De Wet BIG in de zorgsector: Tijd voor actualisatie
De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) is inmiddels meer dan 30 jaar oud. Daniëlle Kikken, partner bij BOUF, legt uit waarom het tijd is om de stevige wet van een nieuw jasje te voorzien.
Tot de canon van de kunst behoren kunstwerken die een punt in de tijd markeren ten opzichte van de kunstwerken daarvoor. Van de werken van Leonardo Da Vinci en Michelangelo tot Rubens en Rembrandt en van Renoir tot Cézanne. Ze laten allemaal iets eigens zien, qua techniek, kleurgebruik of afbeelding.
Zo bestaat er in mijn beleving ook een canon van zorgwetten, die op hun beurt de tijdsgeest hebben vastgelegd in een regelgevend kader. Denk aan de AWBZ en de Ziekenfondswet en later weer de Wlz en Zvw. Ook de Wmo 2015, Wgbo en de Wkkgz horen volgens velen in dat rijtje.
Een wet die zeker ook in de ‘zorgcanon’ thuishoort is de Wet BIG, gefaseerd in werking getreden op 1 januari 1994. Deze wet verving de Wet uitoefening geneeskunst uit 1865 waarmee het verbod op onbevoegd uitoefenen van de geneeskunde is komen te vervallen.
Het doel van de Wet BIG is de kwaliteit van de beroepsuitoefening in de individuele gezondheidszorg te bevorderen en te bewaken. Ook worden patiënten door de wet beschermd tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen door beroepsbeoefenaren. De Wet BIG bevat daarom regels over titelbescherming, (her)registratie, voorbehouden handelingen en omvat het tuchtrecht. Het is een stevige wet.
De Wet BIG staat al jaren veel in de belangstelling. Een opsomming vanaf 2019:
- aanpassing van het tuchtrecht (2019);
- het struikelen van het wetsvoorstel BIG II voor meer functiedifferentiatie onder verpleegkundigen (2019);
- advies van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving ‘De B van Bekwaam’ over de houdbaarheid van de wet in de toekomst. Regel de basisberoepen via wet en leg bekwaamheden vast in een persoonlijk portfolio (2019);
- het starten van een verkenning naar de ‘Toekomstbestendigheid van de Wet BIG’ door VWS naar aanleiding van het RVS-advies (2020);
- bevindingen en aanbevelingen van deze verkenning zijn in 2022 naar de Tweede Kamer gestuurd. Er bestaat behoefte aan meer voorlichting over wat de Wet BIG nu zoal regelt, hierover zal een communicatiecampagne volgen. Maar ook een hernieuwde discussie over huidige en nieuwe voorbehouden handelingen;
- Over dit laatste is de Gezondheidsraad gevraagd advies uit te brengen over een toekomstbestendig toetsingskader voor voorbehouden handelingen en nieuwe beroepen (2023). De resultaten hiervan worden in 2024 verwacht.
Een wet in beweging
Er bestaan vele meningen en visies over het (voort)bestaan van de wet in zijn huidige vorm. Vertaal deze situatie door naar de kunst, dan bestaat er een overeenkomst tussen de Wet BIG en het beeld ‘Unieke vormen van continuïteit in de ruimte’ van de Italiaan Umberto Boccioni uit 1913.
Boccioni stond aan de wieg van het futurisme (1906 – 1916) en zijn werk is opgenomen in de canon van de moderne kunst. Het futurisme had zijn ogen op de toekomst gericht. De aanhangers moesten niets hebben van de tradities van de 19e eeuw, het kwam in opstand tegen de oude waarden en normen. De kracht, snelheid, beweeglijk en energie van een geïndustrialiseerde samenleving was hun inspiratiebron.
De figuur lijkt log en massief, maar straalt tegelijkertijd toch ook beweeglijkheid en elasticiteit uit. Boccioni wilde tot uitdrukking brengen dat iedereen zijn eigen ruimte (personal space) inneemt vanuit waarden en normen, visies en denkbeelden. Daarnaast laat de figuur echter ook toe dat de ruimte van de ander (lees: andere opvattingen) tot hem mag doordringen.
Zo ook de Wet BIG. Deze wet is standvastig, maar een nieuwe tijdsgeest met andere zienswijzen over beroepsgroepen in de zorg zou moeten kunnen doordringen om vervolgens tot actualisatie van de wet te kunnen leiden.
