Donkere wolken pakken zich samen boven de gezondheidszorg
De Nederlandse zorgsector staat onder steeds meer druk – zowel financieel als op het vlak van personeel en organisatie. Dat blijkt uit de 2022-editie van de Barometer Nederlandse Gezondheidszorg door EY.
Voor zijn jaarlijkse analyse nam EY de kerncijfers van de circa 750 zorginstellingen in ons land onder de loep. Uit het onderzoek komt een duidelijke waarschuwing bovendrijven: donkere wolken pakken zich samen boven de Nederlandse gezondheidszorg, voor bestuurders is het zaak hier tijdig op te anticiperen.
Op financieel vlak zijn de resultaten gemengd te noemen. Het rendement van zorginstellingen is gestegen, maar de EBITDA-marge is daarentegen gedaald.
Het rendement is in 2021 met ongeveer 0,3 procentpunt gestegen naar 1,9%. Volgens Rob Leensen, partner bij EY, wordt de toename van het rendement volledig verklaard door de daling van de kapitaallasten met 0,3 procentpunt. “We zien dat de compensatieregelingen hun werk hebben gedaan. De positieve resultaten laten ook zien dat het grootste deel van de omzetderving en meerkosten zijn gecompenseerd.”
Wel verschilt de uitwerking van de compensatieregelingen fors per deelsector, constateert Leensen. “Zo zijn er vier subsectoren die een rendement behalen van meer dan 2%: ouderenzorg, geestelijke gezondheidszorg, regionale instellingen voor beschermd wonen (2,3%) en gehandicaptenzorg (2,2%). Minder succesvol in 2021 waren de UMC’s (0,9%), revalidatiecentra (0,6%) en zelfstandige behandelcentra (0,0%).”
Belangrijker nog dan de ontwikkeling van het rendement is volgens Leensen de ontwikkeling van de EBITDA-marge. Deze is voor het vierde jaar op rij gedaald, van 8,2% in 2017 naar nog geen 7% (6,98%) in 2021: een daling van zo’n 1,2 procentpunt. “Druk op tarieven en hogere personeelskosten – door toename van verzuim en inhuur van externen – zijn daarvoor de belangrijkste veroorzakers.”
Zo is het verzuim naar recordhoogten gestuwd (deze kwam voor het eerst boven de 7% uit) en het verloop uitgekomen op bijna 15%. Leensen: “Een zorgwekkende ontwikkeling, want elke 1% verzuim kost een instelling ongeveer 0,7 procentpunt EBITDA-marge of rendement. Tel uit je verlies.”
Ook zorgwekkend is volgens EY dat de situatie er in 2022 niet beter op wordt. Het aantal open vacatures blijft onverminderd hoog en ongeveer één op de zeven zorgmedewerkers wisselt naar verwachting dit jaar nog van baan.
Verder lezen: Bestaande technologie kan personeelstekort zorg bijna volledig oplossen.
“Door de combinatie met hoge inflatie, een exploderende gas- en stroomrekening, de verdrievoudiging van de rentetarieven in 2022 én de aangekondigde korting op de normatieve huisvestingscomponent in 2024, pakken donkere wolken zich samen boven de Nederlandse gezondheidszorg”, sluit Leensen af.
