De impact van Covid-19 op businessmodellen van mkb-bedrijven
Vasco Consult heeft vorige maand een survey uitgezet onder het management van middelgrote en kleine ondernemingen uit verschillende branches. Twee vragen stonden centraal: Wat is de impact van de coronacrisis op het businessmodel? En aan welke knoppen draaien bestuurders om hun bedrijf door de crisis te loodsen?
Wat is de impact op het businessmodel?
Het overheersende beeld dat naar voren komt uit de enquête van Vasco Consult is dat de respondenten van mening zijn dat hun huidige verdienmodellen nog ruim voldoen. Twee derde (67%) geeft aan het verdienmodel slechts beperkt te willen vernieuwen. Het gaat hierbij vaak om grote ondernemingen. Volgens een kwart (25%) hoeft er zelfs helemaal niets aan het model te worden aangepast. “Interessant is dat dit specifiek ondernemingen zijn in de IT en vastgoed”, merken de onderzoekers op.
Minder verrassend is dat vooral de ondernemingen die bovengemiddeld veel impact ervaren van de coronacrisis actiever op zoek gaan naar nieuwe verdienmodellen.
Bijna alle respondenten zien het veranderde klantcontact als het grootste gevolg van de crisis. “Door de genomen maatregelen verschoof het contact bijna volledig van in de werkelijkheid naar digitaal”, aldus de onderzoekers. Dit gevolg wordt echter niet per se als negatief gezien. De nieuwe manier van werken wordt veelal juist als prettig en werkbaar ervaren. Anderzijds zijn er wel twijfels of het gebrek aan ‘live’ contact op termijn niet ten koste gaat van het binnenhalen van nieuwe klandizie.
Ook de gevolgen voor de distributiekanalen worden als groot ervaren, vooral door de grotere ondernemingen. Logischerwijs blijkt de impact het grootst voor bedrijven die diensten leveren: bijna een kwart meer in vergelijking met de andere branches. “Dit effect is uiteraard te verklaren door de genomen maatregelen om contact in de werkelijkheid te minimaliseren. Hierdoor waren ondernemingen genoodzaakt om diensten via een andere weg aan te bieden. Veelal werd hier gekozen voor de inzet van digitale middelen.”
Van alle onderdelen van het businessmodel lijken de kernactiviteiten het minst te worden getroffen, “kortom, ondernemingen blijven grofweg doen wat ze deden”. Ook de impact op de kritische resources van een onderneming blijft relatief beperkt, waarbij Vasco wel ziet dat meer wordt gezocht naar manieren waarop werknemers efficiënt inzetbaar kunnen zijn. Een derde element waarop de coronacrisis weinig invloed lijkt te hebben is de klantsegmentatie.
Wat zijn de businessmodelprioriteiten?
De onderzoekers keken ook naar de prioriteiten die ondernemers voor de komende maanden stellen binnen het businessmodel om uit de crisis te komen. Bedrijven blijken in het algemeen bereid te zijn om voorzichtig te gaan investeren. Ook willen ze op zoek naar manieren om in de kosten te snijden. Vooral grotere bedrijven zitten op de centen. Slechts 11% geeft aan te gaan investeren. Vooral bedrijven in de sectoren techniek & productie en toerisme & recreatie geven aan significante kostenreducties te gaan doorvoeren.
“Wijzigingen in één deel van het businessmodel vragen óók wijzigingen in andere delen.”
Inzoomend op de specifieke prioriteiten, blijkt dat klantcontact het vaakst bovenaan de agenda staat. Aangezien de gevolgen van de crisis vooral hier worden gevoeld is dit weinig verrassend. Op de tweede plaats staan de producten en diensten. Daarbij blijken kleinere ondernemingen in het algemeen meer prioriteit te geven aan dit element van het businessmodel dan de grotere ondernemingen.
De derde plek is voor de resources. Hierbij staan de medewerkers centraal. Voor hun is veel veranderd. Ze moeten leren omgaan met thuiswerken en zich soms omscholen naar nieuwe in-demand gebieden. Binnen de gezondheidszorg staan resources hoger op de agenda dan in andere branches. “Dit lijkt ook logisch met de druk op de algehele gezondheidszorg afgelopen periode”, aldus de onderzoekers.
Andere elementen die de komende tijd aandacht vragen zijn de (4) kernactiviteiten, (5) partners, oftewel het op de korte termijn onderhouden van het netwerk met partners en leveranciers, (6) klantsegmentatie, (7) distributiekanalen en (8) leveranciers.
Houd het gehele businessmodel in het oog
Al met al laat de enquête zien dat ondernemers menen dat hun huidige businessmodellen grotendeels bestand zijn tegen de coronacrisis, en dus niet vragen om radicale veranderingen. Als er wel maatregelen nodig blijken om continuïteit te kunnen waarborgen, gaat het met name om aanpassingen in het klantcontact, de producten- en dienstenportfolio’s en de resources.
De onderzoekers merken ten slotte op dat ondernemers er goed aan doen om bij het draaien aan de knoppen steeds het gehele businessmodel in het oog te houden: “Vasco Consult onderschrijft het belang om klantprocessen en portfolio niet los te zien van de interne processen en resources. Wijzigingen in één deel van het businessmodel vragen óók wijzigingen in andere delen.”
