Kabinet ziet af van verplicht schoolzwemmen: Te duur en tijdrovend
Het kabinet zet definitief een streep door het plan om schoolzwemmen weer in te voeren voor alle kinderen op de basisschool. De overheid liet onderzoek uitvoeren naar herinvoering van het beleid, maar is niet overtuigd van de businesscase en oplossing.
Schoolzwemmen was tot 1985 verplicht. Sinds dat niet meer zo is gaan scholen en gemeenten zelf over de organisatie en financiering, wat in veel gevallen heeft geleid tot de afschaffing van schoolzwemmen.
In februari dit jaar werd een voorstel ingediend door de SP en GroenLinks-PvdA om schoolzwemmen opnieuw in te voeren. De indieners wezen naar drie belangrijke argumenten.
Ten eerste blijkt uit een onderzoek van SEO Economisch Onderzoek uit 2024 dat schoolzwemmen bijdraagt aan zwemveiligheid. Dit geldt in het bijzonder voor gezinnen met weinig geld of een migratieachtergrond, die moeite hebben om de kosten voor het halen van een A-diploma (tussen de €500 en €1.100 per kind) op te hoesten.
Daarnaast geeft schoolzwemmen een impuls aan de zwembadsector. En ten derde levert het ouders een tijdbesparing op.
Besluit: Te duur en tijdrovend
In reactie op het voorstel liet de Staatssecretaris van Jeugd, Preventie en Sport, Vincent Karremans, onderzoek uitvoeren door Andersson Elffers Felix (AEF) en SEO Economisch Onderzoek. Zij namen verschillende scenario’s voor de herinvoering van schoolzwemmen onder de loep en brachten de effecten en implicaties daarvan in kaart.
De hoofdconclusie van het rapport: schoolzwemmen verplicht invoeren voor alle kinderen kost de overheid rond de €145 miljoen per jaar. Daarnaast zijn leerlingen er veel tijd aan kwijt. Een klas is in een jaar 94 tot 111 uur bezig met schoolzwemmen.
De onderzoekers vroegen ook schoolleiders hoe ze tegen het vraagstuk aankijken. Hieruit blijkt dat er zeer beperkt draagvlak is onder leraren: 74% tot 81% staat negatief tegenover het terugbrengen van schoolzwemmen. Dat komt onder meer door de tijd die omkleden, de les en de heen- en terugreis kosten, en de mogelijke risico’s die gepaard gaan met schoolzwemmen.
Op basis van de onderzoeksbevindingen liet staatssecretaris Karremans vorige week in een brief aan de Tweede Kamer weten schoolzwemmen te duur en tijdrovend te vinden. Ook stelt hij dat de onderwijstijd die verloren gaat door schoolzwemmen beter kan worden besteed aan de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen – een van de pijlers van het regeerprogramma.
In het onderzoek keken AEF en SEO Economisch Onderzoek ook naar het scenario waarin alleen leerlingen zwemles krijgen die anders niet zouden gaan. Ook in dit scenario is de financiële bijdrage van de overheid volgens de staatssecretaris substantieel.
Via een andere weg
Het kabinet erkent wel de groeiende problematiek rond afnemende zwemvaardigheden. Steeds minder kinderen halen een zwemdiploma, in 2022 had 13% geen enkel diploma. Om dit aan te pakken zijn doelstellingen opgesteld: het kabinet wil het percentage kinderen dat tenminste één zwemdiploma heeft verhogen naar 90% in 2028 en naar 95% in 2030.
Volgens Karremans bieden vrijwel alle gemeenten ondersteuningsregelingen aan, maar die weten niet alle ouders te vinden. De staatssecretaris gaat binnenkort in overleg met alle gemeenten om te zorgen dat de verantwoordelijke wethouders de regelingen duidelijker en toegankelijker maken.
Ook wil hij kinderen zonder zwemdiploma “beter in beeld krijgen”, om dan te kijken of ze op een of andere manier toch op zijn minst één diploma kunnen halen.
De overheid komt de komende jaren bovendien met aanvullende publiekscampagnes om het belang van zwemvaardigheid onder de aandacht te brengen.
