CE Delft begeleidt update van Handboek Schaduwprijzen
Het Handboek Schaduwprijzen – dat onder meer door de overheid gebruikt wordt om de maatschappelijke waarde van het milieu te bepalen – is ondertussen zo’n zes jaar oud. Tijd voor een update, stelt het ministerie van Infrastructuur & Milieu. Het ministerie heeft om die reden duurzaamheidsadviesbureau CE Delft gevraagd om het document, dat in 2010 door het bureau werd opgesteld, aan te passen aan de hand van de meest recente milieukundige ontwikkelingen.
De klimaatcrisis en het klimaatakkoord dat eind vorig jaar gesloten werd in Parijs, zorgen ook in Nederland voor een grote hoeveelheid initiatieven op het gebied van bijvoorbeeld duurzame energie, en vermindering van CO2 uitstoot. Voor dit soort initiatieven, en ook voor de overheid zelf, is het handig om inzicht te hebben in de maatschappelijke waarde van de kwaliteit van het milieu. Deze waarde is echter lastig in geld uit te drukken, omdat er geen markt van vraag en aanbod is. Bij het ontbreken van een dergelijke waarde kan het berekenen van zogenaamde schaduwprijzen een uitkomst bieden. Dit is een indicatie van de prijzen die zouden gelden wanneer er wel een markt zou zijn. Schaduwprijzen worden berekend op basis van wetenschappelijke inzichten in maatschappelijke preferenties. Ook het milieu – en de kwaliteit daarvan – kan hiermee een prijskaartje in euro’s worden gegeven.
Er zijn twee benaderingswijzen om schaduwprijzen voor milieukwaliteit te bepalen. Enerzijds de preventiekostenbenadering, waarbij de kosten om milieubeleidsdoelstellingen te halen het uitgangspunt vormen. De schaduwprijs is gelijk aan de (marginale) kosten van de duurste maatregel die noodzakelijk is voor realisatie van de beleidsdoelen. Anderzijds de schadekostenbenadering, die milieukwaliteit waardeert aan de hand van een inschatting van de schade door emissies en andere aanpassingen aan het natuurlijke kapitaal (schade aan gezondheid, ecosystemen en natuurlijke hulpbronnen). Niet alleen de overheid maar ook verschillende partijen uit het bedrijfsleven hanteren deze schaduwprijzen om milieueffecten inzichtelijk te maken, af te wegen en financieel te waarderen. Schaduwprijzen kunnen onder meer worden toegepast in kosten-batenanalyses en investeringsbeslissingen, bij het bepalen van de milieu-impact van bedrijven, producten en diensten, en bovendien bij benchmarking en als indicatoren om bedrijven, organisaties of landen onderling te vergelijken.
Om bedrijven en overheid een houvast te geven in het berekenen en toepassen van schaduwprijzen heeft duurzaamheidsadviesbureau CE Delft in 2010 het Handboek Schaduwprijzen uitgebracht*. De versie van 2010 was in principe een update van de schaduwprijzen, die in 2002 voor het eerst door CE Delft werden opgesteld. De inhoud van het Handboek is tweeledig. Ten eerste toont het document de berekeningsmethodiek en praktische toepassing van schaduwprijzen, evenals de daarvan afgeleide weegfactoren voor individuele milieuthema’s. Ten tweede omvat het Handboek twee datasets: een op basis van preventiekosten en een op basis van schadekosten. De datasets zijn toepasbaar in tal van economische en milieukundige analyses (op basis van Nederlandse gemiddelden).
Omdat de vorige set schaduwprijzen anno 2016 alweer bijna zes jaar oud zijn heeft het ministerie van Infrastructuur & Milieu (I&M) aan CE Delft gevraagd om het Handboek Schaduwprijzen uit 2010 weer up to date te maken. CE Delft duikt opnieuw in de materie en zal deze aanpassen aan de hand van de meest recente milieukundige ontwikkelingen rondom karakterisatiefactoren en economische inzichten in waardering. Wanneer het vernieuwde document en de daarin opgenomen berekeningsmethodiek en datasets beschikbaar komt is nog niet bekend.
In het verlengde van de update van het Handboek heeft het ministerie van I&M CE Delft tevens gevraagd om een update van de Leidraad MKBA in het Milieubeleid te verzorgen. Deze Leidraad dateert uit 2007. “Beide doelen zijn met elkaar verweven omdat de inkleding van de MKBA gevolgen heeft voor waardering en de waardering gevolgen heeft voor de inrichting van de MKBA”, legt Sander de Bruyn uit, programmamanager en onderzoeker bij CE Delft en medeauteur van het Handboek Schaduwprijzen, uit. Tot slot heeft het ministerie het verzoek kenbaar gemaakt om beide documenten breed toepasbaar te maken voor specifieke groepen gebruikers.
* In opdracht van fosforproducent Thermphos, Stichting Stimular en het (toenmalige) Ministerie van VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer). In het najaar van 2010 werden de diverse onderdelen en taken van VROM overgeheveld naar onder andere het ministerie van Infrastructuur & Milieu.
