BMC Advies onderzoekt zelforganisatie sociaal domein
Organisatieadviesbureau BMC en de Universiteit Twente gaan samen de uitvoeringspraktijk van het sociaal domein onderzoeken, waarbij ze met name gaan kijken hoe de zelforganisatie van burgers versterkt kan worden. Belangrijkste hypothese: het versterken van de draagkracht van mensen is de sleutel voor vernieuwing en verandering in het sociaal domein. Het onderzoek wordt in de loop van 2015 en 2016 verricht in samenwerking met diverse gemeenten.
Door de decentralisaties (Wmo; Participatiewet; Jeugdzorg) staat er veel te veranderen in het Nederlandse sociaal domein. Gemeentes krijgen vanuit het Rijk meer taken op hun bord en moeten deze op een juiste manier inrichten en verzorgen voor hun burgers. Een van de manieren om de effectiviteit waarmee deze taken worden uitgevoerd te verbeteren is via zelforganisatie, een ontwikkeling die al langer waait in managementland, en volgens kenners een trend die een steeds centralere rol zal krijgen in de inrichting van burgerdiensten en in de samenleving als geheel.
Om meer te weten te komen over hoe het fenomeen wordt ingezet in het Nederlandse sociaal domein, startten BMC Advies en Universiteit Twente samen een onderzoek. De onderzoekers over de aanleiding voor het onderzoek: “Transformatie, vernieuwing, ontzorgen, ontmedicaliseren, eigen kracht en nog meer van dit soort termen. Het zijn mooie woorden, maar hoe maken we ze waar? Op welke manier kunnen we mensen ondersteunen om hun zelforganiserend vermogen te versterken? Of anders geformuleerd: wat zijn de sleutels voor vernieuwing?”
Onderzoek
In het onderzoek staat de vraag centraal hoe het zelforganiserend vermogen van mensen versterkt kan worden. BMC en Universiteit Twente zijn momenteel met acht gemeenten in gesprek over het onderzoek. “Het doel is om vanuit de praktijk bij de gemeenten te komen met een scherp beeld van zelforganisatie. Wat hebben inwoners nodig om tot eigen oplossingen te komen en wat betekent dat voor de inzet van professionals?” In het onderzoek zal BMC de schakelrol spelen met de praktijk, terwijl de Universiteit Twente diepgaand onderzoek doet naar de ‘werkzame bestanddelen’ van de zelforganiserende uitvoeringspraktijk in het sociaal domein. “Hoe realiseer je de verschuiving van (gespecialiseerde) voorzieningen naar meer inzet van bewoners, mét ondersteuningsvragen én vanuit de samenleving? En hoe zorg je ervoor dat deze nieuwe aanpak effectief is? Wat betekent dit voor de opdrachtverlening naar aanbieders?”, sommen de onderzoekers enkele belangrijke vragen in het onderzoek op.
Draagkracht sleutel voor vernieuwing
De onderzoekpartners beginnen het onderzoek met de hypothese dat “de sleutel voor vernieuwing en verandering ligt in het aanboren en versterken van de draagkracht van mensen en ondersteuningsmogelijkheden in hun directe omgeving.” Hierbij wordt de draagkracht gedefinieerd als het zelfoplossend en –verwerkend vermogen van mensen voor persoonlijke problemen zoals, verslaving, schulden, en thuissituatie (hun draaglast). De versterking van de draagkracht zou volgends de onderzoekers dan een betere balans met hun draaglast opleveren, wat leidt tot meer eigen regie en oplossingen.
Om deze hypothese te toetsen gaan de onderzoekers in de uitvoeringspraktijk op zoek naar antwoorden op de volgende vragen: Met welke inzet vergroten we de draagkracht van inwoners?Is de draagkracht in een bepaalde periode ook daadwerkelijk toegenomen? Wat zijn de verschillen en overeenkomsten in aanpak en resultaat tussen de uitvoeringspraktijken van de deelnemende gemeenten?
Samenwerking
Het is niet de eerste keer dat BMC Advies en Universiteit Twente samenwerken. In 2014 werd in samenwerking met Platform 31 en de Universiteit door BMC onderzoek gedaan naar de organisatie en vormgeving van sociale teams in de G32-gemeenten. De afgelopen jaren was BMC onder andere betrokken bij een innovatieproject van de Universiteit, en ook werkten zij samen voor de organisatie van het symposium ‘de Staat van de Raad’ over de rol die gemeenteraden echt spelen in het dagelijks bestuur van de gemeente. Meer recentelijk voerden de twee partners onderzoek uit naar onder meer de prestatieafspraken van gemeenten in het kader van de participatiesamenleving.
De onderzoekers zijn nog altijd op zoek naar enkele gemeenten die willen deelnemen aan het onderzoek. De dataverzameling wordt in het najaar van 2015 voorbereid, en zal plaatsvinden in de loop van 2016.
