Complexe opgaven vragen om gedeeld eigenaarschap

Alleen door samenwerking tussen stakeholders uit alle delen van de keten kunnen uitdagende veranderopgaven als klimaatverandering, energietransitie of stedelijke concurrentiekracht tot een goed einde worden gebracht. Dat betogen Pascal Lamberigts en Liesbeth Schipper, adviseurs bij Strategie en Management Consultants van Royal HaskoningDHV, in hun nieuwe boek ‘Gedeeld eigenaarschap’. Het boek voorziet (programma)managers van handige tips en handvaten om deze samenwerking vorm te geven en tot een goed einde te brengen.

Anno 2015 heeft de wereld meer dan ooit te maken met grote maatschappelijke en steeds complexere vraagstukken rondom thema’s als klimaatverandering, duurzaamheid en energiebeleid. In het kader van deze uiteenlopende uitdagingen worden grootschalige programma’s en verandertrajecten opgezet, waarbij vaak veel verschillende stakeholders betrokken zijn, zoals overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en burgers. In een recent uitgebracht management boek, getiteld ‘Gedeeld eigenaarschap’, wordt ervoor gepleit om deze intensieve samenwerking meer gezamenlijk, bewust en professioneel vorm te geven. Samen werken aan gedeeld eigenaarschap is volgens de auteurs een vak.

“Alleen door samenwerking tussen stakeholders uit alle delen van de keten kunnen uitdagende veranderopgaven als klimaatverandering, energietransitie of stedelijke concurrentiekracht tot een goed einde worden gebracht”, betogen Pascal Lamberigts en Liesbeth Schipper, de twee hoofdauteurs van het boek. Beide professionals zijn werkzaam bij de Strategie en Management Consultants* (SMC) van ingenieurs- en adviesbureau Royal HaskoningDHV.

In ‘Gedeeld eigenaarschap’ laten Lamberigts en Schipper zien hoe de vereiste samenwerking en het gevoel van gedeeld eigenaarschap voor de maatschappelijke veranderopgave op een professionele manier tot stand gebracht kan worden. Zo betogen zij dat het vroegtijdig en proactief bij elkaar brengen van de verschillende stakeholders en actoren, in gelijkwaardige verhouding tot elkaar, zal leiden tot beter op elkaar afgestemde strategische keuzes. Doordat de strategische keuzes in een vroeg stadium gezamenlijk worden bepaald, wordt de kans op daadwerkelijke realisatie van de verandering groter, maar wordt volgens de auteurs ook bijgedragen aan een meer duurzame leefomgeving. “Alleen zo ontstaat het gedeelde eigenaarschap om die keuzes ook met elkaar te kunnen en willen uitvoeren”, stelt Schipper.

Lamberigts vertelt: “Dit boek laat zien dat samenwerken mensenwerk is, waarin telkens de balans wordt gezocht tussen het ordenen van processen en het verbinden van mensen. Het boek is bestemd voor iedereen die geboeid is door maatschappelijke veranderopgaven en daar op een professionele manier een bijdrage aan wil leveren.”

Volgens de auteurs worden maatschappelijke veranderopgaven vaak benaderd vanuit het perspectief van de individuele organisaties die daarbij betrokken zijn. Het nieuwe boek brengt daar verandering in, door het gezamenlijke samenwerkingsproces centraal te stellen.

Om de actoren in maatschappelijke veranderopgaven te ondersteunen in het bereiken van een ‘goede samenwerking’ geeft ‘Gedeeld eigenaarschap’ verschillende ordenende principes en concrete handvatten voor de inrichting en begeleiding van samenwerkingsprocessen. De auteurs ontleden de vaak complexe samenwerkingsprocessen in het boek om deze inzichtelijker te maken voor de lezer. Volgens hen bestaat de samenwerking uit een aantal meer vaste, structuurbepalende componenten en een aantal meer flexibele, gedragsbepalende componenten. “Bij de vaste componenten gaat het om de ontwikkeling van een strategie, procesontwerp of programma. Bij meer flexibele om het voeren van een dialoog, rolbepaling en –invulling van organisaties, een lerende houding aannemen en het samenstellen van succesvolle teams”, legt Lamberigts uit.

Lamberigts en Schipper zijn de hoofdauteurs van ‘Gedeeld eigenaarschap’ en waren verantwoordelijk voor de samenstelling en eindredactie. Daarnaast hebben drie van hun collega’s bij SMC evenals twee aan Royal HaskoningDHV verbonden adviseurs aan het boek bijgedragen. Een overzicht van de zeven medeauteurs:

• Pascal Lamberigts: hoofd van SMC en senior adviseur interbestuurlijke samenwerking en governance.
• Liesbeth Schipper: ervaren programmamanager bij SMC, daarnaast adviseert zij over de ontwikkeling en organisatie van programma’s en veranderopgaven, met name gericht op energie, duurzaamheid en klimaatadaptatie.
• Pieter van Ree: leading professional op het vlak van interbestuurlijke samenwerking bij SMC.
• René Idema: ervaren senior-adviseur en procesmanager bij SMC.
• Bert Groffen: senior-adviseur en procesmanager bij SMC.
• Ad Sannen: zelfstandig adviseur en voorheen internationaal projectmanager en water governance expert bij de Business Line Rivers, Delta’s & Coasts van Royal HaskoningDHV.
• Tim Zwanikken: adviseert als zelfstandig adviseur regionale en nationale overheden bij strategische ruimtelijke vraagstukken en eerder verbonden aan Royal HaskoningDHV.

Praktijknetwerk
“Samen werken aan gedeeld eigenaarschap is nooit af”, stellen de auteurs tenslotte. Om die reden hebben zij naast het management boek ook een Praktijknetwerk Gedeeld Eigenaarschap opgezet. In dit netwerk kunnen managers en andere gebruikers van het boek kennis en ervaringen delen over de toepassing van de principes en handvatten die in het boek worden omschreven. “Het praktijknetwerk wil de professionele uitwisseling en reflectie over gedeeld eigenaarschap faciliteren en stimuleren. De precieze vorm daarvoor willen we samen met geïnteresseerden verder invullen”, licht Schipper toe. Professionals die willen deelnemen aan het netwerk en periodiek samen met andere proces- en programmaleiders en professionals uit diverse praktijken willen reflecteren op nieuwe inzichten en toepassingen van Gedeeld eigenaarschap, kunnen zich aanmelden via de website van het boek.

* SMC richt zich op het begeleiden van overheden, ondernemingen en investeerders bij het maken van strategische keuzes over beleid, programma’s, businesscases en projecten op het gebied van duurzame ontwikkeling van de leefomgeving in zowel binnen- als buitenland.