Oprichter Chris Zanders neemt na 20 jaar afscheid
Dit jaar bestaat Zanders twintig jaar. Eind vorig jaar nam oprichter en naamgever Chris Zanders afscheid van het adviesbedrijf dat hij ieder jaar groter zag groeien. In dit artikel blikt hij terug op zijn tijd bij Zanders en vertelt hij over de ontwikkelingen die het adviesbureau maakten tot wat het nu is.
Ruim twintig jaar geleden begon Chris Zanders met zijn eigen adviesbedrijf. Nu staat er een gezonde onderneming met ongeveer 130 professionals en vestigingen in vier landen. “Dat had ik destijds niet voor ogen”, vertelt Chris. “Ik had kort daarvoor mijn baan bij de ABN Amro opgezegd – een weloverwogen besluit en een hele opluchting. Als jonge veertiger was ik zelfstandige geworden en ik wist goed wat ik niet wilde. Maar wat ik wel wilde, dat wist ik niet precies. Ik keek alleen maar vooruit; het verleden interesseerde me alleen om het historisch perspectief. Van één ding was ik overtuigd: ik wilde alleen samenwerken met mensen die ik kon vertrouwen en waarmee het leuk samenwerken was. En ik wilde succes hebben. Maar hoe dat te bereiken, ik had nog geen idee.”
De NV-tisering
Toen Chris zonder vaste baan thuis zat, kwamen er duizend ideeën op hem af. “Er gebeurde van alles, ik deed klussen voor een software-ontwikkelaar, voor de bankgirocentrale, en had ook ineens meer tijd voor mijn kinderen. Mijn ogen en oren hield ik goed open, alle antennes stonden op maximale ontvangst; wat gebeurt er en waar kan ik een klus scoren – dat was het balspel.” Op een dag ontmoette hij een oud-klasgenoot en Chris vroeg hem wat hij tegenwoordig deed. “Hij vertelde me dat hij directeur POI (Personeelszaken, Organisatie en Informatievoorziening, red.) was bij het Gemeentelijk Energiebedrijf Rotterdam. Dat verbaasde mij erg, dus ik zei: ‘Wat ging er mis, je deed toch gymnasium?’ Maar hij vertelde me dat het een erg interessante wereld was, waar veel stond te gebeuren. En ook GEB Rotterdam ging privatiseren. Dat had ik moeten weten, het was de tijd van het Thatcherisme, de NV-tisering. Dus vroeg ik hem: ‘Hebben ze al een treasury?’ En daaraan bleken ze inderdaad behoefte te hebben.
Zo begon mijn eerste grote klus, die meteen twee jaar duurde. En na afloop was de firma Zanders geboren.” Chris begon alleen, maar oriënteerde zich op samenwerking met anderen in de treasury-wereld. “Wat ik destijds wilde, was met een aantal mensen consultancy doen vanuit treasury-kennis. Dat begon met het idee om met een aantal treasurers een expertisekantoor op te zetten. Ik had een ‘Piersonmodel’ voor ogen; een soort kostenmaatschap, waarbij we onder een gemeenschappelijke naam werkten en kosten met elkaar deelden, maar iedereen wel zijn eigen praktijk had.” Dat idee leidde niet direct tot uitvoering, maar in 1994 besloten Rob Naber en Chris samen verder te gaan, als equal partners binnen de firma Zanders. Ook Judith van Paassen, die net cum laude was afgestudeerd in de Informatica, maakte van meet af aan deel uit van het team.
Beredeneren vanuit mogelijkheden
Ze huurden in Utrecht een leegstaand deel van een kantoor van Deloitte. Een hele gang, met gebruik van de kantine, beveiliging en alles erbij. “Een prachtige tijd. We werkten aan onze klanten en bespraken samen aan het eind van de week hoe het ging en wat we de week erop gingen doen. Rob Naber was een vat vol ideeën. Nieuwe klanten, dat was de uitdaging; hoe konden we tot afspraken komen? Het lukte ons en we kregen er steeds meer klanten bij. Voor de mensen die bij ons in dienst waren, hadden we een mooi salaris en een prachtige bonusregeling waarmee wij allemaal goed verdienden. En de omzet bleef stijgen.”
Na drie jaar, in 1997, barstte het groeiende Zanders al uit het Utrechtse kantoor en verhuisde het naar Zeist, naar een pand dat helemaal naar eigen wensen werd verbouwd. “Met een grote tafel in de kantine, waar we gezamenlijk lunchten. De sfeer was erg goed – dat is voor mij ook altijd het belangrijkste gebleven. We redeneerden vanuit de mogelijkheden, het waren echte succesjaren. Zo werden er bijvoorbeeld cursussen georganiseerd voor financiële mensen van woningcorporaties, waarbij Rob Naber over renterisico doceerde en onze eerste publicatie, een boekje over dat onderwerp, het licht zag.”
Continuïteit over de breedte
In de loop der jaren groeide Zanders ook in de breedte verder; naast woningcorporaties en gemeenten werden ook banken en bedrijven klant. Chris licht het toe met twee tekenende initiatieven van Rob Naber. “Hij kwam op het spoor van risicomanagement en de kwantificering van marktrisico bij banken. Judith kende een pas afgestudeerde wiskundige, die vanuit Zanders een postdoctorale opleiding ging volgen. Dat was Jaap Karelse. Kort daarna gingen Jaap en Rob samen risicomanagement aanbieden aan banken. Zo kwam het tot de opdracht bij ING, een klant waar we nog steeds veel voor doen. Later kreeg Rob het idee om meer met software te gaan doen voor ondernemingen, met treasury-managementsystemen. Hij legde contacten en introduceerde Judith bij SAP.
Zij is het vervolgens gaan uitbouwen en heeft dat erg knap gedaan – helemaal vanuit de treasury benaderd, zonder ons op te hangen aan één softwareleverancier. Ook Bart-Jan Wittenberg en Sander van Tol brachten nieuwe expertise in, wat het werkveld verder vergrootte. Dat zijn erg leuke ontwikkelingen om mee te maken: de aanpak vanuit kennis, met het plezier van de betrokkenen in hun werk en natuurlijk alle nieuwe opdrachten die we daardoor weer binnenkregen. Die continuïteit in het werk, met een goede prijs-kwaliteitverhouding, is een belangrijke succesfactor geweest.”
Door iedere bubble
De omzet verdubbelde iedere vijf jaar en in 2002 verhuisde Zanders naar weer een groter pand, het huidige hoofdkantoor in Bussum. “Ik denk dat toen een belangrijke basis voor het huidige succes is gelegd. We hadden een hecht team en een goede verdeling van taken,” zegt Chris. Met Jaap Karelse, Sander van Tol en Bart-Jan Wittenberg bestond het MT – naast Judith, Rob en Chris – inmiddels uit zes partners. “Ieder had een eigen kennisgebied, al merkte ik wel dat ik van een andere generatie was; terwijl de anderen keuzes maakten voor kleuterscholen, maakte ik met mijn dochter al een collegetour in de VS.
Maar het waren de jaren dat we als groter geheel onze weg echt vonden. We hadden onze richting bepaald, kregen steeds meer focus, met echte afdelingen en een duidelijke marketingstrategie: ‘treasury & finance solutions’, in plaats van de waslijst aan expertises die we voorheen communiceerden. Omdat we flexibel waren, groeiden we gewoon door iedere bubble en crisis heen. Als de gemeentemarkt het moeilijk had, sloegen we af richting de zorgsector. We kenden het vak en hadden de kwaliteit.”
Kruispunt
In het jaar 2005 stond Chris met het blijvend groeiende Zanders voor een belangrijk kruispunt. Er werd onder meer besloten om de focus op het buitenland te versterken. Daarom begon Laurens Tijdhof vanuit Brussel de buitenlandse markt op te bouwen en kreeg Zanders in 2008 ook in het Verenigd Koninkrijk een vestiging. “Dat buitenland hadden we nodig,” vertelt Chris. “De solutions-opdrachten die Judith deed groeiden simpelweg Nederland uit, verdere groei moesten we internationaal zoeken. Londen ontpopt zich inmiddels als nieuwe groeikern. We zijn tussen 2005 en 2008 een meer productgedreven organisatie geworden.
Ik zie dat Jaap Karelse nu succesvolle nieuwe producten ontwikkelt voor financiële instellingen, zoals nieuwe spaar- en hypotheekvormen. Dat is geweldig, vanuit kennis allerlei mooie dingen ontwikkelen. En wat we nu voor ondernemingen doen met systeemoplossingen, is iets waar we ook banken bij kunnen helpen.” In 2009 werd ook Laurens Tijdhof partner, twee jaar daarna vond Chris de tijd rijp om de dagelijkse aansturing aan de ‘jonge generatie’ over te dragen: Sander van Tol nam zijn rol van managing partner over. In 2013 trad ten slotte ook Gerbert van Grootheest toe tot het MT.
Aanpassen van het besturingsmodel
“Eén ding is zeker: de markt en de mensen zijn volop aanwezig”, vindt Chris. In één belangrijk opzicht is het echter niet meer zoals vroeger, benadrukt hij, toen je meteen kon beginnen als je een kans zag. “Als je nu zo blijft groeien, moet je er ook beducht voor zijn dat je cultuur verandert. Je moet dan naar een ander besturingsmodel zoeken. De eenheden waarmee je werkt moet je klein houden”, vertelt Chris naar analogie van het leger. “Je hebt dan alleen wel een ander soort legerleiding nodig die de groepen op elkaar kan afstemmen. Naast projectleiders heb je ook kapiteins nodig die ervoor zorgen dat de organisatie als geheel in evenwicht blijft.
En die kapiteins moeten een eigen expertise hebben. Zoals het verhaal van de drie mannen die de Mount Everest willen beklimmen. Dat is een proces, je klimt niet zomaar naar bijna 9.000 meter. Het is een voorbereiding die drie jaar duurt. Maar uiteindelijk komen ze alledrie boven en de eerste roept: ‘Dit is geweldig, nu is de volgende uitdaging de K2!’ De tweede zegt: ‘Hoe wij dit als team hebben bereikt, dat is uniek!’ En de derde zegt: ‘Pak de camera en de vlag, laten we de foto maken want morgen heb ik een interview!’ Drie volkomen verschillende motivaties, maar je hebt ze alledrie nodig, als ideale mix om de top te bereiken.”
De last van het afscheidnemen
Bijna twintig jaar lang bewandelde Chris met Zanders de weg waarop hij steeds weer op nieuwe kruispunten belandde, keuzes maakte en nieuwe situaties en uitdagingen het hoofd moest bieden. “Het is nu rond, vanuit mijn werkelijkheid een goed moment voor mij om afscheid te nemen,” vindt hij. “Je kunt niet half weggaan bij een organisatie, ook niet als die jouw naam draagt. Zoals ik al in mijn laatste voorwoord schreef: de last van het afscheidnemen draag ik graag over aan de vergeetachtigheid – volgens Nietsche een zege voor de menselijke geest. Door te vergeten ontstaat er ruimte voor nieuwe uitdagingen. Ik stap uit het adviesbedrijf, maar hoop het venturebedrijf nu verder handen en voeten te geven. Van mijzelf weet ik dat ik geen grote complexe organisaties moet gaan aansturen, maar ik weet wel dat ik bedrijven kan helpen opbouwen en steeds nieuwe ideeën kan toevoegen.
Er staat nu een heel sterk adviesbedrijf, maar wel één dat voor een aantal uitdagingen staat. De wereld ligt open, allemaal opportunities, ik ben benieuwd naar de ontwikkelingen. In Europa is Zanders op een aantal punten de beste, maar ook onze wereld verandert voortdurend. Ik laat het graag aan mijn opvolgers over hoe je dat moet organiseren en vernieuwen om op de vele uitdagingen in te spelen, en wens ze daar alle succes bij.” Terugkijken op ruim twintig jaar Zanders doet Chris met trots. Maar, dat is hij niet alleen op zichzelf: “Wij hebben ons mooie bedrijf kunnen opbouwen dankzij het vertrouwen van onze klanten en de gemotiveerde toewijding van onze medewerkers. Ik ben hen daarvoor intens dankbaar.
