Sira Consulting onderzoekt asbestsanering in het bedrijfsleven
In de Tweede Kamer is recent gedebatteerd over hoe de sanering van asbestdaken in het bedrijfsleven kan worden versneld. De discussie vond plaats op basis van een onderzoeksrapport opgesteld door Sira Consulting.
Asbest is levensgevaarlijk. De meest voorkomende gevolgen van blootstelling aan asbest zijn longvlies- en buikvlieskanker (mesothelioom) en longkanker. Volgens het RIVM zullen tot 2050 in Nederland nog ongeveer 15.800 personen gediagnosticeerd worden met een van de asbestziekten en hieraan overlijden.
De overheid stelt daarom beleid op om asbest zoveel mogelijk te laten verwijderen. Een pijler hierbij is het stimuleren van de vrijwillige sanering van asbestdaken door zakelijke eigenaren. Volgens schattingen van de overheid heeft ons land nu nog ongeveer 80 miljoen m2 aan asbesthoudende daken, en deze dienen nog gesaneerd te worden. Doel is om dit in de komende tien jaar te doen.
Onder regie van het Programmabureau Versnellingsaanpak Asbestdakensanering wordt hier invulling aan gegeven via tal van initiatieven, van het creëren van bewustzijn binnen gemeenten tot het organiseren van campagnes als de ‘Week van de Asbestvrije Schuur’. Doel van deze actie is eigenaren van kleine asbestdaken (kleiner dan 35 m2) te stimuleren om – waar mogelijk collectief – hun asbestdak te saneren.
Financiële instrumenten
Voor grotere daken, vaak eigendom van bedrijven en agrarische partijen, heeft de overheid diverse financiële instrumenten opgetuigd, gericht op vrijwillige sanering. In juni van vorig jaar vroeg het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) Sira Consulting om in kaart te brengen hoe effectief de huidige mix van (financiële) instrumenten is, en waar er kansen liggen om de stimulering te verhogen.
In hun rapport, dat recent werd besproken binnen de Tweede Kamer, concluderen de consultants dat circa 50% van de zakelijke eigenaren bereid is te saneren. Nog eens 30% is hiertoe weliswaar bereid, maar beschikt over onvoldoende eigen vermogen, financieringsruimte of perspectief. Circa 15% moet nog worden overtuigd van de noodzaak. De resterende circa 5% is bewust van de risico’s, maar niet in staat te saneren vanwege de beëindiging van het bedrijf of door andere persoonlijke omstandigheden.
Volgens Sira Consulting zijn er geen omvangrijke nieuwe leeninstrumenten nodig, omdat een belangrijk deel van de zakelijke eigenaren deze niet nodig heeft en omdat er al diverse regelingen zijn waarmee indirect ook het asbestdakenprobleem kan worden opgelost.
Sira Consulting wijst op regelingen voor bedrijfsbeëindiging met sloop, bestaande ‘Ruimte voor Ruimte’-regelingen, innovatieve marktinitiatieven, het aardbevingsfonds, financiële leeninstrumenten van mede-overheden waaronder ‘asbest eraf, zon erop’ en fiscale regelingen voor investeringen en afschrijvingen.
Advies
Sira Consulting doet naar aanleiding van zijn bevindingen ook enkele aanbevelingen. Een van de adviezen is om een “klein” hoogrisicofonds op te richten. Beoogde doelgroep zijn eigenaren die bijvoorbeeld via handhaving of andere urgentie worden gedwongen het dak te saneren, maar onvoldoende inkomsten hebben voor een lening via de markt. Het daarvoor benodigde budget is volgens de onderzoekers circa €8 miljoen.
Staatssecretaris Stientje van Veldhoven-van der Meer heeft in een brief aan de Tweede Kamer inmiddels laten weten hieraan te werken. “Ik verwacht in het eerste kwartaal van 2021 deze businesscase en de daarbij benodigde middelen verder uitgewerkt te hebben”, schrijft ze.
Overige adviezen omvatten onder meer het verbeteren van de bewustwording en communicatie, en het zorgdragen voor aansluiting bij bestaande (sanerings)maatregelen in de landbouw. “Een deel van de aanbevelingen wordt op korte termijn via het Programmabureau met de samenwerkingspartners besproken”, aldus Van Veldhoven-van der Meer.
Het onderzoek van Sira Consulting werd geleid door Joey van den Hurk, Eline de Koning, Michel Bloemheuvel en Peter Bex.
