Europese creatieve industrie goed voor 198 miljard
De Europese markt voor creatieve industrieën heeft de afgelopen tien jaar een relatieve vlakke groei doorgemaakt van 1,2% per jaar, naar een omvang van €198 miljard. Toch zijn er twee grote tegenovergestelde stromen zichtbaar binnen de branche – terwijl de groei van niet-digitale producten jaarlijks met gemiddeld 1% afnam, groeide digitaal hard, met wel 10% per jaar.
Digitalisering heeft een duidelijke impact op creatieve sectoren. De industrie, die decennialang puur op fysieke media berustte, is hierdoor de afgelopen jaren aanzienlijk veranderd. Muziek wordt steeds meer digitaal verspreid, waardoor de verhoudingen in de industrie tegenwoordig heel anders liggen dan 10 jaar terug. En bijvoorbeeld tijdschriften en magazines maken in toenemende mate de overstap naar het beeldscherm in plaats van papieren drukken. De gevolgen van deze verandering zijn overal merkbaar en snijden hier en daar diep in de omzetten van gevestigde spelers.
In een recent rapport van Strategy& neemt het management consultancybureau de invloed die digitalisering heeft gehad op de creatieve industrie van Europa onder de loep. Het rapport gaat in tegen de heersende gedachte dat digitalisering de creatieve industrie verwoest. De algemene opvatting is dat online media en de explosieve toename aan gratis content hebben geleid tot het verlies van duizenden banen en dat de groei gestagneerd is sindsdien.
Het rapport, getiteld ‘The digital impact of creatieve Europe’, definieert de creatieve industrie als een verzameling van vijf segmenten: tijdschriften en kranten (periodicals), boeken, film en televisie, muziek, en videogames. In het rapport wordt niet gekeken naar het bredere artistieke ecosysteem of naar gerelateerde industrieën zoals de advertentiemarkt.
Omzet
De omzet die gegenereerd is door digitalisering van een groot deel van de creatieve industrie is aanzienlijk. Toch is de gehele industrie stabiel blijven groeien gedurende de periode van 2003 tot 2013 – zo’n 1,2% per jaar. Over diezelfde periode zakten de omzetaantallen van de niet-digitale content met 1% per jaar, terwijl digitaal een behoorlijke groei volhield van gemiddeld 10% per jaar. Het niet-digitale onderdeel van de markt zwakte af van €155 miljard naar €140 miljard, maar dat werd goedgemaakt door een toename van zo’n €36 miljard aan digitale omzet, waardoor de totale omzet van de industrie in tien jaar tijd groeide met €22 miljard.
De sector kent duidelijke winnaars en verliezers op het gebied van omzet, maar een belangrijke kanttekening is dat digitalisering vaak gepaard gaat met kostenbesparingen. Een terugloop van de omzet hoeft dus niet te betekeken dat er ook minder winst wordt gemaakt. De grote winnaar van de creatieve industrie is het gamesegment, die in de periode van 10 jaar een groei doormaakte van bijna €10 miljard in omzet – een jaarlijks groeipercentage van 12%. Na games volgt het televisie en filmsegment dat in diezelfde periode met 3% per jaar groeide. De slechtste van de klas zijn de tijdschriften en kranten die van €63,1 miljard in 2007 neerdaalden naar €49,8 miljard omzet eind 2013 – een jaarlijkse daling van 2%. Ook de muziekindustrie zag een soortgelijke daling in zijn omzet met -2,0% per jaar.
Creatieve banen
De arbeidsmarkt in de creatieve industrie is redelijk vlak gebleven tussen 2003 en 2013. Het aantal werknemers in de muziekindustrie is stabiel gebleven, terwijl in uitgeverijen van boeken het aantal banen is teruggelopen met 9.000 stuks. In de tijdschriften en krantenindustrie werden zo’n 100.000 arbeidsplaatsen geschrapt. Hoewel er dus weinig groei in de creatieve arbeidsmarkt heeft plaatsgevonden sinds de digitalisering is er ook geen sprake van een gigantische terugloop in het aantal banen of ‘het einde van de industrie’ dat sommigen voorspelden.
Tussen de verschillende industriesegmenten hebben echter wel aanzienlijke verschuivingen plaatsgevonden. Zo is er een verschuiving geweest van het klassieke uitgeverijsegment en de televisie-industrie naar nieuwe banen in het digitale speelveld, zoals banen bij digitale bureaus en gespecialiseerde technologische dienstverleners. Die laatste groep staat traditionele spelers bij in hun transitie naar een meer digitale business met nieuwe modellen voor productie. De auteurs merken op: “Deze beweging heeft ook de weg vrijgemaakt voor een nieuwe generatie van onafhankelijke bemiddelaars, digital consultants, en creatieve freelancers, die veel waarde hechten aan hun onafhankelijkheid en mogelijkheid om nieuwe kansen aan te grijpen in dit snel vervormende ecosysteem.”
Uit een recent vergelijkbare, maar bredere analyse van EY kwam naar voren dat de totale creatieve industrie in Europa werkgelegenheid biedt aan 7 miljoen mensen.
