GEA: 8 lessen voor meer creativiteit in advieswerk

Een goede management consultant beschikt over diverse vaardigheden, zoals gestructureerd kunnen werken, analytische skills voor het doorvoeren van feitelijke analyses, en project- en change management vaardigheden die nodig zijn ten aanzien van het menselijke aspect binnen consulting. Een andere essentiële eigenschap is creativiteit die, gezien de bedrijfsmatige achtergrond van de meeste consultant, vaak een zwakke plek vormt binnen iemands persoonlijke skill set.

Binnen consultancy worden ‘out-of-the-box’ kunnen denken en creatieve oplossingen steeds vaker gezien als een onderscheidende eigenschap in de markt – voor consultants is het daarom zaak hun creatieve vaardigheden te ontwikkelen. “Creativiteit zit in iedereen”, stelt Karlijn Meijer, adviseur bij GEA Consultancy. Aan de hand van haar persoonlijke ervaring (o.a. bij de kunstacademie) geeft ze acht lessen en online tools die adviseurs kunnen helpen in de zoektocht naar meer creativiteit.

1. Visualiseer veel ideeën
In die tijd heb ik het meeste geleerd van Joep Bertrams, een politiek tekenaar die onder andere voor NOVA en tegenwoordig Nieuwsuur geanimeerde spotprents maakt. Tijdens het eerste jaar gaf hij ons iedere week een opdracht die luidde als volgt: “Ik geef jullie een rare zin en jullie maken daar twintig grote tekeningen van.”

Door wekelijks zo’n grote productie te moeten leveren, ga je automatisch prioriteiten stellen. Je kunt niet over ieder idee uitvoerig nadenken, maar moet direct gaan tekenen en ieder idee verbeelden. Je komt zo in een flow. In de laatste fase ga je ongebruikelijke en intuïtieve dingen doen, doordat de rationele concepten op aan het raken zijn.

Ideeën moeten uit je hoofd
Bij de klassikale bespreking blijkt dat iedereen in eerste instantie dezelfde soort ideeën heeft. Om dit een niveau verder te brengen móet je doorwerken. Bij de studenten die daadwerkelijk die 20 tekeningen per week maakten, zag je dan ook originaliteit en oorspronkelijkheid ontstaan. Alleen in je hoofd nadenken werkt niet. Ideeën moeten uit je hoofd, je moet ze zien en met anderen bespreken. Online wemelt het van de tools die je kunt gebruiken voor het maken van mock-ups, moodboards en mindmaps. Voor mij staat MindMeister bovenaan. Je legt de brainstorm makkelijk intuïtief vast in een visueel aantrekkelijke mindmap. Daarbij kun je ook nog eens real-time samenwerken en chatten met teamleden, en het resultaat inzetten als verfrissende presentatievorm.

2. Je dummie is je beste vriend
Een dummie is een notitieboekje zonder lijntjes. Een blanco pagina stimuleert visualiseren en vrijheid in het denkproces. Ook al doe je er nu niets mee, het kan later altijd van pas komen en helpt je eigen gedachten te structureren.

Ik gebruik tegenwoordig Penultimate als digitale equivalent. Een iPad-app waarin je kunt schrijven en  schetsen, zoals je dat in een papieren dummie ook zou doen. Pluspunt is dat de app deze functionaliteit combineert met de kracht van de synchronisatie- en zoekfuncties van Evernote, voor de liefhebbers. Ook Moleskine heeft een prachtige app gelanceerd: Moleskine Journal. Moleskine heeft een digitale vertaling gemaakt van zijn legendarische notebooks, van blanco tot storyboardmodel. Onderscheidend in deze app zijn de wat uitgebreidere gereedschappen en kleurselectietools, wat meer creatieve vrijheid biedt dan Penultimate.

3. Beperkende factoren
Om terug te komen op het vorige voorbeeld: die 20 tekeningen per week mochten alleen met houtskool of zwart Conté-krijt gemaakt worden, zonder hulpmiddelen zoals (kneed)gum of liniaal. Dat zijn per jaar dus honderden tekeningen! Je moet dan het maximale uit deze beperkte middelen halen. Roeien met de riemen die je hebt kan dus ook creativiteit stimuleren.

Geloof het of niet, maar met Powerpoint heb ik al wat vormgegeven. Beeld bewerken en collages maken kan ook zonder te investeren in Photoshop met de webbased app PicMonkey. Je hoeft niet altijd te investeren in de juiste ‘tools for the job‘, maar kunt ook slim gebruik maken van wat er al beschikbaar is.

4. Organiseer een studium generale
Creëer een podium voor kennis met lezingen, discussies, presentaties, filmvertoningen, demonstraties en optredens rond één of meerdere thema’s. Voor het organiseren van evenementen is Meetup een uitkomst. Op dit sociale network verenigen mensen zich rond een onderwerp of interesse om bijeenkomsten te organiseren.

5. Projecten markeren met feestelijke gelegenheden
Student-eigen en ook kenmerkend voor kunstacademiestudenten, is de liefde voor feestjes. Projectweken werden op de academie steevast afgetrapt met een feestelijk ontbijtje. Inclusief blauwe yoghurt en andere gekkigheid. Daar was iedereen bij, waardoor gelijk de bedoeling van het nieuwe project onthuld kon worden. Ter afsluiting werd een presentatie of show georganiseerd, plus borrel of afterparty. Bespaar bij dit soort gelegenheden nooit op eten en drinken en treed ook daar eens buiten gebaande paden. Zelden een broodje kaas de creativiteit zien stimuleren.

6. Kennismaken met andere disciplines
De kunstacademie kende een verplicht algemeen jaar: je moest aan de bak binnen alle disciplines. De ervaring met die disciplines neem je mee naar de studierichting van je keuze, waardoor je beschikt over een rijk repertoire. Interdisciplinair werken is een randvoorwaarde voor het succesvol kunnen doormaken van verandering, en dat begint met interdisciplinair kunnen denken. Om dit te bewerkstelligen in jouw organisatie kun je denken aan bedrijfsstages of uitwisselingen tussen bedrijven of afdelingen. Hoe ziet het werk er uit in de ogen van de ander?

Naast fysieke uitwisseling stimuleren, kan ook een Enterprise Social Network hieraan bijdragen. Yammer is een laagdrempelig alternatief van Microsoft. Een privé-netwerk voor jouw organisatie waarmee medewerkers met het gemak van Facebook kunnen samenwerken over afdelingen, locaties en business-software heen.

7. Ruimte in het hoofd van medewerkers
Op inspiratie moet je niet wachten, je moet eraan werken. Soms wil het dan nóg niet lukken. Bij de meeste mensen komt er weinig uit als het hoofd te vol zit. Als dit structureel is, is dit een aanwijzing voor een meer persoonlijke benadering. De werkgever kan bijdragen door het bieden van coaching, flexibiliteit en tijdelijk verminderen van werkdruk. Geef ruimte aan een vol hoofd.

8. Creativiteit kent geen tijd
Op ieder moment – op de wc, in de auto, in een droom – kun je een ingeving krijgen. Juist op momenten dat je er niet mee bezig bent. Ook hieraan kun je als werkgever of manager positief bijdragen. Geef medewerkers de mogelijkheid en het vertrouwen om hun uren flexibel in te delen. Misschien zijn ze ’s avonds of in het weekend productiever dan op reguliere werktijden? Of kunnen meerdere of langere pauzes met een andere invulling een boost geven?

Daarnaast moet je niet verwachten dat je van iedereen tijdens een geplande sessie de juiste input krijgt. Houd rekening met individuele verschillen: sommige mensen moeten vraagstellingen even laten liggen, andere gaan zitten broeden en weer anderen schudden zo wat uit hun mouw. Je kunt individuele huiswerkopdrachten geven om ruimte te bieden aan een eigen invulling en aanpak.