Het verbeteren van de kennisinfrastructuur in de langdurige zorg
In opdracht van Zorginstituut Nederland hebben Andersson Elffers Felix en XpertiseZorg onderzoek gedaan naar de kennisinfrastructuur in de langdurige zorg. Uit het onderzoek blijkt dat vijf ontwikkelrichtingen prioriteit hebben om het toepassen van kennis in de praktijk te versterken.
In de langdurige zorg – de gehandicaptenzorg, de ouderenzorg en de langdurige geestelijke gezondheidszorg – is veel behoefte aan het meer en beter uitwisselen van wetenschappelijke kennis tussen professionals in onderzoek, onderwijs en praktijk. Denk aan kennis over zorginhoudelijke onderwerpen, over hoe zorg het beste wordt gegeven en welke wensen en behoeften cliënten hebben.
Door van elkaar te leren verbetert namelijk de zorg aan de cliënt. De laatste jaren is door verschillende partijen hard gewerkt aan het beter uitwisselen van kennis.
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft Zorginstituut Nederland gevraagd een advies uit te brengen om deze kennisuitwisseling verder te verbeteren. Zorginstituut Nederland heeft op zijn beurt Andersson Elffers Felix en XpertiseZorg ingeschakeld om dit onderzoek uit te voeren. Belangrijkste onderzoeksvraag: wat is de stand van zaken van de huidige kennisinfrastructuur binnen de langdurige zorg en hoe kijken betrokken organisaties naar mogelijke verbeteringen?
Voor dit onderzoek zijn interviews afgenomen met partijen in het veld, is literatuuronderzoek gedaan en zijn focusgroepen georganiseerd om de bevindingen of ontwikkelrichtingen te toetsen en te complementeren.
Verbeterpunten
Voor alle onderdelen van de kennisinfrastructuur zijn volgens de adviseurs verbetermogelijkheden aan te wijzen. Op dit moment is het grootste knelpunt het implementeren van kennis(producten) uit wetenschap, beleid en brede praktijkervaring. Veel beschikbare kennis bereikt de werkvloer niet. Nieuwe kennis wordt te incidenteel en regio- of instellingsgebonden toegepast in de praktijk.
“In die context helpt het niet om méér kennis te ontwikkelen, maar moet de zwakste schakel in de cyclus worden aangepakt. Dat is het in praktijk brengen van nieuwe kennis, met de behoeften van cliënten en naasten als uitgangspunt. Zo kan nieuwe kennis daadwerkelijk worden benut en bijdragen aan de kwaliteit van leven van cliënten en hun naasten”, schrijven de onderzoekers in hun rapport.
Ook wordt geadviseerd om duidelijke prioriteiten te stellen. “De langdurige-zorgsector staat onder grote druk. De vraagstukken en de context van de langdurige zorg veranderen snel, en personeelstekorten drukken zwaar. De aandacht voor kennis en de inbedding van de kennisinfrastructuur moeten in verhouding staan tot de andere opgaven van de sector. Dat betekent dat niet alles tegelijk kan en dat prioritering nodig is.”
Vijf ontwikkelrichtingen hebben prioriteit
De onderzoekers concluderen dat vijf ontwikkelrichtingen prioriteit hebben om het toepassen van kennis in de praktijk te versterken. Die ontwikkelrichtingen zijn:
- Het creëren van ruimte voor kennisontwikkeling. Dit is juist nodig in de langdurige zorg, waar tijd en middelen schaars zijn. Medewerkers moeten comfortabel zijn met het idee dat zij kunnen en mogen leren.
- Het beter benutten en waarderen van practice-based evidence, naast het principe evidence-based practice dat nu centraal staat in de langdurige zorg. Kennisontwikkeling die op de praktijk gebaseerd is, past bij de context van de langdurige zorg en bij de behoefte van cliënten en de zorgprofessionals in de langdurige zorg.
- De beschikbaarheid en toegankelijkheid van kennis voor zorgprofessionals verbeteren. Daarbij gaat het niet alleen om het beschikbaar maken van klassieke leermiddelen, maar juist ook om het ontwikkelen van leermiddelen die aansluiten bij de leerstijl van de verschillende professionals in de langdurige zorg.
- Het versterken van de aansluiting met het onderwijs. Daardoor kunnen andere werkwijzen gestimuleerd worden, kan een cultuur van leren worden gecreëerd en kunnen professionals leren hoe ze cliënten en hun behoeften centraal kunnen stellen.
- Het centraal stellen van cliënten en naasten, waar mogelijk door hen te laten participeren. Hierdoor kan kennis meer op maat ontwikkeld en toegepast worden en kan recht worden gedaan aan de behoeften van cliënten in de langdurige zorg.
Het rapport van Andersson Elffers Felix en XpertiseZorg wordt in combinatie met een advies van Zorginstituut Nederland binnenkort aangeboden aan VWS-minister Ernst Kuipers.
