Quint: Overheidsinstanties kiezen steeds vaker voor public cloud

Meer en meer overheidsinstanties vinden de weg naar de public cloud. Toch blijven er tal van bottlenecks waar ze tegenaanlopen tijdens hun transitie, zo blijkt uit onderzoek van Quint. 

De overheid is in vergelijking met de private sector vaak wat voorzichtiger in het omarmen van technologische innovaties. Dat geldt ook voor werken in de cloud. Inmiddels is de cloud ook in het publieke domein echter bezig met een gestage opmars.

Adviesbureau Quint houdt de stand van zaken van de cloudmarkt in de publieke sector al jaren nauwlettend in de gaten, en constateert dat inmiddels driekwart van de overheidsinstanties in meer of mindere mate gebruikmaakt van public cloud hosting.

Hier dient echter een duidelijke kanttekening te worden geplaatst. Want terwijl driekwart best veel lijkt, blijkt het gebruik in termen van volume nog altijd redelijk beperkt: de public cloud wordt vrijwel altijd gebruikt in combinatie met ander vormen van hosting, zoals private cloud of een eigen datacenter.

Aan dit beperkte volume liggen verschillende redenen ten grondslag. Ten eerste maakt de overheid voor een groot deel nog gebruik van haar eigen datacenters – de zogeheten Overheidsdatacenters (ODC’s), waarvandaan private clouddiensten kunnen worden geleverd.

Ten tweede geven organisaties in de public cloud-variant hun data uit handen aan een externe partij, en hebben daardoor beperkte(re) controle over waar deze zich bevindt. Anders dan bij de private cloud – waarbij organisaties een specifiek aan hen toegewezen plek in een datacentrum krijgen – wordt in de public cloud reken- en opslagcapaciteit afgenomen via het internet vanuit verschillende datacentra.

“Het is bij wijze van spreken niet duidelijk waar de capaciteit op aarde staat, hij staat ‘in de cloud”, legt Quint-partner Alex van den Bergh uit. “Zorgen over veiligheids- en privacy-issues zijn een reden om voorzichtig te zijn met public cloud.”

Een derde reden ligt in het maatwerk dat overheidsinstanties vaak hebben op IT-vlak. Van den Bergh: “Ze hebben bij hun primaire processen vaak te maken met specifiek voor hun organisatie gebouwde systemen, die niet als ‘standaard’ in de publieke cloud te vinden zijn.” Daarbij komt dat de overheid regelmatig last heeft van een legacy-infrastructuur, “waardoor ze technisch gezien niet op een public cloudhostingplatform geïnstalleerd kunnen worden”.

Bij sommige departementen geldt bovendien dat systemen zeer gevoelige (burger)gegevens bevatten. In dergelijke gevallen wordt een strategische keuze gemaakt om de gegevens in-house op te slaan.

Voordelen van de public cloud

Quints enquête werpt ook een licht op de belangrijkste doelen die overheden nastreven met het gebruiken van een public cloud-oplossing: het verhogen van de flexibiliteit en het vergroten van het innovatievermogen. Opmerkelijk is dat het belang dat aan het innovatievermogen wordt gehecht sinds vorig jaar bijna is verdubbeld, van 29% naar 53%.

Deze twee belangrijkste doelen worden door de organisaties die dit in de praktijk meten vrijwel altijd gehaald. Hetzelfde geldt voor het doel dat de derde plek inneemt, het verhogen van de kwaliteit van processen en de bedrijfsvoering.

Niet alle doelstellingen worden echter bijna altijd bereikt. Een van de targets die meestal niet wordt gehaald is een verlaging van de kosten. Op dit punt is wel sprake van een schaarste aan data: veel organisaties houden deze informatie niet bij – minder dan de helft van de publieke organisaties voert metingen uit rondom investeringen en operationele kosten.

Al met al lijken overheden de vruchten te plukken van hun stap naar de cloud. Twee derde van de organisaties geeft aan (zeer) tevreden te zijn over de public cloud hosting en geen enkele organisatie geeft aan ontevreden te zijn. Veruit de meest gebruikte dienst is Microsoft Azure (ongeveer 70%), gevolgd door Amazon Web Services (AWS – ongeveer 30%) en Google (circa 6%).

Belemmeringen

Net als in de 2019-editie van het onderzoek zijn de belangrijkste belemmeringen voor verdere inzet van public cloud hosting de regelgeving en weerstand van stakeholders binnen de eigen organisatie. Daarna volgt integratie op plek drie. Op plek vier staat lock-in, wat betekent dat organisaties zich geconfronteerd zien met hoge overstapkosten wanneer ze de ene externe leverancier willen inruilen voor de andere.

Vooruitkijkend, verwacht een meerderheid van de organisaties (73%) dat het gebruik van public cloud hosting in de komende drie jaar snel zal blijven groeien. “De overheid heeft de cloud omarmd en gebruikt naast private cloud nu steeds meer public cloud”, aldus Van den Bergh.

Voor zij die een overstap naar de cloud overwegen, benadrukt de Quint-partner dat de cloud altijd moet worden gezien als een middel en ooit als een doel. “Het is een middel om het IT-landschap flexibeler, schaalbaarder en van hogere kwaliteit te maken. Maar het is lang niet het enige middel. Alleen wanneer een organisatie bewust aan zijn doelen werkt en dan de meest geschikte vormen van cloud daarop afstemd worden de juiste resultaten gehaald. Ga dus niet met je hoofd in de cloud zitten.”