Aandacht voor menskant maakt Lean in ziekenhuizen effectiever

Ziekenhuizen die Lean Six Sigma implementeren doen er goed aan de populaire verandermethodiek te combineren met voldoende aandacht voor de menskant. Doen ze dat niet, dan kunnen ze weliswaar in de kosten snijden, maar gaat dat wel ten koste van de tevredenheid van medewerkers.

Dat blijkt uit onderzoek uitgevoerd door Relinde de Koeijer, die in het kader van haar proefschrift aan de Erasmus Universiteit Rotterdam onderzoek deed naar de effecten van Lean Six Sigma in het ziekenhuislandschap. De Koeijer werkt sinds 2015 als adviseur gezondheidszorg bij organisatieadviesbureau Turner en deed eerder acht jaar consultancyervaring op bij het UMC Utrecht.

Lean Six Sigma populair in de zorg

Na meer dan 2.000 medewerkers, teamleiders en managers van facilitaire bedrijven van acht academische ziekenhuizen te hebben ondervraagd, concludeert De Koeijer dat Lean Six Sigma vandaag de dag niet meer weg te denken valt uit het ziekenhuislandschap. De verbetermethodiek – die ook buiten de zorgsector zeer populair is – wordt vooral ingezet voor het realiseren van drie doelstellingen: het verhogen van de efficiëntie, het verbeteren van de dienstverlening voor patiënten en het vergroten van het werkplezier van zorgprofessionals.

Uit de bevindingen van de survey, aangevuld met input uit met ziekenhuisprofessionals gehouden interviews, komt naar voren dat kostenreductie het belangrijkste motief is om met Lean Six Sigma te starten. Op dit vlak zijn medewerkers positief over de methodiek – deze blijkt in de praktijk zeer geschikt om de prestaties te verbeteren.

Door het stroomlijnen van processen en het verminderen van ‘waste’ in de zorgketen kunnen ziekenhuizen bijvoorbeeld de doorlooptijd op de spoedeisende hulp verkorten, de administratieve last voor artsen verminderen of patiënten een vollediger beeld geven van hun behandelplan. Slimmer werken maakt het mogelijk om zowel de efficiency als de effectiviteit van activiteiten te verhogen.

Waarin Lean Six Sigma echter wel in het bijzonder tekortschiet, is het vermogen om de werktevredenheid te verhogen, een van de drie beloftes die de verandermethodiek doet. De Koeijer zegt hierover: “De methodiek is niet geschikt om het werkplezier te verhogen. Sterker nog, als de efficiëntie verbetert, neemt het welzijn van de medewerkers juist af.”

Meer aandacht voor de menskant

De les die hier volgens De Koeijer uit getrokken kan worden is dat er meer aandacht moet komen voor de ‘menskant’. Ze concludeert dat instrumenten uit het human resource management (HRM)-domein, zoals eigen regie, waardering en ruimte voor ontwikkeling, wel bijdragen aan het welzijn van medewerkers. 

Ze sluit af: “De combinatie van Lean Six Sigma met HRM zorgt ervoor dat medewerkers de methodiek internaliseren. Zo ontstaat er een klimaat van continu verbeteren en komt het in het DNA van de organisatie, wat de meeste duurzame manier is om continu te verbeteren.”