Nieuwe organisatievormen en leiderschap zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden

Bettina Boele werkt bij BlinkLane. Ze is consultant op het gebied van digitale transformatie en aanverwante thema’s zoals veranderend leiderschap en het realiseren van nieuwe organisatievormen. Naast dat ze adviseert, is Boele ook executive coach, waarbij ze bestuurders helpt met het op een lijn krijgen van hun teams en van stakeholders. Wat ze merkt in de praktijk is dat nieuwe organisatievormen en sterk leiderschap onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.

Na klinische psychologie te hebben gestudeerd, deed Bettina Boele enkele jaren corporate-ervaring op bij Unilever. Vervolgens kreeg ze de mogelijkheid aan de slag te gaan bij een startup: “Iets geheel anders dan werken voor een gevestigde corporate!”, aldus Boele. Met deze gevarieerde ervaring op zak besloot ze opnieuw te gaan studeren. In Londen deed ze een pre macro-econometrie opleiding, waarna ze eind 2016 aan de slag ging bij BlinkLane Consulting: “Na beide kanten van het spectrum van organisatiestructuren werd ik consultant. De combinatie mens, organisatie en data kwam daar perfect samen. Mijn huidige opdrachten richten zich vooral op leiderschap en organisatietransformaties.”

Organisatiestructuren van de toekomst

Het vakgebied van organisatietransformaties bevindt zich in een spannende tijd. Grote ontwikkelingen – onder meer op het gebied van technologie en de daaraan gerelateerde klantverwachtingen – zorgen ervoor dat het voor bedrijven belangrijker is dan ooit om snel te kunnen reageren op de veranderende omstandigheden. Dit vraagt om nieuwe organisatiestructuren. Hierin spelen aspecten als wendbaar zijn (agile), zelfsturende teams en het centraal stellen van de klant doorgaans een bepalende rol. 

Een voorbeeld van een project op dit gebied waarbij Boele betrokken is, vindt plaats op Schiphol. Het luchthavenbedrijf is bezig met een hervorming van de manier waarop wordt samengewerkt en daarmee van de organisatiestructuur. “Schiphol wil leading digital airport zijn en ervoor zorgen dat het vliegveld nóg beter en aantrekkelijker wordt voor de ruim 68 miljoen reizigers die Schiphol in 2017 ontving. Het behalen van die doelstelling vereist een aantal stappen. Hoe werkt de luchthaven met andere partijen samen, maar in eerste instantie, hoe werkt Schiphol intern samen? Daar speel ik een rol in. Ik help managers zo goed mogelijk verbindingen te leggen in een veranderende en complexe omgeving”, vertelt Boele. 

Van manager naar leider

Deze begeleiding van het management is een essentieel en uitdagend element binnen de vernieuwing van organisaties. Met de opkomst van zelfsturende teams verandert de rol van bestuurders, wat niet altijd even makkelijk is. Waar ze binnen de oude, hiërarchisch ingerichte organisaties gewend waren ‘de baas te spelen’, is nu een andere stijl gewenst. Boele ervaart dan ook dat veel managers dit spannend vinden: “Zij moeten die digitalisering van binnenuit gaan waarmaken. Alleen dan kan een verandering daadwerkelijk structureel zijn. Management kan daarbij wel ondersteund worden door consultants en andere experts, maar de verandering moet door de organisatie zelf gedragen worden. We gaan samen van binnenuit de transitie maken naar digitalisering.”

Ze legt uit dat het voor bestuurders belangrijk is zich vooral te gaan richten op het uitzetten van de grote lijnen: “De grootste behoefte op het gebied van leiderschap is de ontwikkeling van manager naar leider. Als die klik wordt gemaakt – dat je als manager actief meewerkt aan organisatievraagstukken en digitale ontwikkelingen – komt er vaart in en wordt er snel waarde geleverd. Als consultant speel ik daarbij een belangrijke rol.” 

Leiderschap is volgens Boele de sleutel tot het succes van iedere toekomstige digitale organisatie: “Uiteindelijk zijn het de mensen op de sleutelposities die de verandering naar een digitale organisatie mogelijk moeten maken. Een andere vorm van leiderschap hoort daarbij. Minder ego, meer verantwoordelijkheden en beslissingen lager in de organisatie leggen.” Voor veel managers is dit echter makkelijker gezegd dan gedaan: “Het is een moeilijk proces, noem het een stukje controleverlies en wat krijgt een manager daarvoor terug? Leiders zullen richting moeten geven en bijsturen en dat is nieuw voor de meesten onder ons. Ik stimuleer leiders om daar dagelijks mee aan de slag te gaan. Alleen de structuur veranderen naar een zo genoemde digitale organisatie gaat het verschil namelijk niet maken.”

Leiderschapskwaliteiten

Ook bij een andere opdrachtgever – de grote Franse bank BNP Paribas – draagt Boele bij aan dergelijke leiderschapsontwikkeling. Door middel van executive coaching werkt ze met bestuurders één-op-één aan het verfijnen van leiderschapskwaliteiten: “Hoe ga je om met een groeiende business, werkdruk, stress, uiteenlopende stakeholders, et cetera? Als je doorgroeit in een functie vanuit de inhoud, is het niet zo gemakkelijk om deze je skills snel eigen te maken. Veel multinationals en banken hebben traineeships die aan soft skills veel aandacht besteden. Maar lang niet iedereen heeft zo’n traineeship gevolgd.” 

Boele geeft aan ervan te genieten betrokken te zijn bij dergelijke ontwikkeltrajecten: “Een groot goed van een goede leider is de mogelijkheid zelf kritisch te blijven en continu aan jezelf te blijven werken. Dat vind ik heel leuk werk. Het geeft veel energie om met mensen samen te werken die hongerig zijn naar andere inzichten én de ruimte vinden om beter te worden.”

Het belang van sterk leiderschap ervaart ze ook bij de digitaliseringsslag waar Schiphol mee bezig is, “in alle hoeken en gaten van het vliegveld”. Boele: “Een organisatie van de toekomst heeft end-to-end afdelingen die klanten en digitale oplossingen samenbrengen. Daarvoor is ook een cultuurverandering nodig. Hoe vinden we elkaar en hoe kunnen we elkaars afdelingen versterken in plaats van alleen aan onze eigen doelen te werken? Als de governance er anders gaat uitzien, is iedereen wel even zoekende. In die transitie naar het worden van een toekomstbestendige organisatie, zie ik de echte leiders boven drijven.”