De transitie van Regio Deals naar strategische uitvoeringsagenda’s
Het kabinet heeft de ambitie om de leefbaarheid in stedelijke focusgebieden en regio’s aan de rand van Nederland te versterken. Twee grote programma’s – ‘Elke regio telt’ en het ‘Nationaal Programma Vitale Regio’s’ – spelen hierin een centrale rol. Sara Dzafic, adviseur bij Birch, geeft uitleg.
Het Kabinet-Schoof kondigde in het Regeerprogramma aan in te zetten op het versterken van de leefbaarheid in stedelijke focusgebieden en regio’s aan de rand van Nederland. Het voortzetten van het programma ‘Elke regio telt’ is hierin cruciaal. Tevens werd aangekondigd dat de Regio Deals moeten doorontwikkelen naar strategische uitvoeringsagenda’s.
In een Kamerbrief onthulde minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) de details van deze aanpak, die een aantal belangrijke veranderingen en uitdagingen met zich meebrengt.
Financiering van Regio Deals
Het Rijk heeft sinds 2018 vijf lichtingen aan Regio Deals afgesloten. De uitslag van de zesde, en laatste, ronde aan Regio Deals wordt deze maand bekend. Het Rijk investeert hiermee in totaal €1,85 miljard in het aanpakken van welzijn en welvaart in regio’s door het hele land.
De Regio Deals worden gekenmerkt door:
- Projectspecifieke financiering waarin de focus ligt op kortlopende financiering.
- Vaak een sectorale focus waarin middelen werden verdeeld op basis van landelijke gemiddelden, en niet op regionale behoefte.
- Een kortetermijnperspectief met gebrek aan een structurele aanpak.
Strategische uitvoeringsagenda’s
In het kader van het nieuwe Nationaal Programma Vitale Regio’s (NPVR) wordt een meerjarige, adaptieve aanpak voorgesteld met uitvoeringsagenda’s die elke vier jaar worden geëvalueerd. Dit is een vervolg op de Regio Deals.
Het NPVR heeft elf focusgebieden die de uitvoeringsagenda zullen ontwikkelen en implementeren. De desbetreffende regio’s zijn Kop van Noord-Holland, Noord- en Oost-Groningen, Zuidoost-Friesland, Noard-Fryslân, Zuid- en Oost-Drenthe, Twente, Achterhoek, Noord-Limburg, Midden-Limburg, Zuid-Limburg en Zeeuws-Vlaanderen.
Anders dan de Regio Deals richten de strategische uitvoeringsagenda’s zich op:
- Langjarige samenwerking waarin een langetermijnvisie wordt vastgelegd in het ‘Plan voor de regio’. Het Rijk ontwikkelt deze samen met de elf regio’s die centraal staan in het programma ‘Elke regio telt’.
- Flexibele uitvoeringsagenda’s die adaptief van aard zijn en elke vier jaar worden geëvalueerd. Op basis hiervan wordt de inzet aangescherpt.
- Gebiedsgericht maatwerk waarin de context van de regio als uitgangspunt wordt genomen, in plaats van landelijke gemiddelden.
Financieringsvraagstuk
De financiering van de langjarige uitvoeringsagenda’s blijft echter een uitdaging; er worden namelijk geen extra middelen beschikbaar gesteld vanuit het Rijk. In de kamerbrief wordt benoemd dat er een herstructurering van bestaande financiële middelen wordt verkend.
Op korte termijn wordt gekeken naar de mogelijkheid om huidige middelen in te zetten. Bijvoorbeeld uit NOVEX. Dit programma geeft regie aan het leggen van de ruimtelijke puzzel in samenwerking met provincies, gemeenten en waterschappen.
Regio’s kunnen aan de slag
De huidige Regio Deals vergden al creativiteit om landelijke middelen te koppelen aan regionale middelen met het oog op een set aan gezamenlijke kpi’s. Met het nieuwe Nationaal Programma Vitale Regio’s lijkt de uitdaging om middelen bij elkaar te brengen voor regionale urgenties alleen maar groter te worden.
Als Birch hebben we veel Regio Deals daarin mogen ondersteunen, monitoren en evalueren. We hebben de belemmeringen van regio’s gezien en creatieve oplossingen ontwikkeld. Wij zien uit naar de volgende uitwerking van het programma zodat regio’s nu ook aan de slag kunnen.
