Vol stroomnet (netcongestie) kost samenleving jaarlijks tot €40 miljard

22 oktober 2024 Consultancy.nl

De groeiende netcongestie in Nederland kost de samenleving bakken geld. Bovendien brengt het stevige maatschappelijke consequenties met zich mee, blijkt uit een onderzoeksrapport van Boston Consulting Group.

Nederland zit midden in de energietransitie. Die is cruciaal voor het beperken van klimaatverandering, maar legt enorme druk op ons elektriciteitsnet. Die druk komt van twee kanten.

Enerzijds zorgt het afstappen van fossiele brandstoffen dat we simpelweg veel meer elektriciteit gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan vele duizenden elektrische auto’s die dagelijks aan de stekker hangen.

De tweede factor is de opwekking van duurzame energie. Deze is meer dan verdubbeld sinds 2017, met als gevolg dat het net kampt met een fors hogere piekbelasting op momenten dat het hard waait of de zon uitbundig schijnt.

Dit heeft ertoe geleid dat het elektriciteitsnet in grote delen van Nederland vol zit. Netbeheerders zijn met man en macht bezig om het stroomnet uit te breiden en toekomstbestendig te maken.

Het kabinet is zich ook doordrongen van het belang en heeft daarom miljarden aan extra geld vrijgemaakt. Toch waarschuwen netbeheerders dat het nog jaren gaat duren voordat vraag en aanbod weer met elkaar in lijn zijn.

In de tussentijd loopt de rekening flink op: Boston Consulting Group (BCG) becijfert in zijn onderzoek dat de netcongestie Nederland tussen de €10 miljard en €40 miljard per jaar kost. Het beperkt bedrijven op allerlei manieren, zorgt dat woningbouw soms stilligt en dat woonwijken niet kunnen overstappen op duurzame energie.

Bedrijven in de knel

Zeker zo’n 10.000 bedrijven hebben last van de situatie. Zij kunnen hun activiteiten bijvoorbeeld niet uitbreiden omdat een nieuwe vestiging niet op het stroomnet kan worden aangesloten. Dit zorgt voor misgelopen omzet. Verder bestaat het risico dat industriële en logistieke bedrijven niet kunnen verduurzamen, wat een impact kan hebben op hun toekomstbestendigheid.

Vol stroomnet (netcongestie) kost samenleving jaarlijks tot €40 miljard

Daarnaast kunnen spoorvervoerders hun dienstregeling niet uitbreiden door gebrek aan netcapaciteit. Hierdoor kunnen treinen overvol raken en wordt het openbaar vervoer minder aantrekkelijk.

BCG stelt dat dergelijke factoren er zelfs voor kunnen zorgen dat bedrijven uit Nederland vertrekken, wat banen kost. Tegelijkertijd gaat het Nederlandse vestigingsklimaat erop achteruit, wat een negatieve impact kan hebben op buitenlandse investeringen in ons land.

Ook vertraagt de energietransitie. Zo is er bijvoorbeeld minder ruimte voor nieuwe zonneparken of windmolens en moeten transportbedrijven langer doorrijden met dieseltrucks, omdat ze geen laadpalen kunnen neerzetten.

Voor zowel huishoudens als bedrijven geldt dat het moeilijker wordt om zonnepanelen en een warmtepomp te gebruiken. Hierdoor zijn ze langer aangewezen op fossiele energie. Deze vertraging van de energietransitie kost volgens BCG ook nog eens geld, omdat fossiele energie minder efficiënt is dan de schonere alternatieven.

Mogelijke oplossingen

In hun onderzoek komen de consultants komen met enkele vergaande aanbevelingen om de problemen op te lossen.

Een daarvan is om de infrastructuur zwaarder te belasten als daar ruimte voor is. Dit is op sommige plekken en tijden mogelijk. Het zorgt echter wel voor een hoger risico op storingen. En dit is nogal een ommezwaai voor netbeheerders, die juist worden afgerekend op de betrouwbaarheid van het stroomnet.

Toch kan het volgens BCG lonen. De opbrengsten zijn hoger dan de kosten, waarbij ze wijzen op het feit dat Nederland een van de laagste aantallen storingsminuten ter wereld heeft.

Het meeste valt te winnen als grote energiegebruikers flexibeler worden in hun energiegebruik. Als energievretende fabrieken hun elektriciteitsgebruik bijvoorbeeld even terugschroeven op uren dat het heel druk is op het net, komt er weer ruimte voor andere bedrijven.

De onderzoekers zien deze vorm van flexibilisering ook de andere kant op werken. Dit houdt in dat bedrijven minder elektriciteit gebruiken als het druk is op het stroomnet en op rustige momenten juist actiever worden.

Daarnaast kunnen het gebruik van batterijen en het besparen van energie bijdragen aan een oplossing voor de problemen.

More on: Boston Consulting Group
Netherlands
Company profile
Boston Consulting Group is a Netherlands partner of Consultancy.org
Partnership information »
Partnership information

Consultancy.org works with three partnership levels: Local, Regional and Global.

Boston Consulting Group is a Local partner of Consultancy.org in Netherlands.

Upgrade or more information? Get in touch with our team for details.