Broeikasgasreductie: sluiten nieuwe kolencentrales meest kosteneffectief
Om de 2020-doelstelling van 25% CO2-reductie ten opzichte van 1990 te behalen kan Nederland het beste een of twee van zijn nieuwe kolencentrales sluiten. Dat blijkt uit recent onderzoek van CE Delft in opdracht van het European Climate Foundation (ECF) en Eneco. Het sluiten van de nieuwe kolencentrales – in combinatie met enkele andere maatregelen – is volgens het onderzoek het meest kosteneffectief.
Op 24 juni 2015 heeft de Rechtbank van Den Haag bepaald dat de Nederlandse staat zijn emissie van broeikasgassen in 2020 met 25% moet hebben gereduceerd ten opzichte van de emissie in 1990. De uitvoering van de uitspraak van de rechtszaak – die was aangespannen door Urgenda – werd op 1 september 2015 gestart. Om aan de uitspraak te kunnen voldoen is op 9 april 2016 in een brief aan de Tweede Kamer een aantal maatregelen genoemd om de CO2-emissie terug te dringen. Echter, de toen genoemde maatregelen zijn nog niet voldoende om de doelstelling te kunnen realiseren.
Om te achterhalen welke maatregelen genomen kunnen worden en hoe groot de omvang van de nog resterende reductie is, hebben het European Climate Foundation (ECF) en Eneco energie-adviesbureau CE Delft ingeschakeld. De onderzoekers hebben berekend dat om de Urgenda doelstelling te halen er nog eens tussen de 7 en 10 miljoen ton CO2-uitstoot moet worden voorkomen.
Vervolgens heeft CE Delft de verschillende mogelijke maatregelen in kaart gebracht om deze ‘extra’ CO2-reductie te realiseren, evenals de maatschappelijke kosten en kosten per huishouden die deze maatregelen veroorzaken. Uit de vergelijking tussen de geïnventariseerde maatregelen hebben de onderzoekers het meest kosteneffectieve maatregelenpakket samengesteld. Centraal in dit pakket staat dat het Urgendadoel behaald kan worden zonder dat daar per saldo kosten tegenover staan voor de maatschappij.
Een belangrijk onderdeel van de reductie is te behalen met maatregelen die geld opbrengen in plaats van geld kosten. Volgens de onderzoekers is zo’n 3 Mton aan CO2 te reduceren door onder meer energiebesparende maatregelen in de industrie en gedragsmaatregelen in het verkeer. Vervolgens zijn het realiseren van CO2-afvang en opslag in de industrie – ook wel bekend als CCS – en het sluiten van een of twee nieuwe kolencentrales, zoals RWE Eemshaven (2015) en Uniper MPP3 (2016), de goedkoopste maatregelen om de doelstelling van 25% reductie te behalen. In dit scenario zouden de maatregelen de maatschappij niets kosten, volgens het onderzoek, maar juist een bedrag van €70 miljoen opleveren (bij een reductie van 9,5 Mton CO2).
In hun rapport hebben de onderzoekers daarnaast ook een alternatief maatregelpakket samengesteld. De onderzoekers: “In de kabinetsreactie op de IBO-rapportage is aangegeven dat sluiting van de nieuwe kolencentrales niet aan de orde is. Dit betekent dat duurdere maatregelen in de kostencurve noodzakelijk zijn om de resterende opgave van de Urgendadoelstelling in 2020 alsnog te kunnen realiseren.” In dit geval zouden de maatschappelijke kosten €400 tot €600 miljoen hoger uitkomen dan in het meest kosteneffectieve pakket maatregelen. Per huishouden zullen de kosten €50 tot €80 per jaar bedragen wanneer de nieuwe kolencentrales niet worden gesloten en andere CO2-reducerende maatregelen worden genomen.
Vervolgstappen
Het kabinet en het ministerie van Economische Zaken hebben laten weten dat voordat er een beslissing zal worden genomen er eerst wordt gewacht op de resultaten van verschillende andere onderzoeken. Zo wordt gekeken naar verschillende mogelijkheden om de inzet van kolencentrales te verminderen en naar wat de effecten van sluiting zijn. Hierbij wordt onder meer gekeken naar de kosten en naar de zekerheid dat er nog steeds energie kan worden geleverd. In het najaar van 2016 worden deze onderzoeken afgerond en zal het kabinet een beslissing nemen. De aanbevelingen in het onderzoek van CE Delft zullen hierbij in acht worden genomen.
Eerder onderzoek van SEO, in opdracht van milieuorganisatie Natuur & Milieu, liet zien dat het sluiten van alle tien kolencentrales in Nederland de maatschappij zo'n €4,7 miljard aan extra welvaart zou kunnen opleveren.
