Bevolkingsonderzoeken naar kanker doeltreffend en kosteneffectief
De bevolkingsonderzoeken naar verschillende vormen van kanker zijn zowel doeltreffend als kosteneffectief. Dat blijkt uit een evaluatie van Ecorys.
Kanker is een van de meest voorkomende doodsoorzaken in Nederland. Om dit te bestrijden, worden bevolkingsonderzoeken aangeboden voor baarmoederhalskanker, borstkanker en darmkanker.
Deze onderzoeken zijn gericht op het vroegtijdig opsporen van kanker en zijn gratis en vrijwillig toegankelijk voor de doelgroep, zoals het onderzoek naar baarmoederhalskanker voor vrouwen tussen de 30 en 60 jaar.
De drie onderzoeken worden gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), met bijna €159 miljoen beschikbaar voor 2024.
Evaluatie
VWS besloot het beleid achter de bevolkingsonderzoeken opnieuw te evalueren, aangezien de laatste evaluatie uit 2015 dateerde. Het ministerie schakelde Ecorys in voor een nieuwe beoordeling.
Het onderzoeks- en adviesbureau onderzocht of de beleidsdoelstelling wordt behaald tegen acceptabele kosten, hoe de onderzoeken organisatorisch zijn vormgegeven en of de financiering doelmatig wordt ingezet. Het voerde daartoe een desktopstudie uit en interviewde betrokkenen, waarna de bevindingen werden gevalideerd in een sessie met alle geïnterviewden.
Doeltreffend en doelmatig
De onderzoekers concluderen dat de bevolkingsonderzoeken over het algemeen doeltreffend zijn en grotendeels voldoen aan de centrale publieke waarden van kwaliteit, bereikbaarheid en betaalbaarheid. De organisatorische vormgeving is doelmatig, met goede samenwerking tussen de betrokken organisaties, duidelijke rolverdelingen en korte communicatielijnen.
Wat betreft de financiële doelmatigheid verlopen de processen efficiënt, met voldoende aandacht voor de beste prijs-kwaliteitverhouding. Daarnaast zijn er geen knelpunten gevonden in de financiering van de regie- en coördinatiekosten van het Centrum voor Bevolkingsonderzoek, een onderdeel van het RIVM.
Aanbevelingen
In zijn rapport geeft Ecorys enkele aanbevelingen voor verbetering. Zo is er een tekort aan screeningsmedewerkers, vooral bij het borstkankeronderzoek. Het advies is om extra in te zetten op het aantrekken en behouden van personeel.
Daarnaast vormt de toegankelijkheid van de onderzoeken een aandachtspunt, omdat niet alle genodigden deelnemen door taal- en mobiliteitsproblemen. Ecorys denkt dat innovaties, zoals de zelftest voor baarmoederhalskanker, hierbij kunnen helpen.
Verder verwachten de onderzoekers dat de kosten in de toekomst licht zullen stijgen door meer deelnemers en hogere uitvoeringstarieven, maar denken ze dat de totale kosten beheersbaar blijven. Het advies is om deze kosten nauwgezet te monitoren.
VWS-staatsecretaris Vincent Karremans ontving recent het rapport en gaf in een brief aan de Tweede Kamer aan dat het onderzoek handvatten biedt voor de toekomst en dat hij het zal bespreken met de betrokken partijen.
