De 100 belangrijkste startups in de Nederlandse energiemarkt

Een nieuw onderzoek brengt het startup landschap van de Nederlandse energiemarkt in kaart. Uit de marktanalyse komen 100 energie-startups naar voren die volgens de onderzoekers serieus kans lijken te maken om hoge ogen te gooien. Door nauwkeurig te kijken naar de domeinen en verschillende soorten innovatie van de startups wordt een typologie voor het energie startup landschap voorgesteld.

De laatste paar jaar is de interesse voor startups in de energiesector in rap tempo gegroeid. Net als in andere sectoren, verwachten energiebedrijven en consumenten dat startups met radicalere innovaties en meer impactvolle oplossingen komen dan de traditionele spelers in de markt. Als gevolg hiervan is ook de interesse in startups snel toegenomen. Zo neemt corporate venturing een vlucht – ook grote, gevestigde energiebedrijven tonen hun interesse en investeren in startups – en schieten allerlei incubatie- en acceleratieprogramma’s als paddenstoelen uit de grond, zoals YES!Delft, Startupbootcamp en Rockstart Smart Energy.

Om inzicht te krijgen in het startup landschap van de energiewereld, heeft Magnus Red een exploratief onderzoek gelanceerd naar innovatie in de energiesector. Uit het onderzoek komen 100 startups naar boven drijven die mogelijk een veelbelovende toekomst tegemoet gaan of al hun stempel aan het drukken zijn op de energiewereld. Dit landschap is echter breed en divers, en in alle uithoeken van de markt en de waardeketen zijn startups te vinden. Zo richt bijvoorbeeld Zigzag Solar zich op zonne-energie, zorgt Senfal ervoor dat huishoudelijke apparaten aangaan als de elektriciteitsprijs laag is, terwijl Ecovat consumenten helpt met het opslaan van warmte op wijkniveau.
De wijde diversiteit tussen de verschillende startups roept om een typologie. De onderzoekers maken onderscheid tussen twee dimensies: subsectoren (4 stuks) en innovatiedomeinen (5 stuks) binnen de energie. Deze benadering is gebaseerd op literatuuronderzoek naar de startup scene, en aangescherpt aan de hand van de inzichten die de onderzoekers hebben verkregen uit interviews met de oprichters van 12 startups en met 5 experts uit het veld.

Een overzicht van de vier subsectoren waarbinnen startups in de energie opereren:

1) Energy generation | Activiteiten gerelateerd aan het produceren van bruikbare energie
2) Energy facilitation | Activiteiten rondom de distributie van energieproducten naar gebruikers
3) Energy consumption | Activiteiten gerelateerd aan energiegebruik, inclusief energie-efficiëntie
4) Energy storage | Activiteiten gerelateerd aan het opslaan van energie

Een overzicht van de vijf innovatiedomeinen:

A) Incremental market-based | Verbeterde consumentenervaring in een bestaande markt
B) Really new market-based | Volledig nieuwe markt door de creatie van nieuwe klantervaringen
C) Incremental tech-based | Verbeterde technologie in een bestaande markt
D) Really new tech-based | Volledig nieuwe technologie in een bestaande markt
E) Radical | Nieuwe technologie in een nieuwe markt

De onderzoekers beoordeelden vervolgens ieder van de circa 100 startups aan de hand van de subsectoren en innovatiedomeinen. Op deze manier komen zij tot de onderstaande indeling van startups.

Incremental market-based:

• Energy generation: Alkmaarse Energie, Almeerse Wind, Duurzame Energie Ramplaan, Zuidenwind, Energiecoöperatie Zuiderlicht, MiniPower, SolarWorks!
• Energy facilitation: Bas Energie, Budget Energie, Noorderlijk Lokaal Duurzaam, EnergieFlex, Fenor, Greenfoot, Huismerk Energie, InnovaEnergie, Robin Energie, SEPA Green Energy, VanHelder, Zonnigrijden.nl.
• Energy consumption: CareToSave (Hyko), Energiescan.nu, Energy Challenges, Holland RET, iungo, Lumeco, Savve, Shifft, Slim Opgewekt.
• Energy storage: SolaSola, Wattsun.

Really new market-based:

• Energy generation: AERspire, BigSolar, E.A.Z. Wind, Sunfloat, Zonnepanelendelen.
• Energy facilitation: Duurzame Energie Unie (DE Unie), Green Planet Pesse, Solar Monkey (Zonnegarant), Vandebron.
• Energy consumption: Bleeve, Chabani (Mooywarm), Entelligo, Finch Buildings, Hoom, Sustainer Homes, Tvilight, Woodys Housing.
• Energy storage: S4 Energy.

Incremental tech-based:

• Energy generation: BlueRise, Earthways, E-kite, Enie, FlexSolSolutions, Kinegrity, Q Concepts Design & Engineering, Slow Mill, SolarTech (Energiedak), Star Engines, Triple Solar, Wind Challenge Holland.
• Energy facilitation: Capacity Energy, GUTTS, Peeeks, Senfal, Slim Met Energie (Nieuwestroom.nl), Viridom.
• Energy consumption: Breeze, Cereus Technology, Chabel, Flexous, Hamwells, Prêt á loger, Qscent, ScanBatt, Start2stop, STORM, Synext, Upfall, Van.Eko.
• Energy storage: MG electronics, Rebel cell.

Really new tech-based:

• Energy generation: Blue Motion Energy, Plant-E, Topell Energy.
• Energy facilitation: Geen.
• Energy consumption: Daylight Solutions, Delft IMP, EDSG, Green Turbine, O-foil, Waste4me.
• Energy storage: Dr Ten, Elestor, E-stone Batteries. 

Radical:

• DoBots (Crownstone), Ecovat, IBIS Power, Nerdalize, Photanol, PowerWindow, SkyTree, SolarSwing, Zigzag Solar.

De typologie biedt investeerders, partijen in de energieketen en adviseurs een handvat om begrip te krijgen van de belangrijkste kenmerken van startups, en geeft hen inzicht in de uitdagingen waar zij mee te maken kregen. Zo kan gesteld worden dat de Energy Generation subsector het meest competitief is. “Er is veel concurrentie, marktintrede behoeft een aanzienlijke investering, er is veel onzekerheid over het overheidsbeleid en er is een alternatieve technologie, steenkool, die eigenlijk niets kost. De concurrentie is fors”, schrijven de onderzoekers. De kansen liggen volgens de experts vooral in subsectoren Energy Consumption en Energy Storage.

Startups die kiezen voor de Radical innovatie-strategie volgens de onderzoeker riskant bezig, aangezien het “zeer lastig” is om eigenhandig een markt te creëren. Hiervoor is naast een excellent product/dienst ook een grote marketinginspanning nodig. Echter, wanneer de technologie eenmaal succesvol ontwikkeld is, dan kunnen initiatiefnemers rekenen op aanzienlijke first mover voordelen, aangezien innovaties vaak complex en lastig te kopiëren zijn.

De Market-Based innovatiedomeinen kenmerken zich door de hoeveelheid nieuwe toetreders tot de markt. Snelle marktintrede, of een samenwerking aangaan met een traditionele marktpartij, is hier volgens de onderzoekers essentieel, omdat anders het risico dat andere partijen hen voor zijn te groot wordt. De Tech-Based innovaties worden gekenmerkt door technologische uitdagingen, die soms de uitvinding zelf ondermijnen. Hier geldt: als de technologie gereed staat en er een markt is, dan kan de startup gelanceerd worden.

“Met de typologie is het mogelijk om eenvoudigerwijs gedetailleerd inzicht te verkrijgen in de overeenkomsten tussen startups. Bovendien biedt het raamwerk de mogelijkheid om de heterogeniteit van startups te onderkennen en een breder beeld van de energiesector te verschaffen”, aldus Ruud Bouwhuis, Consultant bij Magnus Red.