Totale vermogen Nederlandse gemeenten: €34 miljard
Nederlandse gemeenten beschikken bij elkaar opgeteld over een vermogen van €34 miljard. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek van BMC.
Voor hun studie analyseerden de experts van het adviesbureau de jaarcijfers (2020) van alle driehonderdvijfenvijftig gemeentes uit ons land. Uit dit onderzoek komt onder andere naar voren dat het totale vermogen in één jaar tijd is gegroeid met ongeveer €4,5 miljard (totale vermogen 2019: €29,5 miljard).
De forse vermogensstijging is volgens de onderzoekers van BMC vooral toe te schrijven aan de verkoop van zeer veel aandelen van het energiebedrijf Eneco aan de Japanse concerns Mitsubishi en Chubu Electric Power. Tot begin 2020 waren deze in het bezit van vierenveertig Nederlandse gemeenten.
De gemeente Rotterdam verdiende verreweg het meeste aan de deal en ontving met zijn belang van 31,7% maar liefst €1,3 miljard. Ook de gemeente Den Haag – dat beschikte over een belang 16,5% – kreeg een behoorlijk bedrag overgemaakt: een slordige €675 miljoen.
De verkoop van de Eneco-aandelen heeft het totale vermogen van Nederlandse gemeenten in één jaar doen stijgen met meer dan 15%. Maar ook zonder deze incidentele transactie was het vermogen van gemeentes in 2020 in ons land gegroeid. En wel met ongeveer €400 miljoen, wat overeenstemt met een toename van ruim 1,4% (ten opzichte van 2019).
Positieve ontwikkeling? Of schijn?
In 2018 en 2019, zo blijkt uit het onderzoek van BMC, daalde het vermogen van Nederlandse gemeenten. Opvallend is dat deze ontwikkeling zich niet heeft voorgezet tijdens het eerste jaar van de Covid-19 pandemie, waarin gemeenten maatregelen moesten nemen die vanzelfsprekend veel extra geld hebben gekost.
De onderzoekers hebben enkele verklaringen voor de verrassende ontwikkeling van het vermogen. Zo werd een aanzienlijk deel dat gemeenten uitgaven aan de coronacrisis gecompenseerd door de Rijksoverheid. En daarnaast konden veel activiteiten door de coronamaatregelen niet doorgaan, waardoor gemeenten ook kosten hebben kunnen besparen.
Toch geeft de vermogensgroei van Nederlandse gemeenten wel “een vertekend beeld” van de feitelijke situatie, aldus BMC. “Een positief saldo kan nooit een dekking zijn voor een structureel tekort. Het ogenschijnlijk gunstige resultaat kan met andere woorden niet verbloemen dat veel gemeenten kampen met krappe budgetten.”
Verschillende andere onderzoeken onderschrijven de alarmerende conclusie van BMC. Zo krijgen maar liefst 120 gemeenten hun begroting voor 2021 niet rond, terwijl alle Nederlandse gemeente bij elkaar opgeteld zo’n €1,5 miljard extra nodig hebben van de Rijksoverheid om de Participatiewet naar behoren te kunnen uitvoeren.
