Torenhoge inflatie kost ziekenhuizen mogelijk €2,6 miljard extra
Ook ziekenhuizen gaan gebukt onder de enorme inflatie. Hun kosten stijgen in 2022 en 2023 opgeteld mogelijk met €2,6 miljard, zo becijferde Finance Ideas in opdracht van de De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
Alles wordt duurder en uiteraard ontspringen ook ziekenhuizen de dans niet. Ze zijn fors meer kwijt aan onder meer energie, bouw, inkoop en vooral personeel.
Alles bij elkaar kan dit er volgens Finance Ideas toe leiden dat de ziekenhuizen in 2022 €1,05 miljard extra kwijt zijn, en in 2023 nog eens €1,56 miljard. Opgeteld komt deze €2,6 miljard neer op een kostenstijging van meer dan 12%, waarbij de kosten in 2023 6,9% hoger liggen dan in 2022.
Met name de energielasten stijgen explosief. Energie was in 2021 verantwoordelijk voor slechts 1% van de totale kosten, maar door de uitzonderlijk hoge prijsstijgingen loopt dit percentage nu op. Volgens zorginkoopcoöperatie Intrakoop was er in 2022 een kostenstijging van 17%. Door de aflopende energiecontracten kan de stijging dit jaar zelfs oplopen tot een astronomische 175%.
Personeel en compensatie onzekere factoren
Veruit het meeste geld zijn ziekenhuizen echter kwijt aan hun personeel, goed voor ruim 60% van de kosten. Deze kostenpost is ook meteen de grote onzekere factor in de berekening: de oude cao verliep op 31 januari dit jaar. Zolang er geen overeenstemming is over een nieuwe cao, blijft onduidelijk hoeveel de loonkosten dit jaar gaan stijgen.
Een andere grote onzekerheid is de tariefcompensatie waarop de ziekenhuizen kunnen rekenen. Volgens Finance Ideas heeft de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen signalen ontvangen dat de zorgverzekeraars aansturen op gedeeltelijke compensatie.
Hoe dan ook zullen de ziekenhuizen dit jaar te maken krijgen met een tekort, verwachten de onderzoekers, maar de hoogte hangt grotendeels af van de compensatie. In het basisscenario van 75% compensatie komt het tekort voor 2023 uit op €575 miljoen, bij het worst case scenario (50%) op €930 miljoen en bij het best case scenario (100%) nog altijd op €220 miljoen, oftewel 1,1% van de Zvw-opbrengsten.
Deze tekorten kunnen nog eens extra oplopen door de nieuwe cao. In de berekening wordt uitgegaan van de huidige Overheidsbijdrage in de Arbeidskostenontwikkeling (OVA) van 4,74%. Elke extra procent stijging van de personeelskosten in loondienst leidt tot een verdere toename van het tekort met €100 miljoen.
Aantal financieel ongezonde ziekenhuizen verzesvoudigt
In een sector die al jaren kampt met geldgebrek, komen de stijgende kosten hard aan. Meer dan 80% van de ziekenhuizen heeft een negatief resultaat in 2023. In het basisscenario (75% vergoeding) verslechtert de positie van de ziekenhuizen zodanig dat het aandeel financieel ongezonde ziekenhuizen explodeert van 7% naar bijna 40%.
Nederlandse ziekenhuizen hadden de afgelopen jaren al te maken met een structureel dalende financiële marge, waardoor (hoognodige) investeringen flink teruglopen. Zo is de investeringsratio als percentage van de omzet voor het mediane ziekenhuis de laatste tien jaar gedaald van 10% naar 6%.
