Deloitte: Tekort aan microchips sneller weggewerkt dan verwacht
Het wereldwijde microchiptekort zal waarschijnlijk sneller worden weggewerkt dan verwacht. Dat meldt accountants- en adviesbureau Deloitte.
De wereld kampt nu alweer een jaar of twee met een flink chiptekort. Het ontstaan hiervan kan grotendeels worden herleid naar de coronacrisis: nu grote delen van de wereld plotseling thuiswerkten en -leefden, explodeerde de vraag naar laptops, smartphonesspelcomputers, smart-tv’s en ga zo maar door. Ondertussen lagen veel chipfabrieken juist stil.
Daar kwam nog eens bij dat vele industrieën onverwacht snel opveerden uit de coronarecessie, waardoor de vraag naar de chips weer volop op gang kwam – iets waar de chipfabrikanten niet op waren berekend.
De chipschaarste zorgde dat talloze bedrijven hun productie moesten terugschroeven. Neem de autobranche. AlixPartners voorspelde eind vorig jaar dat de mondiale sector in 2022 meer dan $200 miljard zou mislopen.
Wat ook meespeelt in het aanhoudende tekort is de chipoorlog die tijdens de coronacrisis losbarstte tussen de VS en China. De Chinese halfgeleiderproductie zou volgens de VS militaire doeleinden hebben. De VS legde daarom handelsbeperkingen op aan SMIC, China’s grootste chipfabrikant.
Afnemers stapten gedwongen over op andere bedrijven als TSMC (uit Taiwan) en Samsung (Zuid-Korea). Deze produceerden vanwege het chiptekort echter al op maximale capaciteit, zodat het tekort alleen maar ernstiger werd. Een extra complicatie voor Europa en de VS is dat de wereldwijde chipproductie voor het overgrote deel in handen is van Aziatische landen.
Lees verder: Wereldwijde chipmarkt steeds afhankelijker van Azië.
Te midden van deze perfecte storm voorspelden tal van onderzoekers – onder meer die van onderzoeks- en adviesbureau Gartner en van Big Four-kantoor Deloitte – dat het wereldwijde chiptekort nog minimaal tot het einde van 2023 zou aanhouden. Maar daar komen de experts van Deloitte ondertussen deels op terug.
Recessie drukt de vraag
Goed nieuws, zou je denken. Maar de belangrijkste oorzaak van de meevaller stemt weinig optimistisch: doordat de mondiale economie lijkt af te steven op een recessie (zo waarschuwen onder meer de Wereldbank en het IMF), daalt de vraag naar chips, waarmee het tekort slinkt.
Door de torenhoge inflatiecijfers – met name veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne – stellen consumenten veel (grote) aankopen uit. Denk aan nieuwe laptops, auto’s en smarttv’s, die veel chips bevatten.
Daarmee bevinden we ons in zekere zin in een omgekeerde situatie als tijdens het ontstaan van het chiptekort: destijds explodeerde het tekort mede omdat de maak- en hightechindustrie sneller opveerden dan verwacht, nu neemt het tekort af door onvoorziene economische terugval.
De dreigende recessie is niet de enige reden dat het tekort sneller lijkt te verdwijnen: sinds het uitbreken van de coronacrisis is wereldwijd ook het aantal chipfabrieken fors toegenomen. Volgens Deloitte zorgt die combinatie – een hogere productiecapaciteit en een lagere vraag – ervoor dat het chiptekort eerder zal worden gelost. Wanneer exact blijft volgens het adviesbureau echter lastig te zeggen.
Chipoorlog breidt zich uit, ook naar Nederland
Een extra complicerende factor daarin blijft ook de komende tijd nog de chipoorlog tussen de VS en China. Deze is verre van voorbij – sterker nog: de VS kondigde deze maand een flinke uitbreiding van de sancties tegen China aan. Waar de maatregelen zich tot nu voor kort beperkten tot specifieke Chinese bedrijven, zijn ze nu gericht op de hele Chinese chipindustrie.
Zo mogen Amerikaanse bedrijven bepaalde geavanceerde chips – geschikt voor militaire toepassingen – niet langer verkopen aan Chinese klanten. Daarnaast mogen Amerikanen niet meer zonder toestemming werken voor Chinese klanten in de chipindustrie.
De beperkingen hebben echter weinig zin zolang andere landen zich niet bij de VS aansluiten. Dus zet de regering Biden bondgenoten onder steeds hogere druk. Daarbij is een bijzondere rol weggelegd voor Nederland. ASML is ’s werelds belangrijkste producent van de machines waarmee chips worden gefabriceerd én het enige bedrijf ter wereld dat machines produceert waarmee de meest geavanceerde chips kunnen worden gemaakt.
Op aandringen van de VS besloot Nederland al dat ASML moest stoppen met het leveren van de zogeheten euv-machines, ASML’s meest geavanceerde apparatuur. De VS ziet echter het liefst dat ASML helemaal niet meer exporteert naar China. Het is de vraag of, en hoelang, Nederland deze druk kan weerstaan.