Solliciteren als consultant: tips om je optimaal voor te bereiden

24 juli 2018 Consultancy.nl

De arbeidsmarkt verandert, ook voor professionals werkzaam in het consultancyvak. Wat is er veranderd ten opzichte van een sollicitatie vijf jaar geleden? En wat zijn indicatoren voor een geslaagd gesprek? Catherine Visch, headhunter bij Fairlane en Badenoch & Clark, geeft tips voor elke ronde van de sollicitatieprocedure.

Ronde 1: klik en fit

Doel van de eerste ronde is een wederzijdse eerste indruk en inzicht in elkaar krijgen. Goede voorbereiding is daarbij key. Lees je in in het bedrijf, de markt en het team. Laat zo zien dat je het gesprek serieus neemt. Bij grotere organisaties zit je vaak met iemand van HR om tafel, bij kleinere bureaus of bedrijven soms al direct met een partner. HR toetst generieker: je sterktes, competenties en de klik. Met iemand uit de business ga je logischerwijs dieper in op de inhoud.

Vraag altijd vooraf wie je gesprekspartner is en check diens LinkedIn. Een zelfde studie of oud-werkgever is een mooie ijsbreker. Bedenk een aantal gerichte vragen en hou daarbij rekening met zijn of haar positie. Aan een partner stel je bijvoorbeeld strategische vragen. Zit je met een consultant om tafel, dan kun je informeren naar de day-to-day business. Het laat zien dat je begrijpt met wie je aan tafel zit.

Inhoud
Zorg dat je een aantal (project)voorbeelden voorbereidt die jouw ervaring en skills tonen. Zet daarbij jouw bijdrage centraal. Gebruik de STAR-methode en schets dus wat er speelde bij de klant, hoe jouw taak luidde, wat jouw bijdrage was en waarin dat resulteerde. Liefst in cijfers. Schrijf het eens uit en schrap waar mogelijk. Zo heb je een goed verhaal in je hoofd en kun je dat strak vertellen. Waar je gesprekspartner verdieping wil, zal hij of zij daarom vragen. 

Solliciteren als consultant: tips om je optimaal voor te bereidenPresentatie
Baseer je kledingkeuze op het bedrijf, de sector en je gesprekspartner. Zo is een marketingstrategiebureau meestal informeler dan een bank, terwijl bij de nieuwe generatie banken business casual weer beter past. Twijfel? Ga voor een (mantel)pak. Better safe than sorry.

Lichaamstaal gaat met een beetje common sense vanzelf goed, maar ter geheugensteun: neem een actieve houding aan tijdens het gesprek, toon interesse, luister goed, laat je gesprekspartner uitpraten, straal rust uit en geef eens een compliment. Ook belangrijk: let op je mimiek, laat zien dat je meent wat je zegt.

Salaris
Waarschijnlijk peilt een bureau tijdens het eerste gesprek of daarvoor al je salariswensen. Wees daar vooral open over. De daadwerkelijke onderhandeling komt aan het einde van ronde 3 of daarna. Soms ter plekke, soms in een vierde gesprek maar het gebeurt ook telefonisch of per mail.

Succesvol gesprek
Terugkijkend bepalen of een gesprek succesvol was, is vaak lastig voor een kandidaat, merken we. Onderbuikgevoel zegt veel, maar concreter wordt het met de vraag: was er sprake van – in tegenstelling tot een vragenvuur van één kant – een gelijkwaardige dialoog? Dat is een vrij betrouwbare indicator voor een succesvol gesprek. 

Ronde 2: verdieping

Doel van ronde 2 is de diepte in gaan. Is de klik er na de bezinking nog steeds? Vragen worden concreter en verder toegespitst op de inhoud. Gebruik dit gesprek vooral ook voor vragen die jij naar aanleiding van ronde 1 hebt.

Het grootste verschil met pak ‘m beet vijf jaar geleden is de switch van een werkgeversmarkt naar kandidaat gedreven markt. Gebruik een gesprek dus niet alleen om jezelf te presenteren, maar stel ook vragen die inzicht geven in wat een bureau jou te bieden heeft. Schat wel in wat past bij de situatie, een te veeleisende of vrijblijvende houding werkt tegen je.
 

“Tijdens een case: het gaat niet zozeer om het juiste antwoord, maar om hoe het vraagstuk benaderd wordt en welke vragen er gesteld worden. Neem je gesprekspartner van A tot Z mee in je analyse en oplossing.” 

Ronde 3: toets

Haal je ronde drie, dan zit het wel goed met de fit en klik. Maar maak je verwachtingen ook waar in de praktijk? Op junior, medior en senior niveau kiezen consultancybureaus in de meeste gevallen voor een assessment of case. Die laatste werd ontwikkeld en geïntroduceerd door de internationale strategiekantoren, inmiddels een vast onderdeel van de sollicitatieprocedure bij bijna alle Nederlandse adviesbureaus.

Business case
Je hebt twee soorten cases. Aan de ene kant is er de guesstimate waarbij een algemene vraag wordt voorgelegd, zoals ‘Hoeveel kilometer snelweg ligt er in de VS?’ of de klassieker ‘Hoeveel pingpongballen passen er in een vliegtuig?’. Het gaat hier niet om het juiste antwoord, maar om hoe jij dit vraagstuk benadert en de juiste vragen stelt in je analyse. 

Concreter is een realistische business case, relevant voor de positie waarnaar je solliciteert. ‘Lees dit businessplan door en geef advies over de haalbaarheid’ of ‘Hoe kunnen we de cijfers van scale-up X verdubbelen?’. Ook hier gaat het om een logische en gestructureerde manier waarop je bij je antwoord komt. Het belangrijkste van alles: neem je gesprekspartner van A tot Z mee in je analyse en oplossing.

Assessment center
Voor juniors vaste prik, maar zelfs op partnerniveau zien we dat sommige consultancykantoren de kandidaat testen om het niveau te waarborgen. Vraag van tevoren welke onderdelen worden getoetst, denk aan cijfermatig inzicht, verbale capaciteit en een persoonlijkheidtest. Die laatste kun je niet oefenen, de rest wel. Doe dat echt! We zien zelfs de meest slimme en zeer ervaren mensen testen niet halen. Dus neem het serieus en oefen een van de vele beschikbare (gratis of betaalde) oefentesten online.

Ronde 4?

Een enkele keer is er een ronde 4. Zo peilen sommige advieskantoren de ultieme culturele fit door je uit te nodigen voor een teamuitje, anderen vragen je te presenteren aan je toekomstige team. 

Ga je op gesprek via een headhunter, dan kan die je optimaal voorbereiden en tips geven voor specifieke rollen en gesprekspartners. En jij kan op jouw beurt tussen rondes door sparren en bijvoorbeeld directer informeren naar salaris. Zie ook het artikel ‘10 redenen voor consultants om een headhunter in te schakelen’.