Kosten en complexiteit nekken gepersonaliseerde kentekens in Nederland
De introductie van gepersonaliseerde kentekens in Nederland blijkt een te grote uitdaging. Onderzoek van adviesbureau Significant Synergy, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, toont aan dat de invoering te duur en complex is. Minister Barry Madlener heeft de Tweede Kamer inmiddels laten weten geen heil te zien in het plan.
De gedachte achter gepersonaliseerde kentekens is simpel: autobezitters kunnen tegen betaling een zelfgekozen combinatie van letters en cijfers aanvragen, net zoals dat in landen als België en het Verenigd Koninkrijk mogelijk is.
Het idee kreeg politiek momentum door een motie van PVV-Kamerlid Hidde Heutink, die erop wees dat het leuke “hebbedingetje” voor autorijders een extra inkomstenbron zou kunnen opleveren voor de overheid.
Significant Synergy voerde in samenwerking met de RDW een gedetailleerde analyse uit, waarbij niet alleen de kosten maar ook de impact op verschillende sectoren werd meegenomen.
Het bureau onderzocht drie mogelijke varianten voor de invoering: een voertuiggebonden kenteken dat de eerste eigenaar zelf kiest, een ‘schaduwkenteken’ dat tijdelijk aan een voertuig wordt gekoppeld en een volledig persoonsgebonden kenteken.
De tweede en derde variant blijken niet haalbaar zonder ingrijpende systeemwijzigingen met hoge kosten. De invoering alleen al zou de overheid en bedrijven (zoals verzekeraars) tientallen tot zelfs meer dan honderd miljoen euro kosten. En zelfs daarna zou het jaarlijks nog tientallen miljoenen euro’s extra kosten met zich meebrengen.
Grote aanpassingen in systemen nodig
Deel van het probleem is dat het Nederlandse kentekensysteem sterk verschilt met dat in België: bij onze zuiderburen is een kenteken gekoppeld aan een persoon, in Nederland aan een voertuig.
Binnen dat voertuiggebonden kentekensysteem vormt het kenteken de unieke sleutel voor talloze databases in de automotivesector, bij de RDW, politie, verzekeraars en de Belastingdienst. Significant Synergy concludeert dat een aanpassing van deze fundamentele structuur een ingrijpende systeemverandering vereist.
De RDW, als beheerder van het kentekenregister, gaf in het onderzoek aan dat de implementatie van een gepersonaliseerd kenteken een doorlooptijd van drie tot vijf jaar zou hebben, zelfs als alle beschikbare verandercapaciteit hierop wordt ingezet.
Haalbare variant onaantrekkelijk
Alleen de eerste variant is mogelijk zonder een dergelijke ingrijpende systeemwijziging. Voor deze relatief eenvoudige optie – waarbij een kenteken enkel bij aanschaf van een nieuwe auto gepersonaliseerd kan worden – worden de kosten geschat op minimaal €8 miljoen.
Deze variant is echter verre van ideaal. Zo moet je als autorijder afscheid nemen van je duurbetaalde gepersonaliseerde kenteken zodra je je auto van de hand doet. Daarnaast waarschuwen autoverkopers dat de restwaarde van een auto met zo’n kenteken beduidend lager ligt.
Praktische en financiële bezwaren
Al met al is geen van de drie opties dan ook aantrekkelijk. Naast de IT-uitdagingen en de kosten, stuit het plan op weerstand vanuit verschillende stakeholders. Verzekeraars en de politie vrezen een verslechterde herkenbaarheid van voertuigen.
Handhavers vrezen dat het tegengaan van fraude en misbruik lastiger wordt, bijvoorbeeld bij het opsporen van gestolen voertuigen of bij verkeersovertredingen waarbij kentekens automatisch worden geregistreerd. En gepersonaliseerde kentekens kunnen, net als in België, veel discussie opleveren over welke combinaties wel en niet passend zijn.
Geen rendabele optie
Bovendien blijkt uit extrapolaties van de situatie in België en het Verenigd Koninkrijk dat de potentiële opbrengsten van gepersonaliseerde kentekens hoogst onzeker zijn. Op basis van een ruwe inschatting lopen de jaarlijkse opbrengsten (bij de schaduwkentekenvariant) sterk uiteen van 7,5 tot 70 miljoen euro.
Hoe dan ook betekenen de hoge implementatiekosten “een zeer lange maatschappelijke terugverdientijd, als deze op langere termijn überhaupt al terugverdiend kunnen worden”, concludeert Significant Synergy.
Op basis van het onderzoek heeft minister Madlener geconcludeerd dat de invoering van gepersonaliseerde kentekens geen reële optie is. Het voorstel lijkt daarmee van de baan.
