PwC: Nederland kan veel leren van Deense digitale overheid
De Nederlands overheid zou op het gebied van ICT veel kunnen leren van Denemarken. Dat blijkt uit een studie van PwC in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
De reden voor het onderzoek: de Nederlandse overheid en digitalisering zijn al geruime tijd geen twee handen op één buik. ICT-projecten mislukken zo vaak dat een speciaal bureau werd opgericht om risicovolle projecten te monitoren.
Een veelzeggend voorbeeld: in 2015 telde het Rijk zo’n €1,7 miljoen neer om Windows XP binnen zijn organisatie in stand te houden, terwijl dit besturingssysteem uit 2001 sinds begin 2014 niet eens meer wordt ondersteund door aanbieder Microsoft.
Een centrale digitale overheid
Het belangrijkste verschil tussen Denemarken en Nederland is de manier waarop beide landen hun digitale overheid aansturen, laten de experts van het Big Four-kantoor weten in hun rapport. De Denen doet dat centraal, met verschillende positieve gevolgen van dien.
Vanaf de start wordt de digitale transformatie van de Deense overheid centraal gecoördineerd door een speciaal agentschap. Dat stelt de kaders vast en staat in contact met alle betrokken partijen. Met andere woorden: de Deense nationale overheid heeft generieke bouwstenen gedefinieerd waarmee provinciale en lokale overheden verplicht aan de slag gaan om hun diensten te digitaliseren.
Digitale wildgroei
In ons land gaat het er net even anders aan toe. De digitale transformatie binnen de Nederlandse overheid is sterk gedecentraliseerd. Gevolg: Nederlandse lokale en provinciale overheden hebben voor een aanzienlijk deel vrij spel en geven op hun eigen manier invulling aan het digitaliseren van hun diensten, zonder deze voldoende op elkaar af te stemmen.
Niet voor niets komen de onderzoekers tot de conclusie dat de Nederlandse digitale overheid als geheel niet goed uit de verf komt. Dat komt volgens PwC ook omdat de budgetten voor de digitale transformatie in ons land decentraal worden verdeeld, wat de ontwikkeling van centrale voorzieningen vanzelfsprekend belemmert.
Daarnaast is de benodigde expertise voor digitalisering onevenwichtig verdeeld tussen de verschillende overheidslagen in ons land. En bovendien zonder dat daar voldoende zicht op is. Dat maakt het vanzelfsprekend lastig om kennisuitwisselingen te realiseren, terwijl die wel nodig zijn om van een digitale transformatie een succes te maken.
En ook nog goedkoper
Daarbij maakt de Nederlandse overheid – in tegenstelling tot de Deense – maar weinig gebruik van inzichten uit het zakenleven. Denk hierbij aan kennis over innovatieve oplossingen, die bijvoorbeeld de kosten van een digitale transformatie kunnen verlagen.
En precies op dit punt scoren de Denen met hun aanpak stukken beter dan wij. De bouw en het onderhouden van de Deense generieke digitale infrastructuur – waarmee de bevolking met de overheid kan communiceren – is maar liefst drie keer goedkoper dan de Nederlandse versie.
Noodzaak van verplichting
Het rapport – geschreven door PwC-partner Selwyn Moons en Lars Canté (Senior Manager) – ligt inmiddels op de formatietafel. De belangrijkste aanbeveling: pak de digitale transformatie centraal aan en dwing dit af met wetgeving. Hierbij is het volgens het tweetal van belang om bij alle betrokken partijen het besef te creëren dat een centrale aanpak uiteindelijk meer voordelen oplevert dan een decentrale.
