De bouw- en infrasector als fundament van de maatschappij
De afgelopen jaren hebben bedrijven in de bouw en techniek met veel ontwikkelingen te maken gehad. Na twee jaar coronacrisis had de oorlog in Oekraïne al snel de nodige gevolgen voor mkb-ondernemingen en de sector in het algemeen. Denk aan de stijgende energie- en grondstofprijzen, het aanhoudende personeelstekort en de energietransitie.
Voor Velox magazine vormde deze achtergrond alle reden om in gesprek te gaan met Philip van Nieuwenhuizen, voorzitter van MKB Infra en president van de European Builders Confederation, een Europese beroepsorganisatie die de belangen behartigt van ambachtslieden, micro-, kleine en middelgrote bouwondernemingen in Europa.
Centrale vragen van het gesprek: Welke rol hebben mkb-ondernemingen in dit complexe Europese speelveld? Welke ontwikkelingen zijn er gaande? En welke kansen ziet Van Nieuwenhuizen als het gaat om bovenstaande uitdagingen?
Op de vraag waarom de bouwsector hem zo boeit heeft Van Nieuwenhuizen een duidelijk antwoord. “Zowel in de bouw als in de infrastructuur is er permanent sprake van creatie. Als we geen wegen hadden, was er geen sociale verbinding en als we geen kabels onder de grond hadden, konden we niet thuiswerken.”
“Wanneer je een huis of gebouw wilt bouwen, moet je deze eerst aansluiten op de nutsvoorzieningen en heb je infrastructuur nodig. Vervolgens moet je er huizen en gebouwen op zetten, dit zijn onlosmakelijke voorwaarden voor het goed functioneren van onze maatschappij. In onze sector zijn we constant bezig met het creëren van die voorwaarden en die zijn nooit hetzelfde. Dat maakt het zo boeiend.”
Nieuwe wetgeving
Bij nieuwe wetgevingen monitort de European Builders Confederation vanaf het begin wat er op je afkomt als ondernemer en hoe alle nationale organisaties erin staan. “Vanuit verschillende culturen ontstaan er visies en die brengen we samen tot één visie van onze Europese federatie. Die brengen we met elkaar in bij de Europese Commissie, dat gebeurt op diverse directoraten.”
Neem als voorbeeld de CSRD-wetgeving (Corporate Sustainability Reporting Directive) die in 2023 ingaat. Deze richtlijn verplicht organisaties te rapporteren over de milieu- en sociale impact van hun bedrijfsactiviteiten. “Nu lijkt dit voor de kleinere organisaties nog niet zo van belang. Maar ik kan mij niet voorstellen dat wanneer je als onderaannemer, stukadoor of betonvlechter voor Heijmans of KWS aan de slag gaat, je in de toekomst geen duurzaamheidsbeleid hoeft te hanteren.”
“Grotere organisaties moeten dit straks allemaal rapporteren. Ook banken vallen nu al direct onder die rapportageplicht. Dat is iets waar je als (onder)aannemer nu al rekening mee moet houden. Wij zetten ons in voor kleine ondernemers om dit soort zaken werkbaar te houden.”
Europese ontwikkelingen in de bouwsector
Doordat de European Builders Confederation op Europees niveau opereert, heeft Van Nieuwenhuizen een compleet beeld van de ontwikkelingen in de bouwsector op Europees niveau.
Hij geeft aan dat de rol van het mkb hierin cruciaal is. “Ik zie dat de bouw- en infrasector hierin heel hard nodig is. Als je de opgave op het gebied van verduurzaming wil realiseren, hebben we alle handjes nodig en daar is nu al een extreem tekort aan. Wil je de klimaatdoelstellingen halen, zoals emissies, verduurzaming en minder gebruikmaken van grondstoffen en energie? Dan heb je die hele sector keihard nodig.”
Verschil in duurzaamheidsbeleid
In Nederland beginnen we zo langzamerhand in de gaten te hebben dat we ook dingen als individu moeten doen. Maar er zijn ook zuidelijke landen die zeggen: “Hoezo isoleren? Laat ze eerst maar in die noordelijke landen beginnen.”
“De staatssteunkaders zijn enorm verruimd en ik vind dat daar te weinig gebruik van wordt gemaakt in Nederland.”
“Verduurzaming in een land als Italië betekent ook iets totaal anders. Als het gaat om verduurzaming, willen zij er bijvoorbeeld voor zorgen dat wanneer het weer eens begint te beven hun gebouwen overeind blijven staan. Het is dan als de European Builders Confederation onze rol om in samenwerking met de Europese commissie zaken te organiseren om dit toch meer te stimuleren en problemen als tekorten en verduurzaming aan te pakken.”
Gebruikmaken van maatregelen
Ook ziet hij dat als er dan middelen en maatregelen worden geïntroduceerd in Europa, Nederland daar weinig gebruik van maakt. “Als je kijkt naar de lijst van maatregelen die de Europese Commissie realiseerde in het kader van de Oekraïne-crisis en de staatssteun en bedrijfssteun die hierdoor mogelijk is, en waar Nederland dan gebruik van maakt, is dat om te huilen.”
Waarom dit is? “Wellicht de calvinistische inslag waarin men denkt: het is allemaal belastingbetalersgeld, we gaan niet steunen of lenen? Dit zijn natuurlijk politieke afwegingen. Wellicht is dit ook een stuk onwetendheid. De staatssteunkaders zijn enorm verruimd en ik vind dat daar te weinig gebruik van wordt gemaakt in Nederland.”
Tekorten in de bouw- en infrasector
Als het gaat om de grote personeelstekorten geeft Van Nieuwenhuizen aan dat de European Builders Confederation een deel van de oplossing ziet in een ‘one stop shop’-formule voor renovatie. “Als iemand iets wil renoveren, kan men door naar de Europese commissie ondersteunde ‘one stop shops’. Zij verwijzen je door naar de juiste loketten en helpen bij het aanvragen van wat je nodig hebt, zoals vergunningen en financiering.”
“Deze one stop shops geven adviezen en zorgen dan dat gekwalificeerde bedrijven het werk komen uitvoeren. Daarmee ga je langzaam toe naar een standaardisering. En standaardisering is een versneller. Zo minimaliseer je administratieve handelingen en creëer je ook capaciteit. Zomaar meer handjes regelen is niet realistisch, maar zo kun je dingen efficiënter en slimmer gaan doen.”
Bewustwording in de sector
Er valt ook nog veel te winnen bij de bedrijven zelf door het creëren van de bewustwording dat er een transitie gaande is. “Het is belangrijk dat men zich niet alleen maar met de waan van de dag bezighoudt, maar ook met de verdere toekomst. Daar hebben we als belangenorganisatie een grote rol in.”
“Maar op het moment dat de leden daar niet in meegaan, kunnen we doen wat we willen, maar werkt het niet. Om het heel hard te zeggen, moeten wij af en toe kunnen zeggen: als je niet gaat nadenken over het verduurzamen van je eigen bedrijf, en dat gaat niet alleen over het gebruik van duurzame materialen maar vooral over het ondernemersklimaat, besta je over tien jaar niet meer.”
Betekenisvol ondernemen
Tot slot benadrukt Van Nieuwenhuizen nogmaals de rol van de bouw- en infrasector als basisvoorwaarden voor het functioneren van de maatschappij. Het is een complex speelveld waarin tekorten, verduurzaming en digitalisering cruciale uitdagingen zijn waar we met z’n allen iets mee moeten.
“Ook zonder de inflatie zou je jezelf moeten afvragen of je als belastingbetaler daadwerkelijk voor een beleid kiest waarin altijd op basis van ongebreidelde concurrentie werken naar de markt toe worden gebracht, waardoor ze uiteindelijk voor de laagste prijs worden gerealiseerd. Maar heeft dit wel als resultaat dat bedrijven in de sector ervoor zorgen dat ze kwaliteit kunnen blijven leveren?”
“Deze week was ik aan het werk en werd er onderhoud gepleegd aan het water- en elektriciteitsnet. Dan pas merk je hoe afhankelijk je als individu bent van dit soort voorzieningen. Mijn credo? Zorg dat dit op orde blijft en geef daar wat meer geld aan uit. Geld is overigens in dit geval niet het doel, maar het middel om betekenisvol te kunnen blijven ondernemen en bovendien om kwaliteit te blijven leveren. Zowel in de woningbouw als in de infrastructuur!”
