Innovatiemanagement valt of staat met een ijzersterke implementatie

Innovatie is onmisbaar voor organisaties die ook op de lange termijn succesvol willen blijven. Bedrijven zijn zich hier van bewust en investeren miljarden per jaar in R&D en innovatie. De top 20 bedrijven die vorig jaar het meest in innovatie hebben geïnvesteerd alleen al zijn goed voor bijna $180 miljard aan R&D-uitgaven. Maar om innovaties te realiseren moeten vaak veranderingen worden doorgevoerd binnen de organisatie. Keer op keer is gebleken dat het doorvoeren van dergelijke veranderingen niet zonder slag of stoot gaat.

Big Four accountants- en adviesorganisatie Deloitte heeft, met het oog op het vraagstuk, in 2007 een onafhankelijke praktijk opgericht die zich volledig richt op het stimuleren van innovatie. De onafhankelijkheid van de aparte tak, Deloitte Innovation genaamd, moest ervoor zorgen dat de ‘innovators’ zich vrij en ongehinderd kon storten op de ontwikkeling van nieuwe en mogelijk ingrijpende ideeën en concepten.

Belangrijkste lessen voor innovatiemanagement

Inmiddels bestaat Deloitte Innovation 10 jaar en hebben de innovatie-experts de balans opgemaakt. Vanuit hun ervaringen van de afgelopen tien jaar hebben zij de in hun ogen vijf belangrijkste inzichten op het gebied van innovatiemanagement uiteengezet. De vijf lessen op een rij:

1. Zorg dat het bestuur van het bedrijf de innovatie steunt in woord en daad
Volgens de experts van Deloitte is het absoluut noodzakelijk dat het topmanagement van het bedrijf - de Raad van Bestuur en met name de CEO – nauw wordt betrokken bij het innovatieproces. Dit omdat de keuze om te investeren in innovatie altijd een strategische keuze is. Zonder dat het bestuur overtuigd is van het belang van de innovatie en bereid is hierin te investeren is de innovatie vanaf de start gedoemd te mislukken. Innovaties zorgen soms voor ingrijpende of onvoorspelbare veranderingen binnen het bestaande bedrijfsmodel, wat de steun van het bestuur des te belangrijker maakt. Om ervoor te zorgen dat het bestuur zich ondubbelzinnig achter de innovatie schaart, adviseert Deloitte om voldoende te investeren in bewustwordingsprogramma’s.

2. Laat de rest van de organisatie niet achter
De tweede les die Deloitte heeft geleerd is dat het ook nodig is dat de rest van de organisatie bereid is mee te gaan in de vernieuwing die de innovatie brengt. Volgens het Big Four kantoor is het van cruciaal belang dat innovators niet te ver op de rest van de organisatie vooruitlopen en hun collega’s niet uit het oog verliezen.

Deloitte noemt verschillende manieren waarop de afstand tot de rest van de organisatie klein kan worden gehouden. Zo is het belangrijk om duidelijk te communiceren: laat zien waarom er wordt vernieuwd, hoe dit gebeurt en welke concrete gevolgen dit zal hebben. Ook zouden organisaties die innoveren ervoor moeten zorgen dat de werknemers die achter de vernieuwing staan elkaar goed kunnen vinden, zodat zij de veranderingen in samenwerking kunnen stimuleren. Andere manieren die de innovatie experts noemen zijn het combineren van radicale vernieuwingen met minder ingrijpende verbeteringen, zodat het personeel eerder positieve gevolgen van vernieuwing kan ondervinden, en het selecteren van veranderbereide kandidaten bij het invullen van vacatures.

3. Weerstand is onvermijdelijk
Volgens Deloitte komt er bij iedere ingrijpende innovatie en de implementatie daarvan een moment waarop delen van de organisatie zich gaan verzetten tegen de vernieuwing die deze brengen. Volgens de experts ontstaat er vaak vooral in het middenmanagement weerstand, wat volgens hen het gevolg is van de positie die deze managers hebben in de organisatiestructuur. Veranderingen kunnen een bedreiging vormen voor hun rol, die in stand wordt gehouden door de huidige structuur, maar die in het geval van veranderingen zou kunnen wegvallen.

Om te zorgen dat deze zogenaamde ‘corporate antibodies’ de innovatie niet belemmeren, is het volgens Deloitte nodig om een duidelijk mandaat te hebben op elk leidinggevend niveau binnen de organisatie. Bovendien moeten er duidelijke criteria worden gesteld aan de hand waarvan het innovatieproject kan worden beoordeeld. Zo kan voorkomen worden dat een zinvolle innovatie wordt afgerekend op basis van het oude bedrijfsmodel of enkele negatieve bijwerkingen. Door belanghebbenden meteen in het traject te betrekken, krijgen zij bovendien minder sterk het gevoel dat de verandering van buitenaf aan hen wordt opgedrongen.

4. Wees streng ten opzichte van de criteria die je stelt 
Waar de voorgaande drie punten vooral gericht zijn op de omarming van de innovatie in de gehele organisatie, gaat de vierde les juist over de kwaliteit van de innovatie zelf. Het is denkbaar dat een innovatie toch niet goed blijkt te werken, wanneer deze wordt geïmplementeerd. Volgens Deloitte is het daarom van belang dat de innovatieafdeling kritisch reflecteert op de ideeën die worden aangedragen. Om te bepalen welke ideeën waardevol zijn om verder te ontwikkelen moet er een duidelijk no-go moment zijn geformuleerd met concrete criteria waaraan een goede innovatie moet voldoen.

Een van de criteria die volgens Deloitte van belang is, is de reactie van potentiële klanten op de innovatie. Hierbij wordt opgemerkt dat het nieuwe product niet te snel als voltooid moet worden beschouwd: ook nadat het op de markt is geïntroduceerd blijft het belangrijk om te blijven ontwikkelen. Daarnaast is een succesvolle introductie gebaat bij een goede aansluiting van het product op reeds bestaande innovatieve ecosystemen.

5. De kwaliteit van de teams is belangrijker dan die van de ideeën 
Het laatste punt dat Deloitte aanstipt is de les dat het succes van een innovatie niet zozeer afhangt van de kwaliteit van het idee, maar meer van de intrinsieke motivatie van de betrokkenen en de kwaliteit van het implementatieteam. Een zwak idee dat wordt uitgevoerd door een sterk team heeft volgens de experts meer kans op succes dan een sterk idee dat wordt uitgevoerd door een zwak team.

Om te zorgen voor daadkrachtige teams, wordt geadviseerd om de mensen die zich met de innovatie bezighouden vrij te stellen van hun reguliere takenpakket, zodat ze vrij zijn van conflicterende prioriteiten. Het kan bovendien zinvol zijn om de samenstelling van teams gedurende de invoering van een innovatie te wijzigen en oog te houden voor diversiteit: in sommige gevallen vragen verschillende fases van de invoering om verschillende talenten.

De innovatielessen van Deloitte zijn ook voor Nederlandse bedrijven van toegevoegde waarde. Volgens een recent onderzoek, de zogeheten Global Innovation Index, behoort Nederland tot de top 10 van meest innovatieve landen ter wereld. Pieter Paul van Oerle, adviseur bij Accenture Digital, stelde vorig jaar in een opiniestuk dat Nederland met enkele stappen zelfs de “wereldkampioen innovatie” zou kunnen worden.