Uitvaartbranche rekent op groei en verandering in landschap
Uitvaartondernemers kijken positief naar de toekomst. Maar liefst zeven op de tien ondernemers in de uitvaartbranche verwachten de komende twee jaar meer uitvaarten te mogen verzorgen. Dat blijkt uit de meest actuele editie van de UitvaartBranchemonitor.
Zoals zoveel sectoren kampt ook de uitvaartbranche met trends als de veranderende demografie in de markt, veranderende klanteisen en innovatie in de sector. Om inzicht te krijgen in hoe de sector er momenteel voor staat en wat uitvaartondernemers zien als de belangrijkste ontwikkelingen, hebben UitvaartMedia en Baker Tilly Berk de handen ineengeslagen om gezamenlijk onderzoek te doen. In totaal werden 673 uitvaartondernemingen benaderd, waarvan 131 ondernemingen hebben meegewerkt.
De deelnemende uitvaartondernemers zijn positief over de toekomst, blijkt uit het onderzoek. 69% van de respondenten verwacht in de komende twee jaar meer uitvaarten te mogen verzorgen. Slechts 3% verwacht dat het in de komende jaren minder zal gaan. De positieve verwachtingen hebben deels te maken met de belangrijkste aanjager van de vraag in de branche: het aantal sterfgevallen. En die cijfers zullen naar verwachting de komende jaren blijven stijgen. Zo zal volgens prognoses van het CBS het aantal sterfgevallen van circa 140.000 vandaag de dag tegen 2040 zijn toegenomen naar zo’n 200.000.
De meeste ondernemers verwachten groei te kunnen realiseren op eigen kracht. Groei door een overname van of door een branchegenoot staat maar bij een beperkt aantal bedrijven op de agenda. Slechts 12% van de uitvaartondernemers is actief op overnamepad, wel houdt 6% rekening met een mogelijke overname door een andere partij.
Veranderd landschap
De onderzoekers keken aan de hand van vier stellingen ook naar de veranderende concurrentieverhoudingen binnen de uitvaartbranche. Zo concluderen ze dat het aantal uitvaartondernemers al jarenlang gestaag toeneemt, vooral door de toetreding van zelfstandigen. De meeste respondenten verwachten dat de markt in de komende jaren verder zal versnipperen. Volgens de onderzoekers niet persé een slechte ontwikkeling; een meerderheid van de respondenten denkt dat de groei van het aantal zzp’ers de kwaliteit van de uitvaartzorg ten goede zal komen.
Iets meer dan de helft van de respondenten verwacht verder dat vooral de middelgrote uitvaartbedrijven het moeilijk gaan krijgen. Enerzijds kunnen ze onvoldoende profiteren van de schaalvoordelen en marktmacht die de ‘grote drie’* wel hebben. Anderzijds staat hun regionale marktpositie onder druk door het toenemende aantal zzp’ers. Wat de zzp’ers betreft is er nog volop ruimte voor nieuwe technische crematoria, schrijven de onderzoekers. Niet alle zzp’ers voelen zich op dit moment goed behandeld door bestaande crematoria en zien dan ook in technische crematoria een goed alternatief. Over het algemeen is een grote groep van 44% van mening dat er teveel nieuwe crematoria gebouwd worden en dat dit zal leiden tot overcapaciteit.
Nichegebieden met potentie
De onderzoekers vroegen de ondernemers ook welke (niche) groeigebieden ze zien binnen de uitvaartmarkt. Daaruit volgden verschillende trends met potentie. Zo zal het online kanaal steeds belangrijker worden binnen de uitvaartbranche. In termen van online dienstverlening bijvoorbeeld, verwacht de meerderheid van de ondervraagden (63%) dat het binnen enkele jaren gebruikelijk zal zijn dat uitvaarten online gevolgd kunnen worden. De vraag is echter of dit ook een betaalde dienst wordt of dat het vooral als service aangeboden zal worden. Ook denken respondenten dat mensen steeds vaker zullen kiezen voor natuurbegraven. Ruim de helft (55%) acht het waarschijnlijk of zeer waarschijnlijk dat deze trend zich zal doorzetten en uitgroeit tot meer dan alleen een niche trend. De populariteit van natuurbegraven kan mede verklaard worden door het feit dat dit relatief goedkoop is in vergelijking met crematie.
Verder verwachten respondenten weinig potentie als het gaat om nieuwe vormen van lijkbezorging (vriesdrogen, resomeren, composteren) – 68% acht het waarschijnlijk of zeer waarschijnlijk dat deze vormen niet massaal zullen aanslaan in ons land. Ook het milieubewustzijn speelt volgens vier op de vijf respondenten (79%) slechts een beperkte rol in de branche – een ‘groene’ begrafenis spreekt slechts een beperkte doelgroep aan.
Op de vraag of uitvaartorganisaties die willen groeien zich zouden moeten concentreren op multiculturele uitvaarten, en nieuwe culturele groepen in onze samenleving, zijn de meningen verdeeld. Gesteld kan worden dat de uitvaartbranche nog geen heldere visie op het belang van multiculturele uitvaarten heeft: 44% heeft hier geen mening over of weet niet wat het belang is voor de groeistrategie van uitvaartbedrijven. Het ligt voor de hand dat het vooral in de grotere steden wel degelijk een groeimarkt is. Bijna een kwart ziet de multiculturele uitvaart dan ook als een kans.
Bovenstaande vormen zullen volgens de uitvaartondernemers zelf in elk geval niet storm gaan lopen. Kijkend naar de nieuwe vormen van lijkbezorging bijvoorbeeld, dan wordt daar al enkele jaren over gesproken, maar zijn deze vormen wettelijk vooralsnog niet toegestaan. Maar zelfs als dat wel zo zou zijn, verwachten uitvaartondernemers niet dat deze vormen van lijkbezorging massaal aan zullen slaan.
Barend van de Kraats, consultant bij Baker Tilly Berk en een van de onderzoekers, geeft aan dat het onderzoek ook enigszins het beeld van een wat ‘behoudende branche’ bevestigd: “Er wordt door een meerderheid vrij kritisch aangekeken tegen veranderingen zoals natuurbegraven, nieuwe vormen van lijkbezorging en duurzaamheid. Terwijl juist deze veranderingen ook groeikansen bieden. Toch wel opmerkelijk in een branche die tegelijkertijd wordt gekenmerkt door substantiële veranderingen.”
Hij besluit dat door open te staan voor veranderingen, uitvaartondernemers hun klanten nog beter van dienst kunnen zijn: “Zo investeert de ondernemer in de waarde van de onderneming. Echte waarde voegt de ondernemer toe door naast de klant te staan, hem of haar – ook gebruikmakend van de nieuwe technologische mogelijkheden – te adviseren over de mogelijkheden, en indien gewenst zaken praktisch te regelen.”
* Onder de ‘grote drie’ worden uitvaartorganisaties DELA, Yarden en Monuta verstaan.
