Common Eye ontwikkelt handreiking voor ‘Eén tegen eenzaamheid’

In het kader van het actieprogramma ‘Eén tegen eenzaamheid’ heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de handreiking ‘Samenspel lokale coalities tegen eenzaamheid’ uitgebracht. De handreiking is opgesteld door adviseurs van Common Eye.

Eenzaamheid is een serieus probleem in Nederland. Volgens de meest recente cijfers van het RIVM voelt bijna de helft van de volwassenen (47%) zich matig tot ernstig eenzaam. Met name onder ouderen komt eenzaamheid veel voor: onder de 65- tot 74-jarigen gaat het om meer dan de helft (54%), onder de 75- tot 84-jarigen zelfs om twee derde (66%).

Met het actieprogramma Eén tegen eenzaamheid wil het ministerie van VWS deze trend van eenzaamheid onder ouderen doorbreken. Het doel is om eenzaamheid eerder te signaleren, het bespreekbaar te maken en vervolgens een duurzame aanpak te ontwikkelen.

Coalitie tegen eenzaamheid

Sinds de decentralisatie van 2015 zijn gemeenten primair verantwoordelijk voor het sociaal domein, en daarmee ook voor het vormgeven van de aanpak tegen eenzaamheid. Het succes van deze aanpak is echter afhankelijk van een goede samenwerking tussen vele soorten partijen – niet alleen gemeenten, maar ook bedrijven, ondernemers, burgers en maatschappelijke organisaties.

Samen kunnen deze partijen onder regie van de gemeenten “lokale coalities tegen eenzaamheid” vormen, aldus VWS. Deze coalities vormen volgens het ministerie “de spil van de aanpak van eenzaamheid”.

Elkaar aanvullen vanuit je eigen kracht

Net als het aanpakken van eenzaamheid, brengt ook effectieve samenwerking echter de nodige uitdagingen met zich mee. Om gemeenten en de andere samenwerkingspartners hierbij te helpen heeft VWS de handreiking ‘Samenspel lokale coalities tegen eenzaamheid’ uitgebracht.

“Blijvend lokaal samenwerken gaat niet vanzelf. Er zijn allerlei hindernissen.”

De handreiking is opgesteld door Manon de Caluwé en Nikki Willems, beiden gespecialiseerd in het opzetten en begeleiden van (maatschappelijke) samenwerking. Ze zijn verbonden aan Common Eye, een bureau dat zich ook specifiek toespitst op dit onderwerp.

“Blijvend lokaal samenwerken gaat niet vanzelf. Er zijn allerlei hindernissen, zoals de waan van de dag, elkaar niet weten te vinden, verschillende belangen of afhankelijkheid van één partij of persoon in de samenwerking. Deze handreiking geef inzichten en tips die bijdragen aan een blijvende sterke aanpak in lokale coalities”, schrijven de twee adviseurs in de inleiding.

De handreiking bundelt de geleerde lessen uit de vele al bestaande Nederlandse coalities en ondersteunt deze met “bekende theorieën van samenwerkingsdynamieken en voorwaarden om te slagen”. In de eerste twee delen wordt ingegaan op de levensfases bij de vorming van een lokale coalitie en de potentiële samenwerkingspartners. Het derde deel staat helemaal in het teken van gedeeld eigenaarschap.

Gedeeld eigenaarschap

Dit gedeeld eigenaarschap kan tevens worden gezien als hét centrale thema van de handreiking. De Caluwé en Willems noemen gedeeld eigenaarschap onder de partners “een belangrijke voorwaarde voor elke toekomstbestendige samenwerking”.

Binnen het actieprogramma Eén tegen eenzaamheid definiëren ze gedeeld eigenaarschap als “een situatie waarbij samenwerkingspartners zich betrokken voelen bij en gecommitteerd hebben aan de lokale coalitie, zodanig dat zij vanuit eigen beweegredenen en initiatief – zonder of met beperkte externe druk of opdrachten – het werk in de coalitie oppakken en voortzetten”.

Op deze manier draagt gedeeld leiderschap bij aan een blijvende samenwerking en daarmee een verankering van de aanpak, en dat is volgens De Caluwé en Willems cruciaal, want “de aanpak tegen eenzaamheid vraagt méér dan incidentele inspanningen”.