'Neem CO2-uitstoot mee in verdeling van overheidssteun'
De huidige steunmaatregelen van het kabinet worden vooral toegekend op basis van economische factoren, zoals de bijdrage aan economische groei en werkgelegenheid. Ecorys vindt dat het tijd is om duurzaamheid mee te nemen als bepalende factor voor hoe overheidsgelden worden verdeeld.
In een nieuw rapport pleit het gerenommeerde onderzoeksbureau ervoor duurzaamheid te integreren in de businesscase die beleidsbepalers gebruiken ten aanzien van hun uitgaven aan sectoren en bedrijven. Nu krijgen ‘vieze’ sectoren als de olie & gas sector bijvoorbeeld bakken met geld, puur op basis van economische gronden, maar “is dit wel wenselijk?”, vragen de onderzoekers zich openlijk af. Nu de economie zich langzaam richting rustiger post-corona vaarwater begeeft, is het misschien tijd om de beslismethodiek aan te passen.
Aanleiding hiervoor is het groeiende maatschappelijke draagvlak voor wat de adviseurs een “groen economisch herstel” noemen. Zulke bewegingen zijn reeds zichtbaar in het buitenland, waar overheden steunpakketten aan bedrijven en sectoren verstrekken onder de voorwaarde dat deze verduurzamen. Nu het is ook aan Nederland om in deze voetsporen te treden, aldus Ecorys.
Deze aanpak zou als volgt kunnen werken. De overheid kiest een prijs voor CO2 (Ecorys stelt €100 per ton voor) en gebruikt dit getal voor een ecologische kosten-batenanalyse voor al haar stimuleringsuitgaven. Voor elke uitgave wordt berekend wat de impact van de activiteit is op de CO2-uitstoot, en dit wordt gecombineerd met de economische kosten-batenanalyse. Vervolgens worden de activiteiten met de hoogste gemiddelde algehele score uitgevoerd.
Goed uitvoerbaar
Hoewel dit mogelijk complex klinkt, wordt de aanpak al in diverse sectoren succesvol toegepast. Denk aan de energiesector, en de chemie- en verfindustrie. Verder gebruiken verschillende overheden een dergelijk criterium al bij aanbestedingen en kosten-batenanalyses. “Het is dus een criterium dat niet alleen rechtvaardig is, maar ook goed uitvoerbaar”, schrijven de auteurs in het onderzoeksrapport.
De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), die zich sterk maakt voor de energietransitie en opdracht gaf voor het uitvoeren van de analyse, toont zich, niet verrassend, verheugd met het advies. “Wij hopen van harte dat politici en beleidsambtenaren deze zomer verdere voorstellen uitwerken om groen economisch herstel concreet te maken”, zegt Olof van der Gaag, directeur van de NVDE.
Als de overheid besluit om deze aanpak te omarmen, dan is er nog veel werk aan de winkel. De hamvraag ligt dan vooral in de keuze voor de hoogte van de interne CO2-prijs. Er is in de markt veel discussie over wat een realistische prijs zou zijn. Bovendien pleiten sommigen ervoor dat er verschillende prijzen gehanteerd moeten worden, waarmee iedere prijs een weerspiegeling vormt van de unieke eigenschappen per sector. Anders dreigen bepaalde sectoren van financiële stimuleringsmaatregelen uitgesloten te worden.
