WegwijsGGZ een ‘baken van hulp’ voor cliënten met complexe hulpvragen
Zorgdienst WegwijsGGZ is relatief nieuw, maar laat nu al veelbelovende resultaten zien. Niet alleen patiënten zijn tevreden, ook huisartsen en andere spelers in de mentale hulpzorgketen tonen zich positief. Dat blijkt uit een evaluatiestudie van maatschappelijk adviesbureau Purpose.
De afgelopen 15 jaar is het aandeel Nederlanders met een psychische aandoening flink gestegen, van 17% naar 26%. Genoemde oorzaken zijn onder andere toenemende individualisering en prestatiedruk in de samenleving.
De werkelijke problematiek ligt uiteraard een stuk genuanceerder. Zo hebben mensen vaak meerdere en complexe problemen tegelijk, op psychisch, somatisch en sociaal vlak.
Ze melden zich ook steeds vaker bij de huisarts voor begeleiding en behandeling. Deels komt dit door de lange wachttijden bij GGZ-instellingen, die mensen bovendien ook geregeld weer terugverwijzen naar de huisarts.
Huisartsen ontbreekt het echter aan voldoende tijd en capaciteit. Ook hebben ze vaak een te beperkt zicht op GGZ-mogelijkheden voor een goede doorverwijzing. Bovendien is het GGZ-landschap behoorlijk versnipperd. Het ontbreekt nu nog aan samenwerking en afstemming tussen het medisch en sociaal domein, basis- en specialistische zorg en formele en informele hulp.
WegwijsGGZ
Tegen deze achtergrond is WegwijsGGZ opgetuigd. De dienst biedt hulp aan een cliëntgroep die vaak niet op de juiste plek terechtkomt, omdat ze door de complexiteit van hun problematiek niet goed geholpen worden.
Het werkt als volgt: de cliënt wordt door de huisarts, POH-GGZ of het buurtteam doorverwezen naar WegwijsGGZ. Daar worden één of twee verkennende gesprekken gevoerd, waarin een ervaren GGZ-specialist en maatschappelijk werker alle leefgebieden met de cliënt bespreken. Samen bepalen ze wat er niet goed gaat, maar vooral ook wat er wel goed gaat.
Met deze nieuwe methode wil WegwijsGGZ cliënten effectiever helpen, door de zorg integraler in te steken. Na het in kaart brengen van de hulpvraag, stelt WegwijsGGZ een lijst op met opties voor doorverwijzing, zowel binnen de GGZ als naar andere vormen van hulp. Voor een formele verwijsbrief moet de cliënt uiteindelijk nog wel langs de huisarts.
Werkt WegwijsGGZ?
Sinds eind 2022 loopt een pilot met deze nieuwe methode. WegwijsGGZ vroeg Purpose om de eerste resultaten daarvan te evalueren.
Via interviews en enquêtes bracht het bureau de beleving van de cliënt, de huisarts en POH-GGZ, bestuurders en WegwijsGGZ-hulpverleners in beeld. Ook verzamelde Purpose data over de cliënten vanuit de huisartsen en POH-GGZ en WegwijsGGZ.
De eerste resultaten zijn hoopgevend. Een rondje langs de belangrijkste bevindingen:
Huisartsen zijn tevreden
Cliënten zien WegwijsGGZ als een ‘baken van hulp’. Huisartsen en POH-GGZ zien WegwijsGGZ als een route om hulp aan te bieden aan de complexere cliënten, wanneer die aankloppen met problemen die zij niet kunnen helpen oplossen.
De onderzoekers prijzen de integrale insteek in de verkennende gesprekken. “WegwijsGGZ gaat alle leefgebieden langs en kijkt niet alleen naar mentale klachten. Dit leidt tot een breed scala aan problematiek dat in kaart wordt gebracht naast de mentale klachten.”
De meest voorkomende problematiek ligt op het gebied van gezin/familie (bij 41% van de patiënten) en werk/inkomen (35%). Daarnaast komt problematiek op het gebied van wonen (24%), sociaal netwerk (16%) en fysieke gezondheidsklachten (14%) regelmatig voor.
Het bespaart tijd
Ook levert WegwijsGGZ een aanzienlijke tijdsbesparing op voor de zorgketen – in het bijzonder voor huisartsen en de POH-GGZ, die de tijdsbesparing het vaakst op tenminste 30 minuten schatten.
Breder hulpaanbod
Verder kan WegwijsGGZ een veel breder hulpaanbod adviseren, zowel binnen als buiten de GGZ, blijkt uit de evaluatie. De huisarts of POH-GGZ verwijst in het overgrote deel van de gevallen naar de GGZ en buurtteams. WegwijsGGZ verwijst daarentegen door naar een breed palet aan hulpverlenende instanties.
Meer dan 50% van de cliënten wordt doorverwezen naar meer dan één type instantie. Het vaakst verwijst WegwijsGGZ door naar de GGZ, maar daarnaast ook relatief vaak naar instanties als Kick your Habits, Regenboog, klantmanager werk, UWV, mindfulness, Team Ervaringsdeskundigen, relatietherapie en Social Taskforce.
Bovendien wordt 25% van de cliënten geadviseerd hulp te zoeken buiten de GGZ. Zij zouden zonder WegwijsGGZ wel naar de GGZ gaan – een interessante bevinding, met het oog op de druk op de GGZ.
Kanttekeningen
Naast de verschillende positieve bevindingen, zijn er ook enkele kanttekeningen. Zo levert WegwijsGGZ cliënten wel een langere reis op, op weg naar hulp. 16% van hen komt niet aan bij WegwijsGGZ na doorverwijzing van de huisarts en het is nog onbekend hoeveel cliënten daadwerkelijk hulp krijgen na verwijzing van WegwijsGGZ.
Ook wordt opgemerkt dat aan het onderzoek nog geen harde conclusies kunnen worden verbonden, gezien de relatief kleine groep cliënten die deelnam. De resultaten van de evaluatie stemmen echter wel hoopvol.
“De eerste ervaringen schetsen het positieve beeld dat een verkennend gesprek kan bijdragen aan het afbuigen van GGZ-verwijzingen naar andere domeinen”, aldus Frank van Jeveren, onderzoeker bij Purpose.
“Hiermee biedt WegwijsGGZ een mooi aanknopingspunt voor de verdere ontwikkeling van de mentale gezondheidsvoorziening in de nabije toekomst. Met de uitkomsten heeft WegwijsGGZ de meerwaarde van de interventie kunnen laten zien en handvatten gekregen onder welke voorwaarden zij zouden kunnen opschalen.”
