TTIP verdrag levert België meer voordeel op dan Nederland
De onderhandelingen over een uitgebreid handelsakkoord tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie komen volgens de EC steeds dichter bij een conclusie. In de aanloop naar het (omstreden) akkoord, dat de naam Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) draagt, heeft Ecorys onderzoek gedaan naar de economische, sociale en milieu-gerelateerde impact van het verdrag. Uit de studie blijkt dat beide partners zullen profiteren en dat sommige Europese landen meer baat bij het verdrag hebben dan andere.
De VS en Europa zijn al lange tijd elkaars belangrijkste handelspartner voor zowel goederen als diensten. En deze handel is de laatste jaren aan het toenemen. Uit cijfers van het CBS blijkt dat de handel tussen de twee regio’s sinds 2013 een stijgende lijn vertoont. In de eerste drie kwartalen van 2015 werd voor $317 miljard aan goederen en diensten uit de 28 EU-lidstaten geïmporteerd door de VS. Europa haalde op haar beurt voor €204 miljard aan Amerikaanse handelswaar in huis.
Hoewel de handel tussen de twee regio’s al vrij open is, bestaan er nog altijd obstakels die de handel belemmeren en die bedrijven die zaken doen met het andere continent geld kosten. Een nieuw handelsverdrag zou deze belemmeringen voor een deel kunnen wegnemen, en zorgen voor een verdere liberalisering van de handel en investeringsmogelijkheden. Dit handelsverdrag is inmiddels enkele jaren in de maak en staat bekend onder de naam Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Met TTIP willen de VS en de EU de import- en exporttarieven verder verlagen of geheel verwijderen. Maar het zijn vooral de non-tarifaire belemmeringen die een nog vrijere handel in de weg staan. Non-tarifaire belemmeringen zijn protectiemaatregelen die niets met invoertarieven te maken hebben, zoals bijvoorbeeld hoge eisen die gesteld worden aan de kwaliteit van geïmporteerde producten of administratieve voorschriften.
In 2013 werd begonnen met de handelsbesprekingen rondom TTIP, die – zoals gebruikelijk – achter gesloten deuren plaatsvonden. Onder Europese burgers zijn hier en daar negatieve geluiden te horen over TTIP; zij maken zich vooral zorgen om de mogelijkheid dat de handelsbelangen zwaarder zullen wegen dan de strenge Europese regels op het gebied van voedselveiligheid. Vakbonden geven op hun beurt aan bang te zijn voor veranderingen van het sociale stelsel voor werknemers, omdat bijvoorbeeld het Amerikaanse minimumloon veel lager ligt dan in Nederland en dit de lonen in ons land mogelijk onder druk kan zetten.
Economische impact
Om de zorgen van burgers en andere belanghebbenden te kunnen verminderen heeft de Europese Commissie onderzoeks- en adviesorganisatie Ecorys de opdracht gegeven onderzoek te doen naar de economische en sociale impact van het verdrag, evenals de effecten voor het milieu. Uit de zogenaamde ‘Trade Sustainability Impact Assessment’ die Ecorys heeft uitgevoerd, blijkt dat beide handelspartners economisch zullen profiteren van het TTIP-handelsverdrag. De EU-landen zullen gemiddeld een extra economische groei kennen van 0,6% als het verdrag gerealiseerd wordt, terwijl de Amerikaanse economie naar verwachting jaarlijks 0,4% harder zal gaan groeien*.
Ingezoomd op de voordelen voor de verscheidene lidstaten van de EU, wordt echter duidelijk dat er grote verschillen zijn. Zo zullen Ierland en België het meest gaan profiteren van het verdrag. Hun economische groei zal volgens de analyse met respectievelijk 1,4% en 1,2% gaan toenemen. Ook andere relatief kleine economieën in de EU profiteren bovengemiddeld veel van TTIP, waaronder Litouwen, Oostenrijk en Luxemburg. En dat terwijl grotere economieën, die een intensieve handelsrelatie kennen met de VS, zoals de UK, Duitsland en ook Nederland er relatief minder goed vanaf komen. De UK profiteert van een minder dan gemiddelde stijging van 0,5% op haar economische groei, terwijl Duitsland en Nederland allebei 0,6% extra groei per jaar kunnen verwachten.
In Zuid- en Oost-Europa zijn er daarentegen landen die veel minder van het TTIP-verdrag zullen profiteren, blijkt uit het onderzoek. Met uitzondering van Slowakije, hebben de landen in het Zuiden en Oosten van Europa minder profijt van TTIP dan het Europees gemiddelde van 0,6% aan extra BBP. Malta en Polen hebben zelfs zo goed als geen voordeel van de komst van het verdrag.
Een van de mogelijke verklaringen voor de onderlinge verschillen is volgens de onderzoekers dat – wegens technische redenen – een verlaging van non-tarifaire handelsbelemmering voor verwerkte voedingsmiddelen niet is meegenomen in de studie. Landen als Nederland die veel voedingswaren exporteren zouden meer profiteren van het verdrag als de Amerikanen hun importeisen op het gebied van verwerkte voeding in het buitenland verlagen, dan nu uit de studie naar voren komt.
Milieu
Hoewel extra economische groei een positief gevolg is van het TTIP-verdrag, brengt die ontwikkeling ook nadelen met zich mee. Volgens berekeningen van Ecorys zal er ‘zonder verzachtende maatregelen’ in Europa 0,2% meer CO2 worden uitgestoten door het extra verbruik van steenkool en gas. In de VS zal de CO2 uitstoot naar verwachting met 0,3% toenemen door het verdrag.
* De extra economische groei die in het rapport voorspeld wordt, heeft een ‘ambitieus’ TTIP-akkoord als uitgangspunt. In de berekeningen wordt uitgegaan van het volledig wegnemen van invoerrechten en een vermindering van 25% in handelsbelemmerende maatregelen (exclusief verwerkt voedsel). Voor openbare aanbestedingen wordt uitgegaan van het wegnemen van de helft van de beperkingen.
