandsuitkeringen, maar ook aan uitkeringen in het kader van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ) en het levensonderhoud voor startende ondernemers (Bbz). Daarnaast is het budget bedoeld om de loonkostensubsidies in het kader van de Participatiewet te betalen.
Het Rijk betaalt deze bijstandsuitkeringen, en maakt hiervoor jaarlijks geld over naar gemeenten, die de uitvoering verzorgen.
Bijstandsbudgetten voor 2025
Begin deze maand stelde het ministerie van Sociale Zaken & Werkengelegenheid (SWZ) de definitieve bijstandsbudgetten voor dit jaar vast. Eveneens werden de voorlopige bijstandsbudgetten voor volgend jaar bekendgemaakt.
In totaal heeft het ministerie van SWZ voor 2025 ongeveer €7,5 miljard gereserveerd. Amsterdam kan met een budget van bijna €720 miljoen rekenen op iets minder dan 10% van dat totale bedrag. Ook stijgt het budget van Amsterdam met €13,7 miljoen absoluut gezien het hardst.
Het Rotterdamse bijstandsbudget stijgt na het Amsterdamse het hardst. In 2024 heeft de Zuid-Hollandse gemeente net geen €575 miljoen tot haar beschikking voor bijstandsgerechtigden, volgend jaar gaat het om ruim €585 miljoen – een verschil van dik €10 miljoen.
Het bijstandsbudget van de gemeente Utrecht groeit in 2025 met circa €8,0 miljoen door naar zo’n €179 miljoen, dat van Den Haag naar ongeveer €424 miljoen (een stijging van €4,6 miljoen). De gemeente Eindhoven ontvangt zo’n €4,4 miljoen meer dan verleden jaar (budget 2025: ruim €135 miljoen).
Niet alle gemeenten hebben volgend jaar een hoger bijstandsbudget dan momenteel. Zo daalt het budget van Sittard-Geleen met bijna €2,75 miljoen, dat van Kerkrade met zo’n €2,5 miljoen en dat van Heerlen met bijna €2,3 miljoen.
Onder de kleinere gemeenten (minder dan 40.000 inwoners), stijgt het bijstandsbudget het meeste in IJsselstein (ruim €1,0 miljoen), gevolgd door Heemskerk (€0,69 miljoen), Maassluis (€0,64 miljoen), Culemborg (€0,56 miljoen) en Rijssen-Holten (€0,54 miljoen).
Heel wat kleinere Limburgse gemeenten moeten het volgend jaar doen met minder geld. Zo daalt het budget van Landgraaf met bijna €500.000, dat van Beekdalen met €0,42 miljoen, van Valkenburg met ruim €0,3 miljoen en Vaals met circa €250.000.
Verschillen per inwoner
Om een ‘eerlijke’ vergelijking te kunnen maken tussen de gemeenten, brachten de onderzoekers van Berenschot in kaart wat de gevolgen zijn van de gemeentelijke budgetwijzigingen per inwoner. Onder grotere gemeenten (met minstens 40.000 inwoners), stijgt het bijstandsbudget per inwoner het meest in Beverwijk (+€30).
In heel wat andere grotere gemeenten, zoals Vlaardingen (+€23), Utrecht (+€21), Etten-Leur (idem) en Leiden (idem), krijgen bijstandsgerechtigden gemiddeld genomen ook meer geld. Dat geldt niet voor Kerkrade: daar is sprake daling van €55 per inwoner.
Met het oog op de kleinere gemeenten stijgt het budget per inwoner – in absolute termen – het meest in IJsselstein (+€33), Mook en Middelaar (+€32) en Hardinxveld-Giessendam (+€24). In Vlieland (-€37), Vaals (-€25) en Harlingen (-€19) daalt het budget daarentegen het meest.
Volgens de meest recente cijfers van de overheid ontvangen momenteel 404.000 mensen in Nederland een bijstandsuitkering. Dat is ongeveer vergelijkbaar met het niveau van tien jaar geleden.
